Η γερμανική εισβολή στην ανοχύρωτη Αθήνα τον Απρίλιο του ’41

Από ΕΛΛΑΣ

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

Ήταν ημέρα Κυριακή, η 27η Απριλίου 1941. Σε ένα καφενείο, όπως τους άξιζε, περίμεναν τους εισβολείς οι τέσσερις άνδρες που ανέλαβαν το θλιβερό καθήκον της παράδοσης της πόλεως των Αθηνών. Ήταν ο φρούραρχος Αθηνών, υποστράτηγος Χρ. Καβράκος, ο Νομάρχης Αττικοβοιωτίας Κ. Πεζόπουλος και οι δήμαρχοι Αθηναίων και Πειραιώς Αμβρόσιος Πλυτάς και Μιχ. Μανούσκος.

Στην Επιτροπή προβλεπόταν ως πρόεδρος ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, ο οποίος αρνήθηκε όμως να παραστεί μη αντέχοντας να συναντήσει τους εισβολείς. Το καφενείο ονομαζόταν «ΛΟΥΞ» -άλλοι έγραψαν «ΠΑΡΘΕΝΩΝ»-, ανήκε στον κτηματία Ανδρέα Γλεντζάκη και βρισκόταν στη διασταύρωση των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Κηφισίας, απέναντι από την τότε έπαυλη Θων.

Οι Έλληνες αξιωματούχοι δήλωσαν πως η Αθήνα ήταν μια ανοχύρωτη πόλη που δεν είχε την πρόθεση να προβάλει αντίσταση. Ο Γερμανός αντισυνταγματάρχης Φον Σέιμπεν όρισε ουσιαστικά πολιτικούς διοικητές των Αθηνών και του Πειραιώς τους δύο δημάρχους, ενώ κατέστησε αιχμάλωτο πολέμου και υπεύθυνο για τυχόν εχθρικές πράξεις τον υποστράτηγο Καβράκο.

Παρόντες στη συνάντηση ήταν ο πρεσβευτής της Γερμανίας πρίγκιπας Έρμπαχ και ο γραφικός Γερμανός στρατιωτικός ακόλουθος στην Αθήνα Κλεμ φον Χόχενμπεργκ, ο οποίος μέχρι τότε βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Η συνέχεια του δράματος δόθηκε στο Δημαρχιακό Μέγαρο των Αθηνών, ενώ μηχανοκίνητες φάλαγγες καταλάμβαναν στρατηγικά σημεία της αττικής γης.

Ως γνωστόν, ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος αρνήθηκε να ορκίσει την Κατοχική Κυβέρνηση Γεωργίου Τσολάκογλου λέγοντας πως «δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνηση προβληθείσα από τον εχθρό. Εμείς γνωρίζουμε ότι τις Κυβερνήσεις τις ορίζει ο λαός ή ο Βασιλεύς»!

Κατόπιν τούτου ακολούθησε η πλέον τιμητική καθαίρεση Ιεράρχη στη σύγχρονη Ελληνική ιστορία. Ο Αρχιεπίσκοπος καθαιρέθηκε με Συντακτική Πράξη της Κατοχικής Κυβέρνησης στις 2 Ιουνίου 1941 και ο ελληνικός λαός βυθίστηκε στο μαύρο σκοτάδι της Κατοχής.

[mikros-romios.gr]

