Κάτω η Πηνελόπη Δέλτα!

Από tvxs

05 Ιουλ. 2014

Του Απόστολου Διαμαντή

Διαβάζοντας το άρθρο του Αντώνη Λιάκου για την Πηνελόπη Δέλτα δεν εξεπλάγην. Είναι οι ίδιοι ιστορικοί- Λιάκος, Ρεπούση, Καράβας, Καλύβας και λοιποί- οι οποίοι νυχθημερόν τα βάζουν με ό,τι έχει μετατραπεί σε εθνικό ιστορικό βίωμα, αγνοώντας φυσικά πως η ιστορία δεν είναι προϊόν του ιστορικού, αλλά των ίδιων των μαζών, των ορατών και μη ορατών διεργασιών, που λέει και ο Λε Γκοφ.

Στο μένος τους αυτό, το οποίο έχει πολιτική στόχευση φυσικά, πρώτη θέση κατέχουν οι λογοτέχνες. Τά’ χουν βάλει εδώ και χρόνια με τον Σεφέρη, με τον Ελύτη, με τον Παλαμά, με τον Παπαδιαμάντη, με τον Εγγονόπουλο, με τον Βαλαωρίτη, με τον Μαβίλη, με τον Δροσίνη και γενικώς με όλους…Τώρα τάβαλαν και με την Πηνελόπη Δέλτα! Γιατί; Μα διότι αυτοί όλοι είναι εθνικιστές, σύμφωνα με τον Λιάκο! Δεν αποκλείεται σε λίγο να τα βάλουν και με τον Όμηρο. Όλα πιθανά είναι…

Λέει ο  Λιάκος ότι οι μακεδονομάχοι σκότωναν και αμάχους βουλγάρους. Και λοιπόν; Μέσα σε έναν τέτοιο πόλεμο, στον οποίο πρωταγωνιστούν σώματα ατάκτων, πιθανόν να σκοτώθηκαν και άμαχοι. Εδώ ολόκληρος αμερικανικός τακτικός στρατός και σκότωσε χιλιάδες αμάχους σέρβους στον πρόσφατο βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας- για τον οποίον, ας μην ξεχνάμε, είχαν χειροκροτήσει οι διάφοροι υπερασπιστές της ελευθερίας, μαζί μ’ αυτούς και οι πολιτικοί φίλοι του κ. Λιάκου, εάν δεν απατώμαι. Στο Ιράκ οι αμερικανοί σκότωναν στρατιώτες του Σαντάμ και έριχναν στο ψαχνό και στα παιδάκια. Ο Κολοκοτρώνης όταν μπήκε στην Τριπολιτσά, σκότωσε περίπου 3 χιλιάδες τούρκους, μεταξύ αυτών και αμάχους. Είναι απίθανο λοιπόν ο βουλγαροκτόνος μακεδονομάχος να ρίξει και ξώφαλτσες σε αμάχους, την ώρα που κόβει κεφάλια κομιτατζήδων; Τι είναι ο μακεδονομάχος; Ερευνητής της Γενναδίου να πίνει φρέντο στο Φίλιον; Είμαστε με τα καλά μας; Τι ακριβώς θέλουμε να πούμε; Τι περιμέναμε να κάνει ο Μακεδονομάχος τους βουλγάρους, σε μια περιοχή ελληνική που υπέφερε από δουλεία αιώνων και δεινοπαθούσε κάτω από τις σφαγές των βουλγάρων κομιτατζήδων; Να τους καλέσει σε διάλογο στην πλατεία;

Θα μου πείτε δεν είναι αυτό έγκλημα πολέμου; Ας υποθέσουμε ότι είναι. Αλλά γενικώς ο πόλεμος οδηγεί σε σκοτωμούς, και παρόλα αυτά είναι αρετή, σύμφωνα μάλιστα με τους αρχαίους έλληνες η φιλοπατρία είναι από τις σπουδαιότερες των αρετών. Αλλά ο σκοτωμός αμάχων στον Μακεδονικό Αγώνα δεν είναι ισόποσον του Διστόμου, ούτε του Ολοκαυτώματος, ούτε φυσικά ισόποσον του συνωστισμού της Σμύρνης, τα οποία είναι γενοκτονίες στρατευμάτων κατοχής. Εν προκειμένω πρόκειται για απελευθερωτικό πόλεμο- αυτός είναι ο Μακεδονικός Αγώνας. Δεν γνωρίζει ο κος Λιάκος ούτε καν την διάκριση του αμερικανού Ντέηβιντ Γουόλτζερ, περί δικαίων και αδίκων πολέμων;

