Η Αμφίπολη δεν σταματά να αποκαλύπτεται. Νέα ευρήματα έρχονται στο «φως» όπως ανακοινώθηκε στη διάρκεια εκδήλωσης, που διοργανώθηκε στην έδρα του δήμου Παγγαίου, την Ελευθερούπολη.
Μάλιστα κατά τη διάρκεια πρόσφατων ανασκαφών αποκαλύφθηκε ένα νέο γλυπτό θωρακοφόρου κορμού, που αποδίδεται σε Ρωμαίο αξιωματικό ή και αυτοκράτορα.
Το εντυπωσιακό γλυπτό είχε βρεθεί εντοιχισμένο σε τοίχο βυζαντινής εποχής, σε μια περιοχή που ήταν καλυμμένη από τα μπάζα παλαιότερων ανασκαφών. Ο θώρακας φέρει ανάγλυφη διακόσμηση, όπου στο κέντρο του μοτίβου υπάρχει ένα τρόπαιο νίκης, δεξιά και πάνω μια φτερωτή νίκη, ένας πισθάγκωνα δεμένος αιχμάλωτος και άλλες μορφές, μεταξύ των οποίων και μια μορφή του μυθικού Ηρακλή.
Το γλυπτό άγαλμα βρίσκεται σε διαδικασία συντήρησης στο εργαστήριο του μουσείου της Αμφίπολης, προκειμένου κάποια στιγμή να εκτεθεί.
Τι αποκάλυψαν οι δύο επιστήμονες για την Αμφίπολη. Το πενταετές ανασκαφικό πρόγραμμα στην ακρόπολη της αρχαίας Αμφίπολης υλοποιείται στο πλαίσιο της συνεργασίας ανάμεσα στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών και του πανεπιστημίου Πατρών, υπό τη διεύθυνση της προϊσταμένης της Εφορείας Δρ. Δημητρίας Μαλαμίδου και του καθηγητή κλασικής αρχαιολογίας Δημήτρη Δαμάσκου.
Ο θώρακας φέρει ανάγλυφη διακόσμηση, όπου στο κέντρο του μοτίβου υπάρχει ένα τρόπαιο νίκης, δεξιά και πάνω μια φτερωτή νίκη, ένας πισθάγκωνα δεμένος αιχμάλωτος και άλλες μορφές, μεταξύ των οποίων και μια μορφή του μυθικού Ηρακλή
Ο καθηγητής Δημήτρης Δαμάσκος, στη διάρκεια της εκδήλωσης, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο εντυπωσιακό εύρημα του περίτεχνου γλυπτού θωρακοφόρου κορμού. Ο κορμός αυτός είναι σχεδόν πανομοιότυπος με έναν άλλον, που βρέθηκε σε παλαιότερη ανασκαφή, εντοιχισμένος στον βυζαντινό πύργο του Μαρμαρίου στην Αμφίπολη, με κοινή ανάγλυφη διακόσμηση, η οποία ταυτίζει τη μορφή με τον αυτοκράτορα Αύγουστο.
Ο κ. Δαμάσκος υπογράμμισε πως οι παραστάσεις που φέρει ο θώρακας του γλυπτού, που βρέθηκε πέρυσι, χρονολογούνται στο τέλος του 1ου αιώνα π.Χ., δηλαδή την εποχή του πρώτου Ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου, ο οποίος πριν ανέβει στο θρόνο, πέρασε από την περιοχή της Αμφίπολης, ηγούμενος των ρωμαϊκών στρατευμάτων στη μάχη των Φιλίππων (42 π.Χ), ενάντια στους δολοφόνους του Ιούλιου Καίσαρα, τον Βρούτο και τον Κάσιο. Τόνισε ακόμα ότι ο Οκταβιανός Αύγουστος, τιμήθηκε από τους Αμφιπολίτες στο τέλος του 1ου αιώνα π.Χ., για λόγους που ακόμα δεν έχουν ερευνηθεί.
Μπορεί στον τύμβο Καστά στην Αμφίποληνα μην επιβεβαιώθηκαν οι ενδόμυχες ελπίδες πολλών για την ανακάλυψη του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά η αρχαιολογική αξία των ευρημάτων παραμένει εξόχως σημαντική, καθιστώντας το μνημείο ένα από τα πιο σπουδαία του είδους του.
Η Κατερίνα Περιστέρη, η αρχαιολόγος που έφερε στο φως τον τύμβο, έχει διατυπώσει την θέση ότι πρόκειται για μνημείο που έγινε κατά παραγγελία του ίδιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, για τον επιστήθιο φίλο του Ηφαιστίωνα. Κι ενώ αυτή η γνώμη έχει αμφισβητηθεί, με συναδέλφους της να διατηρούν επιφυλάξεις, το μόνο βέβαιο είναι ότι η Αμφίπολη έχει ακόμη πολλά κρυμμένα μυστικά που όταν έρθουν κι αυτά στο φως, ίσως αλλάξουν και πάλι την αντίληψή μας όχι μόνο για την ταυτότητα του μνημείου, αλλά και για την ελληνική αρχαιότητα στο σύνολό της.
Η περιοχή συνεχίζει να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των επιστημόνων καθώς οι μελέτες δείχνουν πως εκεί βρίσκεται θαμμένη μια ολόκληρη πόλη που περιμένει εδώ και αιώνες καρτερικά την αρχαιολογική σκαπάνη η οποία θα φέρει στο φως τα μυστικά της.
Η ενδελεχής διασκόπηση του υπεδάφους υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γρηγόρη Τσόκα, έδειξε την ύπαρξη διάσπαρτων αρχιτεκτονικών λειψάνων που μαρτυρούν ότι πέριξ του τύμβου Καστά κάποτε εμφανίστηκε έντονη οικιστική δραστηριότητα, τα απομεινάρια της οποίας βρίσκονται ακόμη εκεί.
Εργασίες που έπρεπε να έχουν γίνει από το 2015, ανεδαφικές ανακοινώσεις ότι το μνημείο της Αμφίπολης θα είναι επισκέψιμο το 2021, προβλήματα στην προστασία του, έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρχών, διαπίστωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και έδωσε σαφείς οδηγίες.
Μια μακρά και αποκαλυπτική σύσκεψη πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα μετά από πρωτοβουλία της Λίνας Μενδώνη με τη συμμετοχή όλων των αρμοδίων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ για τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο της Αμφίπολης, παρουσία του Γ.Γ. Πολιτισμού κ. Γιώργου Διδασκάλου. Η υπουργός ζήτησε από όλους να επισπευσθούν οι εργασίες, που αφορούν τόσο στο μνημειακό σύνολο στον Τύμβο Καστά, οι οποίες χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ 2014-2020 της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, όσο και οι εργασίες χάραξης διαδρομών και διαμορφώσεων, εντός του αρχαιολογικού χώρου και στην περιοχή του Μουσείου της Αμφίπολης, που έχουν ενταχθεί στο Interreg Ελλάδα- Βουλγαρία 2014-2020.
Σε ό,τι αφορά στο μνημειακό σύνολο στον τύμβο Καστά κατέστη σαφές ότι θέματα σχετικά με την προστασία του μνημείου τα οποία θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2015, εκτελούνται σήμερα. Δόθηκαν οδηγίες μέχρι την 15η Οκτωβρίου να έχει ολοκληρωθεί η μεταφορά των αρχιτεκτονικών μελών, από την περιοχή του Λέοντος και τον χώρο του Μουσείου, στον Τύμβο. Να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα έχουν μεταφερθεί 22 μέλη επί συνόλου 160. Περισσότερα
Tην ένταξη στο ΕΣΠΑ τού έργου: «στερέωσης, συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξης του μνημείου τύμβου Καστά στην Αμφίπολη Σερρών», της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ανακοίνωσε τη Δευτέρα ο Περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου στη Θεσσαλονίκη.