Βιβλίο : Ευάνθης Χατζηβασιλείου – Βιώματα του Μακεδονικού Ζητήματος

Από Ακρίτας της Μακεδονίας

Το καινούργιο βιβλίο των εκδόσεων Πατάκη και του Ευάνθη Χατζηβασιλείου, αναλύει και παρακολουθεί τους μηχανισμούς της ανάδειξης ενός ελληνικού εθνικού συμβόλου στον χώρο της Μακεδονίας, και συγκεκριμένα του Δοξάτου Δράμας, κατά την περίοδο από τους Βαλκανικούς Πολέμους έως την επαύριον του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Στο διάστημα αυτό, η Ανατολική Μακεδονία γνώρισε τρεις βουλγαρικές κατοχές (1912-13, 1916-18, 1941-44), κατά τις οποίες το Δοξάτο κατέβαλε επανειλημμένα βαρύ φόρο αίματος. Βασικός ερμηνευτικός άξονας του βιβλίου είναι η επισήμανση ότι, ενώ οι συγκρούσεις ήταν ευρύτερες (Βαλκανικοί και Παγκόσμιοι Πόλεμοι), «κρυμμένες» μέσα σε αυτές βρίσκονταν φάσεις του ιστορικού φαινομένου που περιγράφεται με τον όρο «Μακεδονικό ζήτημα».

Μέσα στις μεγάλες διεθνείς συγκρούσεις, το Μακεδονικό είχε την τάση να αναβιώνει και να δημιουργεί τις δικές του τρομερές πιέσεις, τοπικές, εθνικές και περιφερειακές. Έτσι, το βιβλίο, αναλύοντας τη … διαδικασία σχηματισμού των προσλήψεων σε εθνικό επίπεδο, παράλληλα επιχειρεί να αποδώσει και πτυχές της εμπειρίας του μέσου ανθρώπου της Ανατολικής Μακεδονίας – μια ιστορία που δεν έχει λεχθεί έως τώρα, τουλάχιστον στον βαθμό που της αξίζει.

Η πολιτική και η διαμάχη Γιουγκοσλάβων – Βουλγάρων για την Μακεδονία την περίοδο 1941-1949

Από Θέματα Ελληνικής Ιστορίας

Γράφει ο Κωνσταντίνος Λινάρδος (σε πρώτη διαδικτυακή δημοσίευση στο www.istorikathemata.com)

Η αντιπαλότητα των δύο χωρών για τα μακεδονικά εδάφη ήταν συνεχής και είχε τις ρίζες της στον 19ο αιώνα (η Γιουγκοσλαβία μέχρι το 1913 ως Σερβία) προκαλώντας κατά καιρούς πολλά προβλήματα και στην Ελλάδα. Η έναρξη του 2ου παγκόσμιου πολέμου το 1939, αναζωπυρώνει τις εθνικιστικές τους βλέψεις και το πολιτικό παρασκήνιο φουντώνει. Οι ηγεσίες και των δύο χωρών εκμεταλλεύονται την απόφαση των Γερμανών για επίθεση στην Ελλάδα κλείνοντας συμφωνίες με αυτούς, βάση των οποίων οι μεν Γιουγκοσλάβοι θα έπαιρναν την Θεσσαλονίκη, οι δε Βούλγαροι την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Όμως στην Γιουγκοσλαβία η αντίδραση μεγάλου μέρους του λαού θα έχει ως αποτέλεσμα την ακύρωση της συμφωνίας και την ανατροπή της κυβέρνησης στις 27 Μαρτίου 1941. Η αντίδραση του Χίτλερ είναι άμεση, δίνοντας εντολή ο κωδικός «Μαρίτα» (επίθεση στην Ελλάδα) να ισχύσει και για την Γιουγκοσλαβία, με σαφείς εντολές για διαμελισμό της χώρας και την εξαφάνιση των Σέρβων από τον χάρτη… Αμέσως μετά την κατάληψη των δύο χωρών, οι εντολές του Χίτλερ τίθενται σε εφαρμογή και οι δύο χώρες μοιράζονται αλλά και διαμελίζονται…Στην Γιουγκοσλαβία τα πράγματα είναι χαώδη. Η Σλοβενία μοιράζεται μεταξύ Ιταλίας και Γερμανίας. Η Κροατία ανακηρύσσεται ανεξάρτητη, ενσωματώνοντας και την Βοσνία ως αντιστάθμισμα της Δαλματίας που προσαρτάται από την Ιταλία. Η Βοϊβοδίνα επιστρέφεται στην Ουγγαρία, τα Σκόπια δίνονται στην Βουλγαρία, ενώ το Κοσσυφοπέδιο αλλά και οι αλβανόφωνες περιοχές των Σκοπίων ενσωματώνονται στην Αλβανία (προτεκτοράτο της Ιταλίας).