Advertisements

Ο Αντώνης Λιάκος θεωρεί «κατασκευασμένη» την ηρωική εικόνα του Μακεδονικού Αγώνα και «εγκληματίες πολέμου» τους Μακεδονομάχους…

Από Ιστορικά Τεκμήρια

Πέμπτη, 26 Ιουνίου 2014

Προς μεγάλη μου έκπληξη διάβασα σήμερα στο διαδικτυακό περιοδικό «Χρόνος«, ένα άρθρο του καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Αντώνη Λιάκου. Ο τίτλος του «Η κατασκευή της ηρωικής εικόνας του Μακεδονικού Αγώνα από την Πηνελόπη Δέλτα φωτίζεται με την έρευνα του Σπύρου Καράβα». Από τον τίτλο κατάλαβα περί τίνος πρόκειται. Παραθέτω αναλυτικά το άρθρο για να το διαβάσει ο καθένας και να βγάλει τα συμπεράσματά του:

«Με φρίκη τα διεθνή Μ.Μ.Ε. αναφέρονται στις ομαδικές εκτελέσεις αιχμαλώτων από φανατικούς εξτρεμιστές του Ισλάμ, στο Ιράκ, τις μέρες αυτές, ή στη Συρία, τους προηγούμενους μήνες. Ακόμη μεγαλύτερη φρίκη όταν πρόκειται για αμάχους. Μια παρόμοια ιστορία είναι η ακόλουθη: μια ομάδα ενόπλων, συναντά στο δάσος καμιά εκατοσταριά άοπλους υλοτόμους, τους συλλαμβάνει, τους δένει πισθάγκωνα, τους παίρνει μαζί της και όταν φτάνει σε μεγάλο και βαθύ ποταμό τούς ρίχνει στο νερό. Λίγο αργότερα, δεκάδες πτώματα ξεβράζοναι στις όχθες. Την ιστορία αυτή τη γνώριζε η Πηνελόπη Δέλτα και τη βρίσκουμε στο αρχείο της. Είναι μια καταγραμμένη συζήτηση που είχε με τον επικεφαλής της ένοπλης ομάδας, τον Σπύρο Σπυρομήλιο που συμμετείχε στον Μακεδονικό Αγώνα ως καπετάν Μπούας. Το ποτάμι είναι ο Αλιάκμονας. Ο Σπυρομήλιος δεν δικάστηκε για εγκλήματα κατά αμάχων. Προβιβάστηκε σε στρατηγό της Χωροφυλακής και ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ήρωας του βορειοηπειρωτικού αγώνα.

Η Δέλτα συνέλεγε μαρτυρίες για να γράψει το βιβλίο της Τα μυστικά του βάλτου, ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε σε άπειρα αντίτυπα, καθώς πραγματοποίησε αλλεπάλληλες εκδόσεις, διαβάστηκε και διαπαιδαγώγησε πολλές γενιές Ελληνόπουλων από τον Μεσοπόλεμο έως σήμερα. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα εθνικής διαπαιδαγώγησης και διάπλασης ηρωικών χαρακτήρων, στο οποίο εξιδανικεύτηκε ο Μακεδονικός Αγώνας, ή μάλλον συγκροτήθηκε η δημόσια εικόνα του. Δεν είναι η πρώτη φορά που η λογοτεχνία αναλαμβάνει να ανασυγκροτήσει το παρελθόν ως εθνικό παρελθόν. Και το κάνει πληρέστερα από την ιστοριογραφία. Δεν έχει ενδοιασμούς να αποσιωπήσει ή να μεταπλάσει εγκλήματα. Κυρίως η λογοτεχνία προσκομίζει πλοκή, δράση, συναίσθημα. Η παραπάνω ιστορία αποδίδεται ως το «δυστύχημα της βαρκαδιάς που βούλιαξε στον Αλιάκμονα και πνίγηκαν οι Βούλγαροι αρκουδιαραίοι, ξυλοκόποι και καρβουνιάρηδες».