Οι παλινωδίες του περασμένου Ιουλίου, με ευθύνη της Γ.Γ. του Υπ.Πολιτισμού Μαρίας Βλαζάκη, είχαν ως αποτέλεσμα να απορριφθεί η αρχική αίτηση χρηματοδότησης του έργου προς την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ύψους 1,5 εκατ. ευρώ, λόγω σοβαρών ελλείψεων στον αρχικό φάκελο. Η δέσμευση τότε του Περιφερειάρχη Απόστολου Τζιτζικώστα πως «δεν χάνεται η χρηματοδότηση», κινητοποίησε άμεσα τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, με εντολή της κυρίας Κονιόρδου και επιτέλους υπήρξε θετική έκβαση, μετά από σχεδόν τρία χρόνια απραξίας.
«Όπως είχα δεσμευτεί και προσωπικά, διασφαλίσαμε πόρους ύψους 1,5 εκ. ευρώ και θα τους αξιοποιήσουμε στο σύνολό τους, στις εργασίες που είναι απαραίτητες να πραγματοποιηθούν στον Τύμβο Καστά. Ό,τι ακριβώς είπαμε, το κάνουμε. Εκπληρώνοντας στο ακέραιο και αυτή τη δέσμευσή μας, όπως και όλες τις δεσμεύσεις μας, από την πρώτη στιγμή που η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, αγκάλιασε και υποστήριξε αυτό το έργο, αυτή την πολύ σημαντική ανασκαφή», τόνισε ο κ. Τζιτζικώστας, επισημαίνοντας: «Κύριος στόχος είναι να προστατευτεί το σπουδαίο αυτό μνημείο, να γίνει επισκέψιμο και ακολούθως να γίνει μια μεγάλη προσπάθεια προβολής και ανάδειξης της σημασίας που έχει ο χώρος για τη Μακεδονία και την Ιστορία». Ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας ευχαρίστησε δημόσια την υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, για το: «μεγάλο και ειλικρινές ενδιαφέρον της» για την Αμφίπολη, κάνοντας αναφορά και στις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, που υλοποίησαν τις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να είναι δυνατή η ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ, αλλά και τα στελέχη της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του ΕΣΠΑ, που σε χρόνο ρεκόρ -σε λιγότερο από μία εβδομάδα- αξιολόγησαν και ολοκλήρωσαν τις διαδικασίες ένταξης του έργου στο ΕΣΠΑ και χρηματοδότησής του με 1,5 εκατ. ευρώ.
Για δώδεκα αιώνες, από το 437 πΧ έως και τον 7ο αιώνα μΧ, υπήρξε το μεγάλο μητροπολιτικό κέντρο της ελληνικής αρχαιότητας στη Βόρεια Ελλάδα…
Η πρωτοκαθεδρία της Αμφίπολης ήταν αδιαμφισβήτητη στον ελληνικό κόσμο, πολύ πριν δημιουργηθούν άλλες μεγάλες πόλεις στη Μακεδονία. Σήμερα, υπάρχουν πολλά ακόμη να ανακαλύψει κανείς, επισκεπτόμενος αυτήν την αρχαία «μητρόπολη» και τη σύγχρονη εκδοχή της…
Η Αμφίπολη, χτισμένη σε περίοπτη θέση κοντά στη θάλασσα και στις εκβολές του Στρυμόνα, στις παρυφές του δυτικού Παγγαίου, για μια πολύ μεγάλη περίοδο στην αρχαιότητα υπήρξε νευραλγικός ναυτικός κόμβος, λιμάνι και εμπορικός σταθμός, με στρατηγική σημασία.
Κατά τους κλασσικούς, μακεδονικούς, ελληνιστικούς, ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους, υπήρξε σημείο διαρκούς αναφοράς, κέντρο σημαντικής οικονομικής, κοινωνικής, εμπορικής, πολιτιστικής ζωής.
Η πρόσφατη ανακάλυψη στο λόφο Καστά είναι ενδεικτική του ειδικού βάρους και της θέσης της Αμφίπολης στον αρχαίο κόσμο, όμως δεν αποτελεί τη μόνη ένδειξη της σπουδαιότητας της. Ενισχύει και επιβεβαιώνει όσα ήδη είναι γνωστά από τις πηγές, τους μύθους, τις μαρτυρίες, για το βαρύ ιστορικό φορτίο της.
Η σημερινή κωμόπολη, με το πλουσιότατο σε εκθέματα, αρχαιολογικό μουσείο της, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας εκτεταμένης περιοχής με πολυκύμαντη ιστορική διαδρομή, με ιστορικούς «πρωταγωνιστές» της, τον Θουκυδίδη, τον Άγνωνα, τον Βρασίδα και τον Κλέωνα. Τους Μακεδόνες Βασιλείς, τον Φίλιππο τον Β’ και τον Μέγα Αλέξανδρο, τη σύζυγο του Ρωξάνη και τον γιό του, τον Κάσσανδρο, μέχρι και την κατάλυση της Μακεδονίας, από τον Περσέα και τον Ρωμαίο Αιμίλιο Παύλο. Και τον Απόστολο Παύλο, που ακολουθώντας την Εγνατία οδό την επισκέφθηκε το 49 ή 50 μΧ, έδρα επισκόπου ως το 692 μ Χ με τη βυζαντινή εποχή να τη διοικούν οι άρχοντες Αλέξιος και Ιωάννης Πριμικίρης και ως τους νεώτερους χρόνους και τη «σκοτεινή» ανάμνηση των μαρτυρικών και κατεστραμμένων χωριών της Κορμίστας και των Κερδυλλίων των θυμάτων της κατοχής και της αντίστασης.
Τη διάθεση ποσού ύψους 1,5 εκατ. ευρώ από προγράμματα του ΕΣΠΑ, για την έναρξη της επόμενης φάσης των εργασιών σταδιακής αποκατάστασης του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης στον λόφο Καστά, ανακοίνωσε η υπουργός Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, στη διάρκεια επίσκεψης, που πραγματοποίησε στον αρχαιολογικό χώρο, παρουσία του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολου Τζιτζικώστα και στελεχών του υπουργείου που είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά την πορεία τής μέχρι σήμερα εξέλιξης των εργασιών. Η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη, που έφερε στο φως το ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά, ξενάγησε προσωπικά την κ. Κονιόρδου στο εσωτερικό του μνημείου, τονίζοντας ότι υπάρχει πλέον θετικό κλίμα για την αξιοποίησή του αλλά και ότι οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι είναι περιορισμένοι.
Η υπουργός Πολιτισμού, μετά την ολοκλήρωση της ξενάγησης, δήλωσε ιδιαίτερα συγκινημένη από τα όσα είδε και άκουσε, υπογραμμίζοντας «είναι ένα σπουδαίο μνημείο, με μοναδικά στοιχεία. Πιστεύουμε θα αποτελέσει σημαντικό πόλο έλξης για την περιοχή και ανάδειξης του σπουδαίου αρχαιολογικού πλούτου της. Αυτό το εύρημα είναι εκπληκτικό. Έγιναν εργασίες στο μεσοδιάστημα από την αποκάλυψη του μνημείου μέχρι τη δεύτερη φάση της ανασκαφής. Θα προχωρήσουμε σταδιακά στην σταδιακή στήριξη και περαιτέρω αποκάλυψη, ώστε σιγά-σιγά ο χώρος να γίνει επισκέψιμος».
«Υπάρχει ένας ανοιχτός πόλεμος στην Αμφίπολη που δεν έχει προηγούμενο. Η κατάσταση δεν πάει άλλο, πρόκειται περί ιεροσυλίας. Ζητάμε να χρηματοδοτήσουμε τη συνέχεια των ανασκαφών και μας κλείνουν την πόρτα. Δεν μας αφήνουν».
Ο Δήμαρχος Αμφίπολης Κώστας Μελίτος εκφράζει την αγωνία του εξηγώντας τους λόγους να οργανώσει το Μάιο ένα συλλαλητήριο για την ανασκαφή του τύμβου Καστά.