Για τους Σέρβους μάλιστα τα πράγματα είναι τραγικά, αφού συν τοις άλλοις υφίστανται και τις ακρότητες του συνεργάτη των Γερμανών, Κροάτη Ante Pavelic. Αντίστοιχη κατάσταση επικρατεί και στην Ελλάδα. Οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (πλην μιας συνοριακής λωρίδας με την Τουρκία στον Έβρο), με απώτερο σκοπό την ενσωμάτωση της στην Βουλγαρία. Οι Ιταλοί προσαρτούν τα Επτάνησα και την Σάμο, υπόσχονται την Θεσπρωτία ως Τσαμουριά στους Αλβανούς, ενώ φιλοδοξούν να δημιουργήσουν το πριγκιπάτο των Βλάχων σε μέρη της κεντρικής Ελλάδας…Τα υπόλοιπα μέρη πλην της Αθήνας, της κεντρικής Μακεδονίας και των νησιών που παραμένουν σε γερμανικά χέρια, τίθενται υπό Ιταλική κατοχή, ενώ η κατάσταση στην υπόδουλη χώρα γρήγορα αρχίζει να γίνεται αφόρητη…

4 Φεβρουαρίου 1943, ένας ακόμη γενναίος Έλλην προστίθεται στο εθνικό μαρτυρολόγιο

Από Εθνική Παιδεία

Η μητέρα του Κ.Περρίκου θα είχε κάθε δίκιο να αισθάνεται περήφανη για το σπλάχνο της… Oh, tempora, oh mores!)

 «Μαρία μου:

Μου μένουν ακόμη λίγα λεπτά ζωής. Και στις τελευταίες μου στιγμές θα σ’ αγαπώ και θα σε θυμάμαι. Φίλησέ μου τ’ αγγελούδια μας. Οι φίλοι μου ας κάμουν το χρέος τους. Πεθαίνω για την Ελλάδα και θυμάμαι την τελευταία στροφή του ύμνου του Μιστράλ: «Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα, τι θεία δάφνη, μια φορά κανείς πεθαίνει».

Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Αγωνίσθηκα για την πατρίδα μου. Για την δική τους πατρίδα αγωνίζονται κι’ εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μην μας χωρίση αλλά να μας ενώση στο μέλλον με τους σημερινούς αντιπάλους.»

Κ. Περρίκος προς Μαρία Περρίκου (σύζυγο), Φυλακαί Αβέρωφ, κελί 12, 4 Φεβρουαρίου 1943, ώρα 5.20΄ π.μ.

Ο Κώστας Περρίκος, αρχηγός της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943 έπειτα από την πραγματοποίηση της μεγαλύτερης αντιστασιακής πράξης σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη μέχρι τότε. Την ανατίναξη της φιλοναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ στο κέντρο της Αθήνας (Πατησίων και Γλάδστωνος), που στρατολογούσε Έλληνες για να πολεμήσουν στο πλευρό της Βέρμαχτ στο ανατολικό μέτωπο. Σκοτώθηκαν πολλά μέλη της ΕΣΠΟ, ανάμεσά τους και ο ιδρυτής και αρχηγός της, γιατρός Σπύρος Στεροδήμος.