Ο Σπύρος Καράβας στο βιβλίο του Μυστικά και παραμύθια από την ιστορία της Μακεδονίας (Βιβλιόραμα, 2014) αναλαμβάνει να ψηλαφήσει τον τρόπο με τον οποίο συγκροτήθηκε αυτή η λογοτεχνική εικόνα του Μακεδονικού Αγώνα, διαβάζοντας παράλληλα τα κείμενα της Δέλτα και αντιπαραβάλλοντάς τα με τις καταγραφές που είχε συγκεντρώσει στο αρχείο της, αλλά και με τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών όπου συγκεντρώνονταν οι εκθέσεις των προξένων αλλά και των στρατιωτικών παραγόντων της Μακεδονίας, και τα οποία γνωρίζουμε ότι επισκεπτόταν και μελετούσε η συγγραφέας.

Οἱ βούλγαροι στὴν Θράκη – Ἀλεξανδρούπολη

Από Ανιχνευτές

Στὴν εἰκόνα βλέπουμε ἀξιωματικοὺς τοῦ βουλγαρικοῦ στρατοῦ κατοχῆς σὲ ἀναμνηστικὴ φωτογραφία στὸ λιμάνι τῆς Ἀλεξανδρουπόλεως.
Ἀπὸ http://www.ebay.com/itm/171073531612

«Εἰς τὴν Ἀλεξανδρούπολιν ἡ εἴσοδος τῶν βουλγάρων ἐνεκαινιάσθη μὲ τὴν συμβολικὴν καταβίβασιν τῆς ἑλληνικῆς σημαίας καὶ τὴν καταπάτησιν ταύτης ὑπὸ τῶν βουλγαρικῶν καὶ ἀρμενικῶν ὀρδῶν(*), ἤν ἀπακολούθησαν ὄργια. Τὸν βαθμὸ τῆς κτηνωδίας τῶν βουλγαρικῶν ὀρδῶν μαρτυρεῖ τὸ πάθημα τῆς ἑξηκοντούτιδος Ἰσραηλίτιδος Σ. Ἡ. Ἄ. ἤτις ἐβιάσθη ἐπανειλλημένως καὶ ἐν συνεχείᾳ, ὑπὸ βουλγάρων ὁπλιτῶν κατὰ τὴν διάρκεια τῆς νυκτὸς τῆς 26ης πρὸς τὴν 27ην Μαΐου. Τὴν αὐτὴν τύχην ὑπέστησαν πολλαὶ ἄλλαι Ἰσραηλίτιδες καὶ Ἑλληνίδες, ἰδίως ἐκ τῶν ἐργατικῶν τάξεων. Εἰς τὴν συνοικίαν Γύφτικα ἐδολοφονήθη εἰς γέρων Ὀθωμανὸς καὶ ἐβιάσθη ἡ γραῖα σύζυγός του, εἰς δὲ τὸ χωρίον Ἀμφιτρίτην ἀπήχθησαν διὰ νυκτὸς αἱ δύο θυγατέρες τοῦ Π., διὰ νὰ εὐρεθῶσι κατὰ τὰς πρωινὰς ὥρας εἰς τὸ χωρίον Ἀγνάντια εἰς ἐλεεινὴν κατάστασιν ἐκ τῶν συνεχῶν βιασμῶν. Ὁ πατὴρ αὐτῶν θελήσας ν’ἀντισταθῇ ὑπέστη τοιαὐτην κακομεταχείρισιν, ὥστε εὐρέθη πνέων τὰ λοίσθια. (Κατάθεσις δημοδιδασκάλου Σ. Καραχούτσου)