«Μπροστά σε αυτό το θέμα δεν χωράει καμία υποχώρηση ούτε καν η θέση μου. Αν κάνω πίσω θεωρώ ότι είναι εθνική προδοσία». Διευκρινίζει παράλληλα ότι προχώρησε σε αυτή την απόφαση αφού προηγουμένως εξάντλησε όπως λέει όλα τα περιθώρια αναζήτησης λύσεων με τη Γ.Γ του ΥΠ.ΥΠ Μαρία Βλαζάκη.
«Ήθελα να δώσω χρόνο στην πολιτεία μήπως και αλλάξει κάτι. Χάθηκε όμως κάθε ελπίδα για το υπέρλαμπρο μνημείο της Αμφίπολης. Αυτό που συμβαίνει είναι ιεροσυλία».
Ο Κώστας Μελίτος καταγγέλλει ότι υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο συνεχούς υποβάθμισης της Αμφίπολης που βρίσκεται σε εξέλιξη από πλευράς ΥΠ.ΠΟ.
«Θα τα πω όλα στο συλλαλητήριο για το τι γίνεται εκεί μέσα. Υπάρχει ένας πολύ καλοστημένος μηχανισμός που λειτουργεί . Στην κρίση μια τέτοια ανακάλυψη αποτελεί ευκαιρία .Είναι ντροπή αυτό που γίνεται. Το μνημείο έχει σκεπαστεί πάλι, έχει κουκουλωθεί» Αναφερόμενος στην αποχώρηση της ΕΛΑΣ από τον τύμβο Καστά κάτι που ανησυχεί εδώ και αρκετούς μήνες του κατοίκους της περιοχής για ενδεχόμενη δράση αρχαιοκαπήλων, περιγράφει:
«Δεν υπάρχει αστυνομία από το περασμένο καλοκαίρι, Αναγκασθήκαμε μερικές φορές να στείλουμε δικά μας άτομα. Τώρα δεν υπάρχει κανένας. Είναι ένα μεγάλος κίνδυνο και μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα».
Ο κύριος Μελίτος θεωρεί επιτακτική επίσης την ανάγκη για την τοποθέτηση προϊσταμένου στην Εφορία Αρχαιοτήτων Σερρών.
«Εδώ και 13 μήνες η Εφορία δεν έχει προϊστάμενο ακόμη. Είναι μέρος του σχεδίου τους. Ας κάνουν προϊσταμένη την κυρία Μάλαμα δεν έχουμε τίποτα μαζί της. Συντηρούν όμως αυτό το κενό για να φρενάρουν τiς εξελίξεις στην ανασκαφή»
. Ο Δήμαρχος Αμφίπολης προκαλεί ευθέως την κυρία Βλαζάκη να δηλώσει σε ποια περίπτωση ο Δήμος Αμφίπολης δεν συνεργάστηκε με το υπουργείο.
«Ας μας πουν πότε αρνηθήκαμε και σε τι. Εμείς δεν είμασταν αυτοί που φέραμε το ρεύμα, στον Καστά; Προκαλώ τον οποιοδήποτε να μου πει πότε δεν βοήθησα. Τα πάντα έχουν γίνει με δαπάνες του Δήμου μέσα σε αρχαιολογικό χώρο».
Σχολιάζοντας τη νέα υπουργό πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου δηλώνει:
«Τη έχω προσκαλέσει και δεν μπήκαν στον κόπο ούτε καν να μας απαντήσουν από το γραφείο της». Tέλος συνοψίζοντας την πορεία του μνημείου από το 2014 έως σήμερα θέτει θέματα που ιεραρχούνται και ως προτεραιότητες.
«Δεν υπάρχει καμία εξέλιξη των ανασκαφών και κανένας προγραμματισμός .
Η μη απαλλοτρίωση των εκτάσεων είναι το εμπόδιο. Ακόμη και οι κλειστές πόρτες έχουν στόχο .Να μη το δει κανείς. Μόνο αν το δείτε το μνημείο θα καταλάβετε περί τίνος πρόκειται, Το μνημείο αδικείται από τις φωτογραφίες».
Σχεδόν ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφής στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη, η επικεφαλής αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη αποκάλυψε τις επιγραφές που βρέθηκαν στο ταφικό μνημείο και δείχνουν τον… ένοικο του τάφου.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την κυρία Περιστέρη, οι επιγραφές που βρέθηκαν στον περίβολο του τύμβου, κοντά στον Λέοντα της Αμφίπολης, δείχνουν ότι το ταφικό μνημείο ήταν για τον Ηφαιστίωνα, τον επιστήθιο φίλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και δημιουργήθηκε κατόπιν εντολής του μεγάλου στρατηλάτη.
Σύμφωνα με τα όσα αποκάλυψαν χθες η επικεφαλής αρχαιολόγος αλλά και ο αρχιτέκτονας της ανασκαφικής ομάδας Μιχάλης Λεφαντζής, βρέθηκαν στον περίβολο του τάφου τρεις επιγραφές (επάνω σε αρχιτεκτονικά μέλη του ταφικού μνημείου) στις οποίες είναι χαραγμένη η φράση «Παρέλαβον Ηφαιστίωνος».
Ουσιαστικά το περιεχόμενο των επιγραφών είναι ένα συμβόλαιο από το οποίο προκύπτει ότι ο εντολέας για την ανέγερση μια σειράς ηρώων σε διάφορα σημεία της αυτοκρατορίας, αφιερωμένα στον Ηφαιστίωνα, ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος έβαλε και την σφραγίδα του για το πώς τα ήθελε, ότι αρχιτέκτονας του έργου που πήρε εντολή ανέγερσης ήταν ο Δεινοκράτης, ενώ διαχειριστής του οικοδομήματος της Αμφίπολης ήταν ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος, του οποίου το μονόγραμμα βρέθηκε χαραγμένο στον περίβολο.
Οι τρεις επιγραφές οι οποίοι βρίσκονται , για πάνω από 80 χρόνια ήταν εκτεθειμένες και διάσπαρτες, όπως και πολλά άλλα μαρμάρινα μέλη σε διάφορα σημεία. Δεν αποκαλύφθηκε που ακριβώς εντοπίστηκαν, αλλά πιθανότερο είναι το σημείο δίπλα στον λέοντα της Αμφίπολης, στην δυτική όχθη του Στρυμόνα όπου έχει τοποθετηθεί από την δεκαετία του ’30.
Επίσης, στη χθεσινή συνέντευξη της κυρίας Περιστέρη αναφέρθηκε ότι βρέθηκε μια ζωφόρος επί των θριγκών (επιστύλια) στο δεύτερο θάλαμο (εκεί δηλαδή όπου βρίσκεται το ψηφιδωτό της Περσεφόνης), στην οποία υπάρχει μια μεγάλη παράσταση που κάλυπτε την ανατολική, την βόρεια και την δυτική πλευρά του θαλάμου και στην οποία εμφανίζεται ο νεκρός σε διάφορες σκηνές από τη ζωή του, μαζί με μυθολογικές μορφές, κενταύρους, θεούς, νίκες, καθώς επίσης έναν ταύρο, αλλά και ένα κόκκινο ύφασμα μαζί με ένα κράνος κατ’ επανάληψη, ενώ δεν απουσιάζει και μια λεοντοκεφαλή!
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι δεν έγινε καμία αναφορά στα οστά που βρέθηκαν στον τρίτο θάλαμο…
Μια ξεχασμένη έρευνα στο προσκήνιο, με την ελπίδα να ρίξει φως στο μυστήριο της Αμφίπολης.Από την τελευταία ανακοίνωση του ΥΠΠΟ και της ανασκαφικής ομάδας, στις 21 Ιανουαρίου του 2015, με την οποία δίδονταν διευκρινήσεις σχετικά με το οστεολογικό υλικό του «Ταφικού Μνημείου», Λόφου Καστά στην Αμφίπολη και μετά, δεν υπήρξε καμία άλλη είδηση που να προσφέρει νέο υλικό για να φωτίσει το μυστήριο του συγκεκριμένου οικοδομήματος. Ακόμη και τα συμπεράσματα που σχετίζονται με την χρονολόγηση των οστών, έχουν αναβληθεί, επ’ αόριστο.
