Ο εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου στην Ελλάδα.

Ο Δεκαπενταύγουστος, «το Πάσχα του καλοκαιριού», είναι αφιερωμένος στην Παναγία, τη μητέρα όλων των Χριστιανών και εορτάζεται με ιδιαίτερη ευλάβεια σε όλο τον ελληνικό χώρο.

Η Παναγία έχει για τους Έλληνες και εθνική σημασία, αφού έχει συνδεθεί με τους αγώνες του έθνους και έτσι ο ελληνικός λαός την τιμά και τη σέβεται περισσότερο από κάθε άλλο ιερό πρόσωπο.

Αυτή η ιδιαίτερη λατρεία που έχει ο ελληνικός λαός για την Παναγία φαίνεται και από τα εκατοντάδες προσωνύμια που της έχουν αποδώσει, αλλά και από τα αναρίθμητα προσκυνήματα ανά την επικράτεια.

Κάθε χρόνο το επίκεντρο των εορταστικών εκδηλώσεων βρίσκεται στην Παναγία της Τήνου, όπου έχει και εθνικό χαρακτήρα, αφού εκτός από την Παναγία τιμάται και η μνήμη αυτών που χάθηκαν κατά τον τορπιλισμό του πολεμικού πλοίου «Έλλη», από τους Ιταλούς, μέσα στο λιμάνι του νησιού ανήμερα των Δεκαπενταύγουστο του 1940, αλλά και στο Βέρμιο Ημαθίας, όπου τιμάται η Παναγιά των ξεριζωμένων Ποντίων.

Τήνος

Το μεγαλύτερο προσκύνημα του Δεκαπενταύγουστου γίνεται στην Τήνο με τους πιστούς γονυπετείς να φτάνουν στο ναό της Παναγίας της Ευαγγελίστριας για να εκπληρώσουν το τάμα τους στην εικόνα της Παναγίας.

Ο Ιερός Ναός Ευαγγελιστρίας χτίστηκε στο σημείο όπου βρέθηκε η Εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στις 30 Ιανουαρίου 1823, που θεωρείται από τους πιστούς θαυματουργή. Μάλιστα, η εύρεση της Αγίας Εικόνας θεωρήθηκε θεϊκός οιωνός για το δίκαιο και την επιτυχία της επανάστασης ενάντια στον τουρκικό ζυγό, ενώ η ανέγερση του μεγαλοπρεπούς ναού αποτελεί το πρώτο μεγάλο αρχιτεκτονικό έργο του νεοσυσταθέντος ελληνικού κράτους.

Με Βασιλικό Διάταγμα του 1836, καθιερώθηκε ο εορτασμός της Παναγίας στην Τήνο να είναι οκταήμερος και να διαρκεί έως τα «εννιάμερα της Θεοτόκου», στις 23 Αυγούστου, όπου μέσα σε ατμόσφαιρα συγκίνησης, κατάνυξης και σεβασμού, ψάλλονται ύμνοι και εγκώμια, μπροστά στον επιτάφιο και την εικόνα.

Πρωτοχρονιάτικη πίτα για τα μέλη και τους φίλους-ες των Μακεδόνων.

Ανάλυση: Τρία θεμελιώδη ελαττώματα της συμφωνίας Τσίπρα – Ιερώνυμου

 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΤΙΣΤΑΚΙΣ

Πρώτον, ο πρωθυπουργός πρώτος όφειλε να γνωρίζει ότι σε μείζονα εκκλησιαστικά ζητήματα, σαν αυτά που θίγει η συμφωνία, θα έπρεπε να διαβουλευθεί και με το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο οποίο ανήκουν οι Μητροπόλεις των Νέων Χωρών (Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη και νησιά του Β. Αιγαίου), το Άγιο Όρος, τα Δωδεκάνησα και η Κρήτη. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έλαβε την σύμφωνη γνώμη του Φαναρίου για την κατάρτιση και ψήφιση του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος το 1977. Αντί αυτού, ο πρωθυπουργός διαβουλεύτηκε μυστικά μόνον με τον Αρχιεπίσκοπο, ούτε καν με την Ιερά Σύνοδο, όπως προβλέπει το άρθρο 3 του Συντάγματος. Πρώτο ελάττωμα, συνεπώς, ο επιλεκτικός χαρακτήρας της διαβούλευσης, που προσκρούει στο ίδιο το Σύνταγμα.