Οἱ ἀρχικὲς γενικὲς γραμμὲς τοῦ βουλγαρικοῦ προγράμματος τῶν καταληφθέντων ἑλληνικῶν ἐδαφῶν, συνοψίζονται στὶς συγκεκριμένες κατευθύνσεις, ὅπως χαρακτηριστικὰ ἀναφέρει ὁ Ἀθ. Χρυσοχόου:

1. Ἀποστέρησις τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ ἀπὸ τῶν πνευματικῶν ἡγετῶν του καὶ τῶν ἠθικῶν στηριγμάτων του.
2. Παράδοσις τῆς δημοσίας καὶ ἰδιωτικῆς οἰκονομικῆς ζωῆς τῆς περιοχῆς εἰς βουλγαρικὰς χεῖρας.
3. Λῆψις μέτρων πρὸς τὴν οἰκονομικὴν ἀπαθλίωσιν τῶν λαϊκῶν τάξεων.
4. Διεξαγωγὴ ἐντόνου προπαγάνδας διὰ τὸν ἐκβουλγαρισμὸν τῆς περιοχῆς.
5. Ἐξαναγκασμὸς πρὸς ἄμεσον ἐκπατρισμὸν τῶν μαχητικωτέρων ἑλληνικῶν στοιχεῖων.
6. Ἐφαρμογὴ πιέσεων πρὸς ἀραίωσιν τῆς περιοχῆς ἀπὸ τῶν συμπαγῶν ἑλληνικῶν πληθυσμῶν δι’ ἑκουσίας ἢ ἀκουσίας μεταναστεύσεως.
7. Ἐποικισμὸς τῶν περιοχῶν διὰ βουλγαρικῶν πληθυσμῶν.

Ἡ κυριωτέρα ὅμως γενικὴ κατεύθυνσις τοῦ προγράμματος τούτου, ἐπεδίωκε τὴν ὁμαδικὴν ἐκρίζωσιν τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀν. Μακεδονίας καὶ Δυτ. Θράκης διὰ παντὸς ἀθεμίτου μέσου καὶ δὴ διὰ τῆς μεθοδικῆς χρήσεως τῆς κτηνώδους βουλγαρικῆς βίας ἐπὶ οἰαδήποτε ἀφορμή…»

Οἱ πληροφορίες εἶναι ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἀθαν. Χρυσοχόου (Ἀπόστρατου Ὑποστρατήγου) , «Η ΚΑΤΟΧΗ ΕΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ , ΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΕΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ», Ε.Μ.Σ., Θεσσαλονίκη 1951, σελ. 15-19.

(*) Ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ Χρυσοχόου, «οἱ Βούλγαροι εἰσελθόντες εἰς τὴν Ἀν. Μακεδονίαν καὶ Θράκην, ἀνεκάλυψαν θερμοὺς φίλους, τοὺς ὑπὸ τῆς Ἑλλάδος τυχόντας περιθάλψεως Ἀρμενίους, οἴτινες άνεδείχθησαν φανατικοὶ μισέλληνες.»

Οἱ Ἀρμένιοι πρόσφυγες Ξάνθης, Ἀλεξανδρουπόλεως καὶ Δράμας ἔστειλαν τηλεγραφήματα στὸν βούλγαρο βασιλέα Βόριδα ποὺ μεταξὺ ἄλλων ἔγραφαν: «Εὐχαριστοῦμε τὴν μεγαλειότητά σας διὰ τὴν ἀπελευθέρωσίν μας ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῶν Ἑλλήνων», «Πανηγυρίζομεν τὴν ἀπελευθέρωσίν μας ἐξ ἐπικαταράτου ἑλληνικῆς βίας». (σελ. 12)

Οἱ Ἀρμένιοι κατὰ παμψηφίαν σχεδὸν, ἀποδέχθηκαν τὴν βουλγαρικὴ ἐθνικότητα, καὶ οἱ βούλγαροι «ἀφῆκαν αὐτοὺς ἐλεύθερους νὰ ὀργιάσωσιν εἰς βάρος τοῦ Ἑλληνισμοῦ…. […] … Πολλοὶ τοῦτων (Ἀρμενίων) διωρίσθηκαν ὑπὸ τῶν βουλγαρικῶν ἀρχῶν ἀγροφύλακες, ἵνα εὐχερέστερον καταστρέφωσι καὶ διαρπάζωσι τὴν ἑλληνικὴν ἰδιοκτησίαν καὶ παραγωγήν, ἄλλοι δὲ διέτρεχον τὴν ὕπαιθρον ἔνοπλοι, φέροντες ὁπλισμὸν καὶ μαχαίρας χιαστὶ καὶ ἐπιδιδομένοι ἀνενοχλήτως εἰς ληστρικὰς κατὰ τῶν Ἑλλήνων πράξεις.» (σελ. 19)