Η απουσία χρηματοδότησης της ομάδας με επικεφαλής τις κυρίες Σ. Τριανταφύλλου, επίκουρη Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας και Οστεοαρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας, ΑΠΘ και Χ. Παπαγεωργοπούλου, επίκουρη Καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας Εθνολογίας, Εργαστήριο Φυσικής Ανθρωπολογίας, ΔΠΘ, δεν επέτρεψε να ολοκληρωθεί η μελέτη. Έτσι για ένα ποσό του ύψους των 30.000 ευρώ, που αρνείται ο υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης να δώσει, δεν έχουμε μάθει ακόμη αν ο γυναικείος σκελετός που βρέθηκε στο βάθος του τάφου, που ανήκε σε άτομο ηλικίας άνω των 60 χρονών και ύψους 1,57 μέτρων, είναι του τελευταίου τετάρτου του 4ου αιώνα π.Χ. διαπίστωση που θα ενίσχυε το σενάριο που θέλει να είναι θαμμένη, στο συγκεκριμένο ταφικό όρυγμα, η Ολυμπιάδα, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου και αν τα υπόλοιπα οστά που μπορούν να δώσουν πληροφορίες χρονολόγησης είναι νεώτερα!!! Ωστόσο, όλο αυτό το διάστημα σύμφωνα με πληροφορίες, γίνεται μια ενδελεχής επεξεργασίας του υλικού που έχει βρεθεί κατά την ανασκαφή, τόσο από την υπεύθυνη αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη, όσο και από τον αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή, έτσι ώστε το Σεπτέμβριο να μας παρουσιάσουν ένα «αφήγημα» που θα δίνει μια – όσο το δυνατόν- ολοκληρωμένη εικόνα, για την ανασκαφή που έκανε διάσημη την Αμφίπολη σε όλο τον κόσμο και έστρεψε πάνω της τα μάτια και την προσοχή εκατομμυρίων ανθρώπων.
Με αναφορές στα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η αρχαιολογία, όπως το νέο Οργανόγραμμα, με το οποίο «ανατράπηκε η δοκιμασμένη, και κατά καιρούς ταλαιπωρημένη, διάρθρωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας», αλλά και στο μεγάλο γεγονός του 2014, την ανασκαφή της Αμφίπολης, που όμως «δεν είναι ούτε μεγάλο ούτε μικρό γεγονός», αλλά μια «άτεχνη σκηνοθετημένη ιστορία με σκοπό να αποσπαστεί η προσοχή των Ελλήνων από αυθαίρετα οικονομικά μέτρα», ολοκληρώθηκε το μεσημέρι της Κυριακής (10/05) η παρουσίαση του Έργου της Αρχαιολογικής Εταιρείας για το 2014, δια στόματος του γενικού γραμματέα της, ακαδημαϊκού, Βασίλειου Πετράκου. «Το μνημείο το ίδιο έως τώρα δεν προσέφερε κάτι το νέο και οι ιστορικές πληροφορίες που θα μπορούσε να δώσει η ανασκαφή φαίνεται πώς χάθηκαν εξαιτίας της διεξαγωγής της από πρόσωπα που αγνοούν την επιστήμη και τη μέθοδό της», συμπλήρωσε για το εύρημα που σημάδεψε την περασμένη χρονιά, για να προχωρήσει στα «ευχάριστα», όπως χαρακτήρισε την προσφορά στην Εταιρεία εκ μέρους της κόρης του Σπυρίδωνα Μαρινάτου, Ναννώς, του εκμαγείου της φημισμένης προτομής της Νεφερτίτης, βασίλισσας της Αιγύπτου, το οποίο είχε δωρηθεί στον αείμνηστο αρχαιολόγο το 1935 όταν ήταν Έφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης. Ωστόσο, το ενδιαφέρον του ειδικού ως επί το πλείστον κοινού, που κατέκλυσε το αμφιθέατρο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, έκλεψαν τα ευρήματα τα οποία αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, που διενεργήθηκαν υπό την αιγίδα της Εταιρείας το 2014…. Περισσότερα
Τα πρώτα επίσημα στοιχεία για τον τάφο της Αμφίπολης βάσει των αναλύσεων που έγιναν στο οστεολογικό υλικό. Πέντε οι νεκροί. Οι 4 ενταφιάστηκαν, ο ένας αποτεφρώθηκε. Τι αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού. ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Νέες ανακοινώσεις για το νεκρό της Αμφίπολης. Οχι έναν, αλλά πέντε σκελετούς βρήκαν τελικά οι ερευνητές.
Ο τάφος στο Λόφο Καστά ήταν οικογενειακός και μέσα βρέθηκαν:
1. Μία γυναίκα, περίπου 60 ετών
2. Δύο άντρες, περίπου 30 ετών
3. Ενα μωρό
4. Ένας καμένος νεκρός (είχε καεί σε προγενέστερη χρονική φάση από αυτή που πέθαναν οι άλλοι τέσσερις)
Συνοπτική εικόνα
Τα σκελετικά κατάλοιπα του ταφικού μνημείου, από τον λόφο Καστά Αμφίπολης αντιστοιχούν σε 550 περίπου οστά, θρυμματισμένα και ακέραια, ένα κρανίο σε αρκετά καλή κατάσταση, από το οποίο λείπουν τα οστά, που συνθέτουν το πρόσωπο και μία σχεδόν ακέραιη κάτω γνάθο. Δεν βρέθηκαν δόντια, εκτός από μία τερηδονισμένη ρίζα δεξιού δεύτερου προγόμφιου, η οποία βρισκόταν μέσα στη κάτω γνάθο και εμφανίζει προχωρημένο ακρορριζικό απόστημα.
Από τα 550 οστά, που καταμετρήθηκαν, τα 157, τα οποία προέκυψαν κατόπιν προσεκτικής ανάταξης από διαφορετικά θραύσματα διάσπαρτων οστών, καταγράφηκαν συστηματικά σε βάση δεδομένων και έγινε προσπάθεια απόδοσης τους σε επιμέρους άτομα.
Επιπλέον, αναγνωρίστηκαν οστά ζώων, κάποια από τα οποία φαίνεται να ανήκουν σε μακρά οστά ιπποειδούς. Τα οστά των ζώων θα μελετηθούν από ειδικό ζωοαρχαιολόγο.
Ο ελάχιστος αριθμός των ατόμων, που ταυτοποιήθηκαν από τα διαγνωστικά σκελετικά κατάλοιπα αντιστοιχεί σε πέντε άτομα, τέσσερα εκ των οποίων αποδίδονται σε ενταφιασμούς και ένα σε καύση.
Αντιστατικές δομές, οι οποίες πιθανόν να είναι αρχαίες κατασκευές, εντοπίστηκαν, σύμφωνα με τη γεωλογική χαρτογράφηση του λόφου Καστά που διεξάγει ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, υπό τον καθηγητή Γρηγ. Τσόκα, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Σύμφωνα ανακοίνωση «από τη σύγκριση του προσομοιώματος με τη σημερινή κατάσταση και την κατάσταση πριν από τις πρόσφατες ανασκαφές, προέκυψε ότι το μεγαλύτερο μέρος του λόφου συνίσταται από φυσικούς σχηματισμούς. Το προσομοίωμα αναμένεται να γίνει πληρέστερο μετά την ενσωμάτωση στοιχείων από τις γεωτρήσεις, που θα διανοιχθούν για γεωτεχνικούς σκοπούς.
Οι απεικονίσεις του εσωτερικού του λόφου, μέσω των ηλεκτρικών τομογραφιών, εντόπισαν αντιστατικές δομές, οι οποίες πιθανόν να είναι αρχαίες κατασκευές. Επομένως, τα σημεία, στα οποία αυτές εμφανίζονται χρειάζονται αρχαιολογική διερεύνηση.