Δεύτερον, είναι, βεβαίως, θεμιτό η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος να νοικοκυρέψει τα του οίκου Της αλλά, αλήθεια, ποιος πολιτειακός κανόνας επιτρέπει την εσαεί παράδοση του ετήσιου κονδυλίου της μισθοδοσίας στα χέρια του Αρχιεπισκόπου και της Συνόδου, χωρίς να έχει πραγματοποιηθεί ένα μέτρημα: πόσοι είναι σήμερα οι μισθοδοτούμενοι ιερείς, πόσα είναι τα καταπατημένα ακίνητα της Εκκλησίας, ποιες είναι οι εκκρεμείς περιουσιακές αντιδικίες μεταξύ Εκκλησίας και κράτους; Με άλλα λόγια, πώς μπορεί να αφαιρεί ετησίως από τις τσέπες των φορολογουμένων δεκάδες εκατομμύρια ευρώ και να τα παραδίδει ανεξέλεγκτα στα χέρια του Αρχιεπισκόπου; Δεύτερο ελάττωμα, λοιπόν, η παράνομη ετήσια οικονομική ενίσχυση, χωρίς την εγγύηση των κρατικών δημοσιονομικών μηχανισμών.

Ιερώνυμος: Εχουμε πρόθεση συμφωνίας, όχι συμφωνία

 

Προσπάθεια να καθησυχάσει τους ιερείς πραγματοποίησε ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. «Δεν έχουμε συμφωνία, αλλά πρόθεση συμφωνίας», είπε ο κ. Ιερώνυμος και διευκρίνισε: «Έχουμε μια ανακοίνωση ότι έχουμε πρόθεση και καλή διάθεση να βρούμε λύση με την Πολιτεία σε προβλήματα που χρονίζουν έναν αιώνα. Όλοι τα συναντάμε μπροστά μας κάθε μέρα», ενώ απαντώντας στην ερώτηση αν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τη μισθοδοσία των κληρικών, σχολίασε: «Ακούω τα ακροάματα από τις τηλεοράσεις, από τις ειδήσεις, και λέω “μα είμαστε στην Ελλάδα ή είμαστε μια ζούγκλα;”».

Πρόσθεσε δε, τα εξής: «Αυτό θέλουμε να κάνουμε, να συμφωνήσουμε. Θα ακολουθηθεί όμως μία διαδικασία. Το πρώτο ήταν μία ανακοίνωση. Η ανακοίνωση αυτή μεταφέρθηκε στη ΔΙΣ. Το εγκρίναμε. Από εδώ και πέρα έχουμε να κάνουμε έναν μεγάλο αγώνα. Να πούμε στους ιερείς μας γιατί αυτοί είναι που κυρίως ανησυχούν ότι ό,τι είναι να γίνει θα το κάνουμε μαζί, με όλους τους ιερείς, θα βρούμε τρόπο δεν θα κάνουμε ότι θέλει ο Αρχιεπίσκοπος, ούτε ό,τι θέλει η Σύνοδος, αλλά ό,τι θέλει και εγκρίνει η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας που θα συνέλθει και ό,τι θέλει η Πολιτεία που έδειξε την καλή της διάθεση. Επειδή βλέπω την αγωνία των ιερέων επαναλαμβάνω πως ό,τι θα κάνουμε, θα είναι μέσα οι ιερείς και αν δεν να υπογράψουν και συγκατατεθούν με την έννοια του γενικοτέρου συμφέροντος, όχι μόνο των ιερέων αλλά του λαού μας, δεν θα γίνει απολύτως τίποτα. Δεν το κάνουμε για να γίνουμε πλουσιότεροι, αλλά για να μπει μία τάξη σε κάποια πράγματα επιτέλους.