Στην Πέλλα ο μεγαλύτερος τάφος της ελληνιστικής περιόδου

Από Μικρές Εκδόσεις

Μία από τις τρεις μαρμάρινες επιτύμβιες στήλες

Μάιος 21, 2014.

Ομάδα Ελλήνων αρχαιολόγων ανακάλυψε* τον μεγαλύτερο υπόγειο τάφο στην αρχαία Ελλάδα, στην ιστορική πόλη της Πέλλας, βόρεια της χώρας, στη γενέτειρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Το ισπανικό δημοσίευμα, που αναφέρεται σε σημαντικές ανακαλύψεις της τελευταίας δεκαετίας στην Ελλάδα, σημειώνει ότι ο τάφος περιέχει οκτώ θαλάμους με ζωγραφισμένους τοίχους και γλυπτά τα οποία χρονολογούνται στην Ελληνιστική Περίοδο, μεταξύ του Β’ και του Γ’ αιώνα π.Χ.

«Ο τάφος μας παρέχει μια διαφορετική άποψη της ζωής των ευγενών στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου», σημειώνει.

«Πρόκειται για τον μεγαλύτερο λαξευτό τάφο, με τους περισσότερους νεκροθαλάμους στην Ελλάδα και είναι σημαντικός, επίσης, γιατί μας προσφέρει μια νέα αρχιτεκτονική» όπως είπε η αρχαιολόγος Μαρία Ακαμάτη που ήταν επικεφαλής στην αρχαιολογική ομάδα των Ελλήνων ερευνητών.

«Οι περισσότεροι τάφοι που βρέθηκαν στην Ελλάδα μέχρι σήμερα είχαν το πολύ τρεις θαλάμους», πρόσθεσε.

Η αρχαιολόγος είπε ότι ο τάφος έχει πρόσβαση μέσω μιας σήραγγας 16 μέτρων και ανακαλύφθηκε σε ένα αγροτεμάχιο που συνορεύει με το αρχαίο νεκροταφείο της πρωτεύουσας του βασιλείου της Μακεδονίας.

Ανήκε σε οικογένεια ευγενών

Στην ταφόπλακα είναι γραμμένα τα ονόματα των ιδιοκτητών, που είναι εμφανώς ορατά. Επίσης μέσα στον τεράστιο τάφο υπάρχουν δεκάδες κοσμήματα, χάλκινα νομίσματα και αγγεία, που οδήγησαν τους αρχαιολόγους να συμπεράνουν ότι πρόκειται για οικογενειακό τάφο ευγενών της Μακεδονίας.

Στον τάφο αυτόν όπως έδειξε η έρευνα, είχαν ταφεί τουλάχιστον οκτώ μέλη της ίδιας οικογένειας, αλλά ο τάφος, σύμφωνα με την Ελληνίδα αρχαιολόγο, είχε εκτεθεί σε λεηλασίες επί πολλές γενιές, και χάθηκα πολύτιμα προσωπικά αντικείμενα των νεκρών.

Εκείνο που εντυπωσιάζει είναι ότι οι τοίχοι των θαλάμων είναι όλοι ζωγραφισμένοι με έντονα χρώματα κόκκινο, σκούρο θαλασσί και λευκό.

Η αρχαία πόλη της Πέλλας, ήταν μέρος του βασιλείου της Μακεδονίας, που επεκτάθηκε από τον βασιλιά Φίλιππο τον Β’ και κατόπιν από τον υιό του, τον Αλέξανδρο το Μέγα, ο οποίος γεννήθηκε το 356 π.Χ. και πέρασε τα παιδικά του χρόνια- πριν την κατάκτηση του κόσμου- στην περιοχή της Πέλλας. Ο τάφος χρονολογείται την περίοδο μετά το θάνατο του Στρατηλάτη.