Δυτικά της θόλου, και σχεδόν παράλληλα, σε οριζόντια τομή, που προέκυψε από τις τομογραφίες και απεικονίζει την κατανομή της ειδικής ηλεκτρικής αντίστασης, εντοπίστηκε περιοχή υψηλών τιμών, η οποία πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω με ανασκαφική διερεύνηση»
Η προϊστάμενη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών μιλά για τον τάφο της Αμφίπολης και δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για όσα πρέπει να περιμένουμε από το λόφο Καστά. «Το μνημείο μιλάει από μόνο του και πρέπει να μπορούμε να το διαβάσουμε. Όποιος ξέρει, όποιος μπορεί…»
Πάντως η υπεύθυνη των ανασκαφών τονίζει πως το ενδιαφέρον θα πρέπει να επικεντρωθεί στο μνημείο και όχι στους σκελετούς που βρέθηκαν μέσα σε αυτό: «Πρέπει να εστιάσουμε στο ίδιο το μνημείο και όχι στα κόκαλα, που για εμένα δεν σημαίνουν πολλά. Δεν μπορείς να χρονολογήσεις από τους νεκρούς. Για εμένα οι σκελετοί δεν έχουν νόημα. Αποπροσανατολίζουν την έρευνα. Στο ίδιο το μνημείο θα βρούμε τις απαντήσεις. Αυτό πρέπει να ψάξουμε».
Ένα συγκρότημα με οικουμενικό χαρακτήρα
«Πρόκειται για ταφικό συγκρότημα, όπως το χαρακτηρίζω εγώ, με μοναδικό οικουμενικό χαρακτήρα, αφού έχει πολιτισμικά στοιχεία από τη Μακεδονία, την Ασία και την Αίγυπτο». αναφέρει στη συνέντευξή της στη Real News και επιμένει πως πρόκειται αναμφισβήτητα για τον τάφου κάποιου ιδιαίτερα επιφανούς προσώπου: «Είναι σίγουρο ότι η παραγγελία που δόθηκε ήταν για την ταφή ενός πολύ σημαντικού ατόμου. Όλοι αυτοί οι τόνοι μαρμάρου για να μεταφερθούν από τη Θάσο στην Αμφίπολη κόστισαν τεράστια ποσά. Στο μνημείο εξάλλου είναι βέβαιο ότι γίνονταν τελετές για τον αφηρωισμένο νεκρό. Είναι δυνατόν να ήταν ένας απλός νεκρός;»
Ένας τάφος «αναστατωμένος»
Η κα. Περιστέρη όμως αναφέρθηκε και στο ζήτημα της αρχαιοκαπηλίας και των τυμβωρύχων που προξένισαν στην πάροδο των αιώνων ανυπολόγιστες καταστροφές: «Ήταν τόσο αναστατωμένος ο χώρος που δεν μπορείς να βγάλεις συμπεράσματα. Οι τυμβωρύχοι είχαν ρημάξει τα πάντα. Γιατί, όπως αντιλαμβάνεστε, στον νεκρικό θάλαμο όπου έψαχναν τους μεγάλους θησαυρούς έγινε η μεγάλη ζημιά, η τεράστια καταστροφή. Για αυτό χρειάζεται μια σωστή και ήρεμη μελέτη. Είναι πολλές οι υποθέσεις εργασίας που μπορούμε να κάνουμε. Μπορεί οι σκελετοί να ήταν κατάλοιπα θυσιών, μπορεί να προέρχονται ακόμη και από αρχαιοκάπηλους».
Τα έργα του Δεινοκράτη
Η αρχαιολόγος αναφέρθηκε και στα έργα του αρχιτέκτονα και προσωπικού φίλου του Μέγα Αλέξανδρου, ο οποίος είναι ο δημιουργός του λιονταριού: «Έχει χρησιμοποιηθεί το ίδιο υλικό, το μάρμαρο Θάσου, ενώ έχει ακολουθηθεί και η ίδια τεχνοτροπία». Το λιοντάρι ήταν στην κορυφή του λόφου. «Είμαστε απόλυτα βέβαιοι. Κατά τις επιδρομές των θρακικών φυλών και των Ρωμαίων, στην προσπάθειά τους να κατεβάσουν το λιοντάρι το τεμάχισαν. Δεν είναι τυχαίο που βρήκαμε τμήματα ακόμη και στο Στρυμόνα».
Η Αμφίπολη «δεν είναι επισκέψιμη όπως είναι τώρα», δήλωσε στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Ξυδάκης.
Αλλά αυτό είναι ίσως το μικρότερο των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ανασκαφή, η οποία κάποτε ήταν διάσημη, τώρα όμως που οι προβολείς έσβησαν αποκαλύπτει πληγές. Οι οποίες αν δεν θεραπευθούν, θα βαθύνουν τα επόμενα χρόνια, καθώς οι ακραίες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα στο μνημείο.
Ο χειμώνας με τις πολλές βροχές είχε διπλή επίδραση στον αρχαίο περίβολο στον Λόφο Καστά. Επεσαν χώματα και λίμνασαν νερά στα αυλάκια των παλαιότερων ανασκαφών. Οταν το χώμα στεγνώσει, το υπόβαθρο θα γίνει ακόμα πιο σαθρό και υπάρχει κίνδυνος οι πτώσεις των χωμάτων από τα πρανή να πολλαπλασιαστούν. Η σωστή και μόνιμη αποστράγγιση είναι μέτρο που πρέπει να ληφθεί οπωσδήποτε. Aλλωστε το είπε και ο αναπληρωτής υπουργός στη Βουλή: «Δείτε τον περίβολο με τα θαυμάσια θασίτικα μάρμαρα. Θέλει επειγόντως έργα αποστράγγισης». Μόνο που το «επειγόντως» εδώ αποτελεί κυριολεξία, τα έργα πρέπει να γίνουν δηλαδή πριν από το φθινόπωρο.
Σύσκεψη
Αλλά και στο ίδιο το μνημείο υπάρχουν πολλά ανοιχτά ζητήματα. Για την αντιμετώπισή τους έγινε ειδική σύσκεψη με τη συμμετοχή της ανασκαφέως και υπηρεσιακών παραγόντων στο υπουργείο Πολιτισμού, χωρίς να ληφθούν οριστικές αποφάσεις. Προέχει να παραληφθεί η γεωστατική μελέτη που έχει συνταχθεί από μηχανικό, ο οποίος συνεργάστηκε στην ανασκαφή.
Ο χειμώνας με τις πολλές βροχές «πλήγωσε» τον Λόφο Καστά, καθώς έπεσαν χώματα και λίμνασαν νερά στα αυλάκια των παλαιότερων ανασκαφών
Μετά και την πρόσφατη επίσκεψη του νέου υπουργού Πολιτισμού στην Αμφίπολη, όλα δείχνουν ότι ο «κύκλος» της συγκεκριμένης ανασκαφής κλείνει, τουλάχιστον ως προς το ευρεθέν ταφικό μνημείο…
Ο κ. Ξυδάκης, στις δηλώσεις του, έβαλε μια «άνω τελεία» στο θέμα της συνέχισής της, δηλώνοντας πως η πολιτεία δεν πρόκειται να διαθέσει άλλα χρήματα για περαιτέρω έρευνες στον συγκεκριμένο τάφο, και εξήγησε πως τώρα θα δοθεί έμφαση στη μελέτη, συντήρηση των ευρημάτων αλλά και την αναστήλωση των αρχιτεκτονικών στοιχείων του τύμβου. «Δεν ψάχνουμε να βρούμε διάσημους νεκρούς με σκανδαλοθηρική λογική. Τα σπάνιας ομορφιάς ευρήματα στο μουσείο της Αμφίπολης μαρτυρούν μια μακρότατη ιστορική διάρκεια. Ψάχνουμε να βρούμε ιστορικές αλήθειες, “πολύτιμους λίθους” που αποκαλύπτουν την ιστορική πορεία των ανθρώπων του τόπου. Οι επιστήμονες πρέπει να σκύψουν ανενόχλητοι πάνω από τα ευρήματά τους και να αφηγηθούν το κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι του χθες» τόνισε. Παράλληλα, πρόσθεσε πως «η περιοχή είναι χαρισματική και πρέπει να έχουμε μια ολιστική αντιμετώπιση του χώρου, δεδομένου ότι τα μνημεία και το φυσικό περιβάλλον δημιουργούν ένα μοναδικό σύνολο».