«Η καταστροφή υπήρξε ολοκληρωτική, και ποτέ πια οι προδότες δεν συνήλθαν από το πλήγμα. Ήταν το τέλος των προσπαθειών για δημιουργία ενός ελληνικού ναζιστικού κινήματος, και επομένως η ενέργεια της ΠΕΑΝ προκάλεσε μείζονα πολιτικά και κοινωνικά αποτελέσματα στην Ελλάδα της Κατοχής. Το ηθικό του χειμαζόμενου λαού τονώθηκε• οι συμμαχικοί ραδιοσταθμοί ύμνησαν την επιχείρηση, που άλλωστε αποτελούσε το μεγαλύτερο έως τότε σαμποτάζ σε πόλη της κατεχόμενης Ευρώπης. Μόνη παραφωνία, η αποκήρυξη του σαμποτάζ από το ΕΑΜ, που το χαρακτήρισε ως «προβοκάτσια της Γκεστάπο», ενώ αποκάλεσε την ΠΕΑΝ «αντεθνική οργάνωση». Φαίνεται ότι το ΕΑΜ ενοχλήθηκε από την πιθανή εμφάνιση ενός εναλλακτικού πόλου στην αθηναϊκή Αντίσταση». Ευάνθης Χατζηβασιλείου – Επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (εφ. Καθημερινή 26/9/2010).

Αντί σχολίου:

«Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Αγωνίσθηκα για την πατρίδα μου. Για την δική τους πατρίδα αγωνίζονται κι’ εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μην μας χωρίση αλλά να μας ενώση στο μέλλον με τους σημερινούς αντιπάλους» Κ.Π.

(Πριν από την εκτέλεση, ο Περρίκος στράφηκε προς τους Γερμανούς αξιωματικούς που διοικούσαν το απόσπασμα και τους είπε: «Είμαι Ελλην αξιωματικός, έκαμα το καθήκον μου». Εκείνοι χαιρέτισαν στρατιωτικά και έδωσαν την εντολή για πυρ)

(από ανάρτηση σε σελίδα κοινωνικής δικτύωσης)

Η απελευθέρωση της Χειμάρρας, 22 Δεκεμβρίου 1940

Από himara.gr

Πλησίαζαν τα Χριστούγεννα του 1940 και ο Ελληνικός Στρατός στην παράλια ζώνη του μετώπου, στον ελληνοιταλικό πόλεμο, φαινόταν πως είχε καθηλωθεί στο μουσουλμανικό χωριό Μπόρσι, λίγα χιλιόμετρα πριν από την Χειμάρρα. Οι Ιταλοί είχαν οχυρώσει και είχαν καταστήσει σχεδόν απόρθητο το βουνό που είναι πάνω από το χωριό Κηπαρό. Ο ορεινός αυτός όγκος έστεκε σαν τείχος μπροστά στις ελληνικές δυνάμεις και εμπόδιζε την προέλασή τους. Οι ελληνικές επιθέσεις είχαν αποβεί άκαρπες. Τα Ιταλικά πολυβόλα χάρη στην ευνοϊκή θέση που κατείχαν, θέριζαν τα πάντα μπροστά τους. Τότε παρουσίασαν στον διοικητή μια λεβέντισσα Κηπαριώτισσα που είχε έλθει κρυφά από το Κηπαρό και ζητούσε να τον δει. «Μπορώ να σας περάσω από ένα μονοπάτι πίσω από τις γραμμές των Ιταλών» του λέει. Ο διοικητής την κοίταξε στην αρχή με καχυποψία, μπορεί να είναι παγίδα, σκέφτηκε. Όμως κάτι μέσα του, του έλεγε πως μπορούσε να εμπιστευθεί την γυναίκα αυτή.