Θρησκευτικές προπαγάνδες στόν ὑπόδουλο Ἑλληνισμό

 

π. Γεώργιου Μεταλληνοῦ
Ὁμότιμου Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἀνατολὴ μένοντας πιστή, παρὰ τὶς ἱστορικὲς περιπέτειές της (ἀραβοκρατία, λατινοκρατία, τουρκοκρατία) στὴν ἀρχαία ἐκκλησιαστικὴ παράδοση, ἔγινε μετὰ τὸ σχίσμα ὁ κύριος κατακτητικὸς στόχος τῆς Δύσεως, καὶ κυρίως τῆς Παλαιᾶς Ρώμης.

Ἡ ὑποταγὴ τῆς Ἀνατολῆς, κυρίως μετὰ τὸ σχίσμα, ἐντάχθηκε στὶς βασικὲς προτεραιότητες τοῦ Παπισμοῦ γιὰ τὴν πνευματικὴ ἀφομοίωση τοῦ τμήματος ἐκείνου τῆς Χριστιανοσύνης, ποὺ μὲ τὸν τρόπο ὑπάρξεώς του ἀναιροῦσε (καὶ ἀναιρεῖ), τὴ δυτικὴ ἀλλοτρίωση. Στὴν ἀσυγκράτητη παπικὴ (ἀργότερα καὶ προτεσταντικὴ) ἐπιβουλὴ ἡ Ἑλληνικὴ Ἀνατολὴ θὰ συνειδητοποιήσει ὅτι τὸ «δυτικὸ ἀπέναντι», μὲ τὸ ὁποῖο ἐπὶ αἰῶνες θὰ ἀντιπαλεύει, εἶναι περισσότερο δυσπολέμητο ἀπὸ τὸ «ἀνατολικό», ἀφοῦ ἀπειλοῦσε ὄχι τὰ σώματα, ἀλλὰ τὴν ἴδια τὴν ψυχή,κατὰ τὸν Πατροκοσμᾶ τὸν Αἰτωλό.

Ἀνάλογα μὲ τὴ στάση τους ἀπέναντι στὴν Ὀρθοδοξία οἱ Ἕλληνες θὰ διαιρεθοῦν, ἀμέσως μετὰ τὸ τελικὸ σχίσμα (1054), σὲ «ἑνωτικοὺς» (φιλοδυτικοὺς) καὶ «ἀνθενωτικοὺς» (ἀντιδυτικούς).

Ἑνωτικοὶ ἦσαν κυρίως οἱ διανοούμενοι καὶ οἱ πολιτικοί. Οἱ πρῶτοι ταυτίζονταν στὶς θεωρητικές τους ἀναζητήσεις μὲ τοὺς δυτικοὺς ὁμοτέχνους τους, ἐνῷ οἱ δεύτεροι ὑπέκυπταν στὴν πολιτικὴ σκοπιμότητα (προσδοκία βοήθειας). Οἱ φιλενωτικοί, δεμένοι ἰδεολογικὰ μὲ τὴ Δύση καὶ πιστεύοντας στὶς ὑποσχέσεις της, ἦσαν πάντα πρόθυμοι νὰ μειοδοτήσουν στὰ θέματα πίστεως. Ἡ δουλικὴ ὅμως στροφὴ πρὸς τὴ Δύση, ὡς μανία ἐκδυτικισμοῦ –ἐξευρωπαϊσμοῦ, συντηρούμενη στὸν χῶρο τῶν διανοουμένων, θὰ κορυφωθεῖ τὸν 18/19ο αἰῶνα μὲ τὸ κῦμα τοῦ ἑλληνικοῦ διαφωτισμοῦ.