Ορθώς ο υπουργός επιχειρεί να φέρει το θέμα των ανασκαφών της Αμφίπολης στις πραγματικές του διαστάσεις. Η αλήθεια είναι ότι επικοινωνιακά είχε εκτροχιαστεί. Καλλιεργήθηκαν προσδοκίες, όχι κατ’ ανάγκην από τους επιστήμονες της ανασκαφής, για διάσημους Μακεδόνες νεκρούς, μηδέ και αυτού του Μεγάλου Αλεξάνδρου εξαιρουμένου. Η κοινή γνώμη, αλλά και οι τότε κυβερνώντες, παρότι δεν το ομολογούσαν ανοιχτά, μπορεί να απολάμβαναν τα θαυμάσια ευρήματα που έρχονταν στο φως, στην πραγματικότητα όμως περίμεναν τη μεγάλη ανακάλυψη, που θα ενίσχυε συντριπτικά το εθνικό μας οπλοστάσιο έναντι των ανά τον πλανήτη «εχθρών». Μέχρι και οι γείτονές μας στα Σκόπια είχαν καταληφθεί από εθνικό άγχος μήπως «σηκωθούν» από τον τάφο της Αμφίπολης ο Κάσσανδρος, ο Ηφαιστίωνας, η Ολυμπιάδα ή και, ακόμα χειρότερα, ο Αλέξανδρος, και προκαλέσει ρωγμές στο οικοδόμημα του «μακεδονισμού» τους.
Καθώς, όμως, με την πλήρη αποκάλυψη του εσωτερικού του τάφου δεν έγινε το μεγάλο «μπαμ», τις προσδοκίες διαδέχθηκε η «εθνική απογοήτευση», και οι Καρυάτιδες, οι Σφίγγες και το υπέροχο ψηφιδωτό της Περσεφόνης πέρασαν, πλέον, σχεδόν στη λήθη της κοινής γνώμης. Αυτό το τελευταίο είναι που δεν πρέπει να γίνει. Τα ευρήματα της Αμφίπολης πρέπει να προστατευτούν και να αναδειχθούν. Θα είναι έγκλημα εάν ο εκπληκτικός τάφος αφεθεί, λόγω έλλειψης χρημάτων ή για κάποιον άλλο λόγο, στη μοίρα του και κάποια μέρα καταρρεύσει ή δεν αξιοποιηθούν δεόντως οι θησαυροί που ήρθαν στο φως. Η ανασκαφή μπορεί και πρέπει να αλλάξει τη μοίρα των τοπικών κοινωνιών. Και λέμε «τοπικών» και όχι «τοπικής», γιατί η φύση και οι αρχαίοι πρόγονοι άπλωσαν μεγάλη προίκα στην ευρύτερη περιοχή, με επίκεντρο το Παγγαίο Όρος, που ήταν «χρυσή αγελάδα», για τον τότε γνωστό κόσμο. Στο χέρι των ανθρώπων είναι να ξαναγίνει «χρυσή».
Όχι ένας, αλλά τουλάχιστον πέντε, είναι τελικά οι σκελετοί που βρήκαν στην Αμφίπολη οι αρχαιολόγοι, σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού! Επιπλέον, αναγνωρίστηκαν οστά ζώων.
Σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ, στα σκελετικά ευρήματα του ταφικού μνημείου, εκτός από τις μακροσκοπικές μεθόδους, θα εφαρμοστεί μία σειρά αναλυτικών μεθόδων για την καλύτερη τεκμηρίωση, αλλά και για τη συμπλήρωση πληρέστερων πληροφοριών.
Οι εξετάσεις DNA θα δώσουν στοιχεία για τους σκελετούς και θα επαληθεύσουν ή θα επιλαθεύσουν την εκτίμηση των αρχαιολόγων ότι πρόκειται για οικογενειακό τάφο.
Ειδικότερα, ο μεγαλειώδης τάφος φαίνεται πως ήταν οικογενειακός και σε αυτόν εντοπίστηκαν:
Μία γυναίκα, άνω των 60 ετών (για την οποία διέρρευσαν νωρίτερα στοιχεία).
Δύο άντρες, περίπου 35 έως 45 ετών.
Ένα μωρό.
Ένας αποτεφρωμένος άνδρας (είχε αποτεφρωθεί σε προγενέστερη χρονική φάση από αυτή που πέθαναν οι άλλοι τέσσερις).
Η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ
Τα σκελετικά κατάλοιπα του ταφικού μνημείου από τον λόφο Καστά Αμφίπολης αντιστοιχούν σε 550 περίπου οστά, θρυμματισμένα και ακέραια, ένα κρανίο σε αρκετά καλή κατάσταση, από το οποίο λείπουν τα οστά που συνθέτουν το πρόσωπο και μία σχεδόν ακέραιη κάτω γνάθο. Δεν βρέθηκαν δόντια, εκτός από μία τερηδονισμένη ρίζα δεξιού δεύτερου προγόμφιου, η οποία βρισκόταν μέσα στη κάτω γνάθο και εμφανίζει προχωρημένο ακρορριζικό απόστημα.
Από τα 550 οστά που καταμετρήθηκαν, τα 157, τα οποία προέκυψαν κατόπιν προσεκτικής ανάταξης από διαφορετικά θραύσματα διάσπαρτων οστών, καταγράφηκαν συστηματικά σε βάση δεδομένων κι έγινε προσπάθεια απόδοσης τους σε επιμέρους άτομα.
Επιπλέον, αναγνωρίστηκαν οστά ζώων, κάποια από τα οποία φαίνεται να ανήκουν σε μακρά οστά ιπποειδούς. Τα οστά των ζώων θα μελετηθούν από ειδικό ζωοαρχαιολόγο.
Ο ελάχιστος αριθμός των ατόμων που ταυτοποιήθηκαν από τα διαγνωστικά σκελετικά κατάλοιπα αντιστοιχεί σε πέντε άτομα, τέσσερα εκ των οποίων αποδίδονται σε ενταφιασμούς κι ένα σε καύση.
Οι νεκροί των ενταφιασμών διακρίνονται: Σε μία γυναίκα (άτομο 1), σε δύο άνδρες μέσης ηλικίας (άτομα 2 και 3) και σε ένα νεογέννητο άτομο (άτομο 4).
Το Υπουργείο ανακοίνωσε πως τα οστά ανήκουν σε πέντε άτομα κι όχι σε παραπάνω. Αναλυτικά όσα αναφέρει το Υπουργείο:
“Σε απάντηση στα δημοσιεύματα και στις ανακοινώσεις, που έχουν παρουσιαστεί στον Τύπο για το οστεολογικό υλικό του Ταφικού Μνημείου, Λόφου Καστά στην Αμφίπολη, οι κυρίες Σ. Τριανταφύλλου, επίκουρη Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας και Οστεοαρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας, ΑΠΘ και Χ. Παπαγεωργοπούλου, επίκουρη Καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας Εθνολογίας, Εργαστήριο Φυσικής Ανθρωπολογίας, ΔΠΘ , επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας που ανέλαβε την μελέτη διευκρινίζουν τα εξής:
1) τα 550 οστά που βρέθηκαν « θρυμματισμένα και ακέραια» όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Δελτίο Τύπου στις 19.01.2015, ανήκουν όλα στα 5 άτομα.