*Η ανακάλυψη του συγκεκριμένου τάφου έγινε το 2006

Μακεδονία – Οι Χάρτες, τα Σύνορα, το Όνομα

Από Ιστορία της Μακεδονίας

Παρουσίαση στο κανάλι της Βουλής του βιβλίου “European Cartography and Politics: The Case of Macedonia”  (Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2012)“ του Ευάγγελου Λιβιεράτου, καθηγητή Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας του ΑΠΘ και Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, με τη συμβολή της ευρωβουλευτίνας του ΠΑΣΟΚ καθ. Χρυσούλας Παλιαδέλη.

Πρόκειται για μία χαρτογραφική απεικόνιση της ιστορίας της γης της Μακεδονίας από τα αρχαία χρόνια έως τη σύγχρονη εποχή, που βασίστηκε στην ιδέα της ευρωβουλευτίνας με την ιδιότητά της ως καθηγήτριας Κλασικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και διευθύντριας της πανεπιστημιακής ανασκαφής της Βεργίνας.

Στο πάνελ της παρουσίασης εκτός από τους δύο προαναφερθέντες συμμετείχε επίσης ο γνωστός Βαλκανολόγος, κος Ευάγγελος Κωφός.

Αρχισυνταξία – Παρουσίαση: Ματρώνη Δικαιάκου.
Παραγωγή: Βουλή – Τηλεόραση

Τα Ντουρντουβάκια και η βουλγαρική κατοχή στην Ελλάδα

Από Ερανιστής

Γράφει ο Γιάννης Σιατούφης

Η Μεγάλη Βουλγαρία

Ενώ όλοι γνωρίζουν τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και τη γερμανική κατοχή  στην Ελλάδα, λίγοι είναι αυτοί που ξέρουν ότι την περίοδο 1941-1944 στην Ελλάδα υπήρξε τριπλή κατοχή, από Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους. Και μάλιστα οι Βούλγαροι κατείχαν την ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, από το Στρυμόνα ποταμό μέχρι σχεδόν τον Έβρο. Μόνο ίσως οι κάτοικοι αυτών των περιοχών, που υπέστησαν τη βουλγαρική κατοχή, ξέρουν ότι και οι Βούλγαροι δημιούργησαν τάγματα εργασίας, στα οποία κατατάσσονταν υποχρεωτικά όλοι οι άντρες (Έλληνες αλλά και Σέρβοι), που ήταν ύποπτοι για αντίσταση. Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και στην πρώτη βουλγαρική κατοχή της περιοχής το 1916-1918, κατά τη διάρκεια του Α΄ παγκόσμιου πολέμου. Η καταναγκαστική εργασία μέσα στο λιοπύρι, με ελάχιστο φαγητό και νερό, θύμιζε τα αντίστοιχα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερμανών ή τα «Αμελέ Ταμπουρού» των Τούρκων στη Μ. Ασία. Αλλά, ενώ για τους Γερμανούς κατακτητές έγινε η δίκη της Νυρεμβέργης για τα εγκλήματα πολέμου, για τους Βούλγαρους κατακτητές δεν έγινε κάτι τέτοιο, για διάφορους λόγους. Αποτέλεσμα ήταν να ξεχαστούν όλα και γι’ αυτό ίσως ακούγονται στους αγωνιστικούς χώρους οι αθλιότητες τύπου «Βούλγαροι» για τους κατοίκους της βόρειας Ελλάδας από ανιστόρητους οπαδούς ομάδων της νότιας Ελλάδας και εξαγριώνεται ο κόσμος!