Παράλληλα ὅμως μὲ τὴ «μετακενωτικὴ» προσπάθεια τῶν ἑνωτικῶν – εὐρωπαϊστῶν κινήθηκε καὶ ἡ ἴδια ἡ «Δύση» πρὸς τὴν Ἀνατολή, ὄχι μόνο ἀνταποκρινόμενη στὶς προσκλήσεις, ἀλλὰ καὶ σπεύδοντας νὰ καλύψει τὰ ὑπαρκτὰ ἢ καὶ κατασκευαζόμενα κενά. Σ΄ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς δουλείας (Λατινοκρατίας / Ἐνετοκρατίας καὶ Τουρκοκρατίας) πρῶτα οἱ παπικοὶ καὶ μετὰ οἱ προτεσταντικοὶ ἐπεκτατικοὶ μηχανισμοὶ ἀναπτύσσονται στὸν ἱστορικὸ ἑλληνικὸ χῶρο, δημιουργῶντας σφύζουσες δυτικὲς ἑστίες, ἄψογα ὀργανωμένες, ποὺ θὰ λειτουργοῦν ὡς κοινωνικοὶ πνευματικοὶ καταλύτες στὴν ἐμπερίστατη ἑλληνικὴ πραγματικότητα, κατεργαζόμενοι μεθοδευμένα τὸ δυτικότροπο κοινωνικοϊδεολογικὸ μετασχηματισμό της. Ὄχημα τῆς παπικῆς καὶ προτεσταντικῆς προπαγάνδας θὰ εἶναι ἡ ἱεραποστολὴ (mission). Οἱ δυτικοὶ Μισσιονάριοι νόθευσαν τὴν ἔννοια τῆς Χριστιανικῆς «Ἱεραποστολῆς», κάτι κοινὸ στὸ δυτικὸ κόσμο, στὸν ὁποῖο ὁ θρησκευτικὸς χῶρος θὰ συμμετέχει πρόθυμα στὴν ἀποικιοκρατικὴ πολιτική, ὑπηρετῶντας τὰ συμφέροντα τῶν δυτικῶν πολιτικῶν δυνάμεων, στὶς ὁποῖες ἀνήκει καὶ σήμερα ὁ Παπισμὸς (Κράτος Βατικανοῦ).

Γ. Ναστούλης: Η αυτοκέφαλη αρχιεπισκοπή Αχρίδας και η εμπλοκή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη διελκυστίνδα Σκοπίων – Αθήνας

Από Αντίφωνο (ημερομηνία δημοσίευσης: 4/6/18)

Η γεω-θεολογία του «μακεδονικού» ζητήματος.

Τις τελευταίες μέρες ήρθε στη δημοσιότητα η ύπαρξη επιστολής της Εκκλησίας των Σκοπίων (ΠΓΔΜ) προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο με την οποία ζητά να γίνει αυτοκέφαλη με το όνομα «Αρχιεπισκοπή Αχρίδας και Πρώτης Ιουστινιανής». Η εκούσια εγκατάλειψη του όρου «μακεδονική» από τη σημερινή της ονομασία (Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία – Αρχιεπισκοπή Αχρίδας), υποκινεί ένα πολύπλοκο νομοκανονικό όσο και ακανθώδες πολιτικό ζήτημα που θα δοκιμάσει τις αντοχές της ελληνικής διπλωματίας, καθόσον τα Σκόπια στο κρισιμότερο σημείο της διαπραγμάτευσης για το «όνομα» εμπλέκουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με κανονικώς επιλήψιμο τρόπο –ανήκουν στο Πατριαρχείο Σερβίας από το οποίο ανεξαρτητοποιήθηκαν πραξικοπηματικά-εξασφαλίζοντας έμμεση αναγνώριση ιστορίας χιλίων ετών, σφετεριζόμενα την Αρχιεπισκοπή Αχρίδας, η οποία ήταν ιδρυτικώς ελληνική, με Έλληνες Μητροπολίτες και Επισκόπους και εθνολογικώς μικτή. Μάλιστα η εργαλειοποίηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και η εμπλοκή του, εμμέσως, στις γεωπολιτικές συμπληγάδες ΗΠΑ – Ρωσίας προοιωνίζεται περιδινήσεις σε αχαρτογράφητα νερά για την οικουμενική Ορθοδοξία και τα Βαλκάνια.

«Τα εκκλησιαστικά είωθε συμμεταβάλλεσθαι τοις πολιτικής». Η περιπέτειες του Εθνοφυλετισμού στα Βαλκάνια 

Η ελληνική επανάσταση του 1821 λειτούργησε ως γεννήτρια χειραφετητικών αντιδράσεων τόσο στο επίπεδο του έθνους, σε ένα μετά-βεστφαλικό ευρωπαϊκό γίγνεσθαι που στόχευε στη διάρρηξη της οσμανικής «πολιτειότητας», όσο και στο εκκλησιαστικό πεδίο ως αίτημα Αυτοκεφάλου.