2) Η μελέτη και η καταγραφή των 550 οστών έχει ολοκληρωθεί.
3) Τα 157 από τα 550 οστά που έχουν καταγραφεί και αναφέρονται στο Δελτίο Τύπου του ΥΠΠΟΑ στις 19.01.2015 είναι διαγνωστικά. Πρόκειται δηλαδή για οστά, τα οποία, αφού ανατάχθηκαν, ολοκληρώθηκε η προσωρινή συγκόλληση θραυσμένων τμημάτων τους, προσδιορίστηκαν με απόλυτη ακρίβεια από ποιo μέρος των σκελετών προέρχονται, σε ποιά ανατομική πλευρά ανήκουν, χρησιμοποιήθηκαν στον προσδιορισμό του φύλου, της ηλικίας και του αναστήματος και επιπλέον αποδόθηκαν με ασφάλεια στα 5 άτομα που έχουν εντοπιστεί χώρο 4 του ταφικού μνημείου.
4) Τα υπόλοιπα 393 οστά ανήκουν σε θραύσματα πλευρών, σπονδύλων καθώς και σε αριθμό μικρών αδιάγνωστων θραυσμάτων οστών μέχρι πέντε εκατοστών, τα οποία ανήκουν με ασφάλεια στα ενήλικα άτομα 1, 2 και 3. Τα σκελετικά κατάλοιπα βρέθηκαν διάσπαρτα και όχι σε ανατομική θέση στην επίχωση του χώρου 4 αλλά και στο εσωτερικό του κιβωτιόσχημου τάφου. Η διασπορά των οστών ξεκινούσε από βάθος 6,30 μ. από την κορυφή του θαλάμου του χώρου 4 και συνεχιζόταν μέχρι το βάθος των 8,90 μ., κοντά στο δάπεδο του κιβωτιόσχημου τάφου. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο Δελτίο Τύπου στις 19.01.2015, «η γενική εικόνα εύρεσης των σκελετικών καταλοίπων συνηγορεί στην αναμόχλευση τους από ανθρωπογενή επέμβαση» και συμπληρώνουμε, τυμβωρυχία. Το κάθε διαγνωστικό επομένως οστό έπρεπε να αποδοθεί σε καθένα από τα πέντε άτομα που με ασφάλεια αναγνωρίστηκαν στο χώρο 4. Ο αριθμός επομένως των νεκρών δεν πρόκειται να μεταβληθεί.
5) Η ερευνητική ομάδα έχει πολύχρονη εμπειρία στην καταγραφή ομαδικών ταφών αλλά και σκελετικών συνόλων διάσπαρτων οστών σύμφωνα με διεθνή πρωτόκολλα, τα οποία αναλύονται στην πολυσέλιδη έκθεση που έχει κατατεθεί στο ΥΠΠΟΑ”.
Υπάρχουν κι άλλοι τάφοι – πέραν του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης – εντός του τύμβου Καστά; Το ερώτημα έρχεται στην επικαιρότητα καθώς η γεωφυσική διασκόπηση, βρίσκεται σε εξέλιξη στα σημεία ενδιαφέροντος που εντοπίστηκαν, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι σύντομα θα έχουμε νεώτερα σχετικά με την «ακτινογραφία» του τύμβου που πραγματοποιείται υπό τον επικεφαλή, κ. Γρηγόρη Τσόκα, και διευθυντή του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, εξάλλου, το «σκανάρισμα» θα συνεχιστεί και στην ευρύτερη περιοχή του Τύμβου.
Ο τύμβος έχει διάμετρο 158,4 μέτρα, εκ των οποίων η ανασκαφή καλύπτει μόνο 25 μέτρα. Γι’ αυτό και δεν είναι λίγοι οι αρχαιολόγοι που διατυπώνουν τη θεωρία ότι είναι πιθανό να υπάρχουν και άλλοι τάφοι εντός του τύμβου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον τύμβο της Βεργίνας, με πολύ μικρότερη διάμετρο, βρέθηκαν περισσότεροι του ενός τάφοι.
Συχνό το φαινόμενο της ύπαρξης περισσότερων του ενός τάφων κάτω από τον ίδιο τύμβο
«Είναι συχνό το φαινόμενο της ύπαρξης περισσότερων του ενός τάφων κάτω από τον ίδιο τύμβο», έχει πει στο TheTOC o καθηγητής Κλασσικής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Φάκλαρης. Αυτό το έχουμε στη Μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας, που “σκέπαζε” τρεις μακεδονικούς και έναν κιβωτιόσχημο τάφο, στον τύμβο Μπέλλα στη Βεργίνα, αλλά και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις».
Σύμφωνα με τα όσα μας έχει πει ο κ. Φάκλαρης, ο Καστάς είναι ο μεγαλύτερος γνωστός τύμβος της Μακεδονίας. Δεν είναι ο μεγαλύτερος που γνωρίζουμε από τα αρχαία κείμενα, αλλά είναι ο μεγαλύτερος που έχει εντοπίσει η αρχαιολογική σκαπάνη. Σε κάθε περίπτωση, όπως έχει επισημάνει, οι διαστάσεις του είναι «τερατώδεις», κάτι που δεν βοηθά τη διασκόπηση, μια διαδικασία, ωστόσο, η οποία συνιστά μη καταστροφική μέθοδο. Για τον κ. Φάκλαρη, οι τύμβοι είναι μνημεία από μόνοι τους. Αξίζουν και αυτοί, ειδικά σήμερα που υπάρχει η τεχνογνωσία, να μην τους θυσιάζουμε για τις ανάγκες της έρευνας. «Είναι πιθανόν να υπάρχουν κι άλλοι τάφοι…», κατέληξε ο κ. Φάκλαρης.
Υπάρχουν κι άλλοι τάφοι στον τύμβο…
Αίσθηση είχαν προκαλέσει και οι δηλώσεις του επίτιμου Προέδρου της Διεύθυνσης Αναστηλώσεων Αρχαίων Μνημείων, Αθανάσιου Νακάση, ο οποίος είχε εκτιμήσει ότι υπάρχουν και άλλοι τάφοι στον Τύμβο προσθέτοντας μεταξύ άλλων ότι δεν έγινε σωστά η ανασκαφή. «Αν ψάξουμε στον τύμβο Καστά ίσως βρεθούν και άλλοι τάφοι μεγαλύτεροι και ίσως ο Λέων της Αμφίπολης να συνδέεται με κάποιο άλλο μνημείο της Αμφίπολης», είχε πει.
Και ο αρχαιολόγος, Κώστας Σουέρεφ, ωστόσο, μιλώντας στο δελτίο ειδήσεων της ΝΕΡΙΤ τόνισε ότι «θα πρέπει να ελεγχθεί ο περίβολος του τάφου της Αμφίπολης, προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχουν και άλλοι τάφοι».Ο ίδιος, μάλιστα, είχε υπενθυμίσει ότι και στους τάφους των Αιγών είχε συμβεί το ίδιο.
Γύρω από τον τύμβο υπάρχουν αρχιτεκτονήματα, όπως σαρκοφάγοι και ναΐσκοι.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι απόψεις της αμερικανίδας αρχαιολόγου, Ντόροθι Κινγκ, που έχει εκφράσει στο προσωπικό της blog, η οποία παρ’ ότι έχει αναφέρει ότι ο Μέγας Αλέξανδρος θα ήθελε να ταφεί στον τόπο του και πιθανότατα γι’ αυτό να κατασκευάστηκε το μεγαλύτερο ταφικό μνημείο που έχει φτιαχτεί ποτέ στην Ελλάδα, έχει υποστηρίξει την άποψη ότι γύρω από τον τύμβο υπάρχουν αρχιτεκτονήματα, όπως σαρκοφάγοι και ναΐσκοι. «Το βάρος του τύμβου δεν θα πρέπει να ήταν τόσο μεγάλο ώστε να συνθλίψει τους θαλάμους -αρκεί το υπόλοιπο του πυρήνα του λόφου να ήταν στέρεο. Επομένως, θεωρώ πιθανό να υπήρχαν και άλλες συστοιχίες δωματίων εντός του τύμβου».