Διέταξε τότε μια διμοιρία να ετοιμαστεί και όταν πέσει το σκοτάδι να ακολουθήσει την γυναίκα. Στην αρχή οι στρατιώτες με την γυναίκα μπροστά, κατευθύνθηκαν μέσα από τον πυκνό ελαιώνα προς την παραλία όπου η απόκρημνη ακτογραμμή εμπόδιζε την ορατότητα των Ιταλών. Έτσι βαδίζοντας ακροβολιζόμενοι συνέχεια παραλιακά από το Πρωτοπάπι του Κηπαρού, φθάσανε σε ένα σημείο από όπου αρχίσανε να ανεβαίνουν μέσα από ένα δύσβατο μονοπάτι. Κάποια στιγμή φτάσανε ακριβώς πίσω από τις γραμμές των Ιταλών. Μέσα στην σιωπή της νύχτας, ξαφνικά οι Ιταλοί ακούνε μεταλλικούς κρότους πίσω από την πλάτη τους. Ήσαν οι ελληνικές ξιφολόγχες που έμπαιναν στα όπλα. Αμέσως, πριν προλάβουν να αντιδράσουν ακούνε την ιαχή «αέρα» και τους πρώτους πυροβολισμούς. Έντρομοι σήκωσαν τα χέρια, κάποιοι έπεσαν στα γόνατα και ικέτευαν για την ζωή τους. Έτσι έπεσε η γραμμή άμυνας των Ιταλών και άνοιξε ο δρόμος για την Χειμάρρα. Η ατρόμητη Κηπαριώτισσα ονομαζόταν Αναστασία Σάββα. Τα εγγόνια της ζουν και τώρα στο Κηπαρό, κάποιες φορές διηγούνται την ηρωική πράξη της γιαγιάς τους.

Ο Ελληνικός Στρατός μπήκε στις 22 Δεκεμβρίου στην Χειμάρρα και γνώρισε αποθεωτική υποδοχή. Οι γαλανόλευκες βγήκαν στα παράθυρα και στα μπαλκόνια, ο κόσμος ξεχύθηκε για να αγκαλιάσει τους στρατιώτες και για τα τους προσφέρει ότι μπορούσε. Τα Χριστούγεννα του 1940 έμειναν αξέχαστα στους Χειμαρριώτες.

Τότε η γραμμή του μετώπου αναπτύχθηκε από τον Σκουταρά, στα βόρεια της Χειμάρρας μέχρι την κορυφή Αυγό των Ακροκεραυνείων. Ταυτόχρονα άλλες δυνάμεις από το Μπόρσι προωθήθηκαν προς την κοιλάδα του ποταμού Σουσίτσα και εγκατέστησαν το στρατηγείο στο χωριό Κούτσι. Εκεί ψηλά στα Ακροκεραύνεια, στα χιόνια, ο στρατός μας πέρασε όλον τον χειμώνα του 1940-41 και επιβίωσε μέσα σε σκαμμένα λαγούμια στην πλαγιά του βουνού. Εκεί μέσα στα λαγούμια δημιουργήθηκαν τα πάντα. Κοιτώνες, μαγειρείο, ιατρείο, διοικητήριο, αποθήκες και ότι άλλο χρειαζόταν. Σε ελάχιστη απόσταση στην απέναντι πλαγιά, στο «Μεσημέρι» ήσαν οι Ιταλοί. Μέσα στην νύχτα ακούγονταν και κάποιοι να φωνάζουν προς τους Ιταλούς διάφορα, όπως «Ρε φρατέλι, πάλι μακαρόνια τρώτε». Το μέτωπο αυτό άντεξε την εαρινή επίθεση των Ιταλών και άρχισε να οπισθοχωρεί μόνο μετά την γερμανική επίθεση.

Δημήτρης Περδίκης

28η Οκτωβρίου – Μια εικόνα, χίλιες λέξεις…

Η εικόνα είναι από εδώ: TaXalia

Η εξέλιξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέρα με τη μέρα (Video)

Από ΛΟΓΙΟΣ ΕΡΜΗΣ

Ο χρήστης του YouTube «EmperorTigerstar», ο οποίος ειδικεύεται στη δημιουργία βίντεο με κινούμενους χάρτες ιστορικών γεγονότων, παρουσιάζει τις συνεχείς αλλαγές των συνόρων της Ευρώπης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κάθε μέρα από την Γερμανική εισβολή στην Πολωνία μέχρι την παράδοση της Ναζιστικής Γερμανίας.

otherside.gr