Άλλοτε πραξικοπηματικά και άλλοτε στα όρια της κανονικής διαδικασίας τα νεοσύστατα εθνικά κράτη πετυχαίνουν το εκκλησιαστικό τους αυτοκέφαλο: η Ελλάδα το 1850, η Σερβία το 1879, η Ρουμανία αυτοανακηρύσσεται αυτοκέφαλη το 1859 (το Πατριαρχείο την αναγνώρισε ως αυτοκέφαλη το 1885).

Ειδική μνεία αξίζει η περίπτωση της Βουλγαρίας, η οποία βρέθηκε για πολλούς λόγους περισσότερο εκτεθειμένη στον εθνικισμό με συνέπεια μια ταραχώδη σχέση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, από την «Ιστορία Σλαβινοβουλγαρική» του μοναχού Χιλανδαρηνού μέχρι το Χάτι Χουμαγιούν του 1856 που καλούσε σε μεταρρυθμίσεις τις θρησκευτικές κοινότητες και την ίδρυση από την οθωμανική κυβέρνηση της Εξαρχίας το 1870 (ανεξάρτητη εκκλησιαστική αρχή για όλους τους βουλγαρόφωνους).

Η Εξαρχία στον βαθμό που εισήγαγε εθνοφυλετικά κριτήρια χωρισμού εκκλησιαστικών διοικήσεων στον ίδιο τόπο, και μάλιστα όντας ένας αλλόπιστος εξωεκκλησιαστικός παράγων, προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση του Πατριαρχείου, καθώς στη Σύνοδο του 1872 καταδίκασε, ως αίρεση τον εθνοφυλετισμό, ως κριτήριο οργάνωσης της Εκκλησίας. Τελικά, παρά την καταδίκη, το ζήτημα αυτό πήρε εκρηκτικές διαστάσεις στην περίπτωση της Μακεδονίας, όπως θα δούμε στη συνέχεια, αλλά και στα ποικίλα προβλήματα της ορθόδοξης διασποράς.

1. Γεωγραφικές και ιστορικές εικόνες. Η Μακεδονία της Ελλάδας.

Παρά τη σύγκλιση όλων των γεωγράφων από την εποχή του Κλαύδιου Πτολεμαίου μέχρι τον Διαφωτισμό, ότι η Μακεδονία είναι μια επαρχία της Ελλάδας, τούτο δεν απηχείται με την ίδια ομοιογένεια στις «γεωγραφίες» Ελλήνων συγγραφέων του 18ου και 19ου αιώνα[1]. Το γεγονός ότι το πολιτικώς ζητούμενο ήταν μια Μακεδονία εντός Ελλάδος δημιουργούσε προβλήματα, αφού ενέπλεκε τους επίδοξους γεωγράφους σε μια οριοθέτηση δύο επιπέδων, την παλαιά και τη νέα, η σύγκριση των οποίων κατέληγε στη δημιουργία αρνητικού εδαφικού ισοζυγίου για το παρόν, εφόσον κάποια στιγμή στον χρόνο και οι άλλες βαλκανικές περιοχές είχαν μεγαλύτερη έκταση από αυτήν των πολιτικών διαιρέσεων της εποχής αυτής (19ος).