Θάβονταν κατά γένη σε τύμβους σαν του Καστά;
Η άποψη ότι σε τύμβους σαν κι αυτόν θάβονταν κατά γένη ακούγεται μεταξύ άλλων. «Ηταν συνήθεια να κάνουν οι κατιόντες τάφους δίπλα στους τάφους των συγγενών τους;» έχει ρωτήσει το TheTOC.gr την ομότιμη καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Στέλλα Δρούγου, φοιτήτρια του Μανόλη Ανδρόνικου, η οποία συμμετείχε το 1977 στη «χρυσή ανακάλυψη» του τάφου του Φιλίππου Β΄στη Βεργίνα. «Βεβαίως, είναι η απάντησή της. Με ποικίλες αιτίες και αφορμές». Η απάντησή της είναι ιδιαίτερα επίκαιρη την ώρα που το στοίχημα της ανασκαφικής ομάδας του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης είναι να αποκαλυφθεί αν ο τύμβος Καστά με τον περίβολο το μισού χιλιομέτρου «φιλοξενεί» κι άλλου τάφους.
Η εξέλιξη της γεωφυσικής έρευνας θα καθορίσει και τις όποιες αποφάσεις για την πορεία της ανασκαφής, αν δηλαδή θα κάνει ή όχι τομές και πότε η επικεφαλής της, Κατερίνα Περιστέρη.
Ο Έλληνας συγγραφέας και ποιητής Αντίπατρος ο Σιδώνιος, γεννημένος το 280 περίπου π.Χ, κάνει την γνωστή αναφορά του στον λέοντα της Αμφίπολης λέγοντας: «Ειπέ Λέον, φθιμένοιο τίνος τάφον αμφιβέβηκας , βουφάγε; Τις τασ άξιος ην αρετάς;».
Η μετάφραση είναι η εξής:«Πες, λέοντα, ποιανού τον τάφο φυλάς , εσύ που τρως τα βουβάλια; Ποιος ήταν άξιος των αρετών σου;»
(Υπενθυμίζεται ότι ο Αντίπατρος ο Σιδώνιος ήταν γνωστός για τον κατάλογο που συνέταξε για τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Μάλιστα λέγεται ότι τα επισκέφτηκε όλα για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι αν άξιζε να συμπεριληφθούν στον κατάλογό του.)
Τι σχέση όμως μπορεί να έχει η εν λόγω ιστορική αναφορά με τον Τύμβο Καστά;
Γνωρίζουμε αποδεδειγμένα πλέον ότι ο Λέοντας της Αμφίπολης αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι του Τύμβου Καστα. Με απλά λόγια, η εν λόγω πηγή αποτελεί ουσιαστικά την αρχαιότερη και ίσως μοναδική ιστορική αναφορά που έχει βρεθεί μέχρι στιγμής για το μνημείο της Αμφίπολης (έστω και αν αναφέρεται σε ένα τμήμα του).
Είναι φυσικό επακόλουθο λοιπόν να μπορούν να εξαχθούν πολύ σημαντικά συμπεράσματα για τον Τύμβο. Αυτά είναι τα εξής:
1)Το 260-250 π.Χ, δηλαδή εξήντα με εβδομήντα χρόνια μετά από την κατασκευή του τάφου, ήταν άγνωστος ο νεκρός. Γι αυτό και ο Αντίπατρος αναφέρει «φθιμένοιο τίνος τάφον αμφιβέβηκας «.
2)Τα λίγα χρόνια που μεσολαβούν απο την κατασκευή του τύμβου εως και την συγγραφή του ποιήματος μαρτυρούν οτι ο τάφος σφραγίστηκε από την αρχή, διαφορετικά ο Αντίπατρος δεν θα αναρωτιόταν ποιόν φυλάει ο λέοντας.
3) Πέραν πάσης αμφιβολίας παύει ο ισχυρισμός ότι το μνημείο ήταν επισκέψιμο, γιατί αν πραγματικά ήταν και πάλι ο Αντίπατρος δεν θα αναρωτιόταν για το ποιος είναι θαμμένος μέσα. Ως εκ τούτου καταρρέουν οι ισχυρισμοί περί ρωμαϊκών μνημείων και περί χρονολόγησής του μεταγενέστερης από αυτήν του τελευταίου τετάρτου του 4ου π.Χ αιώνα.
4) Όταν γράφτηκε το ποίημα ο νεκρός του Τύμβου Καστά ήταν ήδη μέσα και μάλιστα σχετικά πρόσφατα ενταφιασμένος. Γιατί να υπήρχε τόσο μεγάλη ανάγκη για μυστικότητα; Πως κατάφεραν να κρατήσουν μυστικό το όνομα μιας τόσο σημαντικής προσωπικότητας; Εκτιμούμε πως μόνο ο Μ.Αλέξανδρος θα χρειαζόταν τέτοια προστασία.
5) «βουφάγε; Τις τασ άξιος ην αρετάς;», η ερώτηση αυτή του Αντίπατρου δείχνει ξεκάθαρα το μέγεθος της προσωπικότητας που είναι θαμμένη στον Τύμβο της Αμφίπολης. Άλλωστε το επιβεβαίωσε και το Υπουργείο στις επίσημες ανακοινώσεις του «Πιθανότατα, πρόκειται για μνημείο αφηρωϊσμένου νεκρού, δηλαδή, θνητού στον οποίον αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του. Ο νεκρός ήταν εξέχουσα προσωπικότητα, καθώς μόνον έτσι εξηγείται η κατασκευή αυτού του μοναδικού ταφικού συγκροτήματος».
Στην επίδραση που έχουν στην ψυχολογία των Ελλήνων η ανασκαφή στον αρχαίο τάφο της Αμφίπολης και η προσπάθεια αποκάλυψης του μυστικού που κρύβει, αναφέρεται το πρακτορείο Reuters.
Όπως τονίζει, δεν είναι μόνο η αγωνία για την ταυτότητα του νεκρού της Αμφίπολης που εκτόξευσε στα ύψη τη δημοτικότητα της επικεφαλής της ανασκαφής Κατερίνας Περιστέρη. Έπειτα από έξι χρόνια οικονομικής κρίσης, πολιτικής αναταραχής και ενός ταπεινωτικού προγράμματος διάσωσης της οικονομίας, οι Έλληνες –σύμφωνα με το Reuters- ψάχνουν απελπισμένα για ήρωες και η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά αγωνιά για κάποια καλά νέα.
«Αναπτερώνει τις ελπίδες των Ελλήνων ότι, παρά τον αγώνα που κάνουν για να επιβιώσουν, υπάρχει το «άγιο δισκοπότηρο» που θα τους επανασυνδέσει με μία περίοδο δόξας και εξουσίας» δηλώνει στο Reuters ο καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Κεχαγιάς. «Σε περιόδους κρίσης οι άνθρωποι έχουν την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουν την ταυτότητά τους» συμπληρώνει.
Το Reuters αναφέρεται και στη μεγάλη προβολή της ανασκαφής από τα μέσα ενημέρωσης, επισημαίνοντας ότι οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί παρακολούθησαν «αποσβολωμένοι» την αποκάλυψη των ευρημάτων: του ψηφιδωτού με την αρπαγή της Περσεφόνης, των Καρυάτιδων και -πιο πρόσφατα- του ανθρώπινου σκελετού. Σημειώνει, μάλιστα, ότι η δημοφιλής τηλεοπτική εκπομπή «Ανατροπή» του Γιάννη Πρετεντέρη, πολιτικού κυρίως περιεχομένου, αφιέρωσε δύο εκπομπές στην ανασκαφή στην Αμφίπολη.
![](http://maccunion.files.wordpress.com/2012/06/btn_blue_122x44.gif?w=122")
Ένωση Μακεδόνων Κέρκυρας 
Πρόσφατα σχόλια