Σύμφωνα με τη Σοφία Αυγέρη «η λέξη ντουρντουβάκι αποτελεί ελληνοποιημένη παραφθορά της βουλγαρικής λέξης 2трууJдови войски, τρούντοβι βόιτσκι (τάγματα εργασίας) ή του трууJдов войник, τρούντοβ βόινικ (φαντάρος αγγαρείας) και χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα στην ανατολική Μακεδονία κα τη Θράκη – πάντα στο ουδέτερο γένος – και συνήθως ως επιρρηματικό κατηγορούμενο του σκοπού (τον πήραν ντουρντουβάκι…) ή του τρόπου (σαν το ντουρντουβάκι έκανε ό,τι του έλεγε..)».

Ας δούμε τα γεγονότα από την αρχή: Ο βασιλιάς Μπόρις της Βουλγαρίας υπέγραψε με τον Χίτλερ την 1^η Μαρτίου 1941 συμφωνία μη επίθεσης. Η Βουλγαρία θα επέτρεπε στα γερμανικά στρατεύματα να περάσουν από το έδαφός της με αντάλλαγμα την παραχώρηση της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στους βόρειους γείτονές μας, που θα πραγματοποιούσαν έτσι το όνειρό τους για τη «Μεγάλη Βουλγαρία του Αιγαίου», που προέβλεπε η συνθήκη του Αγ. Στεφάνου το 1878.

Μνημείο εκτελεσθέντων στο Δοξάτο Δράμας

Η Μακεδονία μέσα από παλαιούς χάρτες

Από Βήμα

Παρουσιάζονται από τις 28 Μαΐου στο Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τράπεζας στο Μέγαρο Εϋνάρδου

Γιάκομπ φον Ζάντραρτ, άποψη της Θεσσαλονίκης, Νυρεμβέργη 1687. Συλλογή Κώστα Σταμάτη.

Σημαντικά τεκμήρια για την ιστορία της Μακεδονίας μέσα στο χρόνο συνιστούν οι παλαιοί χάρτες του 15ου ως τον 18ο αιώνα, τους οποίους παρουσιάζει από τις 28 Μαΐου το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας στο Μέγαρο Εϋνάρδου της οδού Αγίου Κωνσταντίνου 20. Πρόκειται για ενδιαφέρουσες χαρτογραφικές αποτυπώσεις όχι μόνον της ιστορίας αλλά και των συνειδήσεων της κοινωνίας στην οποίοι ανήκαν οι χαρτογράφοι, που τους δημιούργησαν, ένα πολυσήμαντο δηλαδή αρχειακό υλικό, το οποίο μπορεί να αναδειχθεί επιπλέον, εικαστικά και κοινωνιολογικά.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το ΜΙΕΤ οργανώνει έκθεση παλαιών χαρτών _ το αντίθετο, καθώς διαθέτει Αρχείο Χαρτογραφίας του Ελληνικού Χώρου _ στην προκειμένη ωστόσο περίπτωση υπήρξαν ιδιαίτερες συνθήκες λόγω των ιστορικών, πολιτικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων της Μακεδονίας σε σχέση κυρίως με τη νότια και νησιωτική Ελλάδα (Πελοπόννησος, Κρήτη, Ιόνιo, Αιγαίο), όπου η Βενετοκρατία αλλά και η γενικότερη παρουσία δυτικών εμπόρων, ναυτικών και περιηγητών άφησαν ανεξίτηλα σημάδια, τα οποία καταγράφονται και στους χάρτες.

Παρά την εκτεταμένη ακτογραμμή της, την θάλασσα και τους θαλάσσιους δρόμους της περιοχής η Μακεδονία δεν είχε κατορθώσει να προσελκύσει ιδιαίτερα το ενδιαφέρον των χαρτογράφων κατά την εποχή της άνθησης της χαρτογραφίας. Το ίδιο άλλωστε συνέβη και με τον ενδιαφέρον της Δύσης για τις ελληνικές αρχαιότητες, που ενώ έδωσε πλούσια παραγωγή ιστορικών ή αρχαιογνωστικών χαρτών του ελλαδικού χώρου, για τη Μακεδονία. άργησε να εκδηλωθεί. Από την άλλη, ίσως το γεγονός των ασαφών και μεταβαλλόμενων ορίων της ανά τους αιώνες, γεγονός που αποτυπώνεται καθαρά στα εκθέματα, να υπήρξε αρνητικός παράγων στην χαρτογράφησή της.