Η χαρτογραφική έτσι απεικόνιση ελάχιστα ευνοούσε τη συγκρότηση μιας λεπτομερούς εικόνας των βαλκανικών περιοχών και σε κάθε περίπτωση άφηνε ασάφειες που προοιωνίζονταν μεθοριακές εκκρεμότητες για όλες τις όμορες επικράτειες. Και η Μακεδονία ανήκε σε αυτήν την κατηγορία. Ωστόσο οι γεωγραφικές εικόνες δεν αποτελούν στοιχεία ή πρόκριμα για μια διαμόρφωση συμπαγών εθνικών χώρων, διότι ενώ οι περιοχές εμφανίζονταν με κριτήριο την τρέχουσα πολιτική διαίρεση ή την αρχαία Γεωγραφία, τα κριτήρια ταυτότητας ή ετερότητας βρίσκονταν στους χώρους της δημογραφίας, της γλώσσας, της εθνογραφίας, της ιστορίας. Βεβαίως εκφεύγει από τους στόχους του παρόντος μια λεπτομερής αναφορά στο πολυσχιδές φυλετικο-εθνοτικό φαινόμενο της Μακεδονίας και στις εθνογενετικές διεργασίες στους κόλπους της παρακμάζουσας οσμανικής αυτοκρατορίας. Για την ώρα αρκεί να δειχθεί ότι η προβολή της αρχαίας Μακεδονίας, στην Ελλάδα, τουλάχιστον της εποχής εκείνης, επιτελέστηκε σε βάρος της νεότερης πρόσληψής της, ως σημείου αναφοράς του έθνους και ως σημαντικού αλυτρωτικού επιχειρήματος.

Το σκληρό πόκερ των Βαλκανίων και η απέλαση των Ρώσων διπλωματών

Από pontosnews

Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Κώστας Τσιρώνης

Από τότε που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επισκέφθηκε ως πρωθυπουργός τη Μόσχα τη δεκαετία του ’70, η Ελλάδα είναι πολύ προσεκτική στις σχέσεις της με τη Ρωσία. Διότι παρά το γεγονός ότι οι δύο χώρες ανήκουν σε διαφορετικά στρατόπεδα, και η Αθήνα και η Μόσχα αναγνώριζαν πως είχαν συμφέρον από τη διατήρηση χαμηλών τόνων και καλών σχέσεων στις διμερείς τους επαφές.

Το γεγονός ότι το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αναγκάστηκε να απελάσει δύο Ρώσους διπλωμάτες, δείχνει πόσο η δραστηριότητά τους ενόχλησε την Αθήνα. Το τι ακριβώς συνέβη δεν είναι γνωστό. Αλλά θα πρόκειται για κάτι πολύ σοβαρό.

Το παιχνίδι γίνεται και σκληρό και απροκάλυπτο. Και οι συνέπειές του δεν μπορούν ακόμη να εκτιμηθούν. Το ότι οι Ρώσοι θα απελάσουν ίδιο αριθμό Ελλήνων διπλωματών από τη Μόσχα είναι το ελάχιστο που θα ανέμενε κανείς.

Οι ελληνορωσικές σχέσεις δεν αποκλείεται να περάσουν μια φάση «ψυχρού πολέμου» και αυτό δεν θα είναι καθόλου καλή εξέλιξη, τη στιγμή μάλιστα που αυτήν την περίοδο οι σχέσεις της Μόσχας με την Άγκυρα είναι καλές και οι δύο χώρες έχουν δείξει το ενδιαφέρον τους για τα Βαλκάνια.

Με μια πρώτη προσέγγιση, η ελληνορωσική κρίση έχει να κάνει με τη βαλκανική πολιτική της Μόσχας και την αμερικανική προσπάθεια εξοβελισμού της. Μετά την ένταξη της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ (αν και η Αλβανία ουδέποτε είχε αγαθές σχέσεις με τη Ρωσία πλην μιας μικρής περιόδου επί Ενβέρ Χότζα όταν η χώρα πέρασε στο κομμουνιστικό στρατόπεδο), την ένταξη επίσης του Μαυροβουνίου στη Συμμαχία και την επίλυση της ελληνοσκοπιανής διαφοράς, τα Βαλκάνια γίνονται προνομιακό πεδίο για την Ουάσινγκτον.

Τα πράγματα θολώνουν κάπως στη Σερβία, η οποία δεν θέλει να εγκαταλείψει τα ρωσικά της ανοίγματα αλλά οι σχέσεις του Βελιγραδίου με τη Δύση (Ευρώπη και ΗΠΑ), και κυρίως η προοπτική τους, δεν εμπνέουν ιδιαίτερη ανησυχία για τον αναγκαστικό προσανατολισμό της χώρας.