Φοβού τους Βενετούς

Το ελληνικό σύνολο είθισται πρώτα να αποδυναμώνεται εκ Δυσμών κι έπειτα να δέχεται επίθεση εξ Ανατολών…

Από τον Παναγιώτη Λιάκο

Θα ήταν ακατόρθωτο για τους Τούρκους να κατακτήσουν την Πόλη το 1453 αν δεν την είχαν γονατίσει πρώτα οι Δυτικοί. Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους το 1204 διέλυσε κάθε ελπίδα για ανάκαμψη της αυτοκρατορίας. Η Άλωση του 1204 διευκολύνθηκε από μια ατυχή συμφωνία που σύναψε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία με τους Βενετούς το 1082 (έμεινε στην Ιστορία ως το «χρυσόβουλο του 1082»).

Σε αυτή ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ Κομνηνός εκχωρούσε πρωτοφανή οικονομικά, φορολογικά και εμπορικά προνόμια στους Βενετούς επειδή φοβόταν επίθεση από τους Νορμανδούς.

Πρώτο κέρδος των Βενετών, μια ετήσια προσφορά 20 λιβρών (σε χρυσά νομίσματα) για να διανέμουν στις εκκλησίες τους, όπως ήθελαν. Πέρα από τον μισθό και τον τίτλο του «πρωτοσεβαστού» που δόθηκε στον δόγη της Βενετίας, προβλέφθηκε ετήσιος μισθός 20 λιβρών και ο τίτλος του «υπέρτιμου» για τον Πατριάρχη του Γκράντο και τρία χρυσά νομίσματα κατ’ έτος στην Εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία.

Οι Βενετοί με το χρυσόβουλο του 1082 πήραν επίσης μεγάλη ακίνητη περιουσία στη συνοικία του Περάματος της Κωνσταντινούπολης και -το σημαντικότερο όλων- τους εκχωρήθηκε το δικαίωμα να ασκούν αφορολόγητες εμπορικές δραστηριότητες στην αυτοκρατορία.

Σαν να μην έφτανε αυτό ο αυτοκράτορας προέβλεπε ότι όλες αυτές οι συναλλαγές των Βενετών βρίσκονταν εκτός της δικαιοδοσίας των βυζαντινών Αρχών.

Οι Βενετοί μπορούσαν πλέον ελεύθερα να δραστηριοποιούνται εμπορικά σε στρατηγικής σημασίας λιμάνια στην Αδριατική και τη Μεσόγειο κι έτσι απέκτησαν μεγάλο προβάδισμα στον τομέα του εμπορίου. Η «σύμμαχος» Βενετία κυριάρχησε στο εμπόριο λόγω αυτής της ετεροβαρούς συμφωνίας με τους Βυζαντινούς, άνθησε οικονομικά, ισχυροποιήθηκε στρατιωτικά κι έπειτα έβαλε στο μάτι τα εδάφη, την επιρροή και τους θησαυρούς της αυτοκρατορίας που έδρευε στην Κωνσταντινούπολη.

Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε όλοι.

Ηθικό δίδαγμα της ιστορίας: Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, καλύτερα να μείνεις με τη φαγούρα.

Τα νύχια που δανείζεσαι από άλλους γίνονται λεπίδες που σημαδεύουν το λαρύγγι σου. Κάθε πιθανή σύνδεση ή ομοιότητα με την επικαιρότητα μπορεί και να μην είναι συμπτωματική…

Β. Παππάς: Η συνεισφορά του Βυζαντίου στην Ευρωπαϊκή Ιστορία

Από Αντίφωνο

Ο εικαστικός και θεωρητικός της τέχνης Βαγγέλης Παππάς, σε μια διάλεξη με γενικό τίτλο «Μαniera Greca», χωρισμένη σε δύο μέρη: α) τι ήταν το βυζάντιο, και ποιά η συνεισφορά του στην ευρωπαϊκή Ιστορία και β) ποιά η συμβολή της βυζαντινής ζωγραφικής στη μοντέρνα Ευρωπαϊκή τέχνη.

Σκοπός του πρώτου μέρους, το οποίο παρουσιάζουμε σήμερα, είναι να στοιχειοθετηθεί η παραπληροφόρηση εις βάρος της πραγματικότητας του βυζαντινού (όπως τον ονομάζουμε σήμερα) κόσμου, και να τεκμηριωθεί η ελληνικότητα και η προσφορά του στη δυτική παιδεία και σκέψη.

Η διάλεξη δόθηκε, μέσα στα πλαίσια του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Δήμου Περιστερίου, τον Δεκέμβριο του 2017.

Ακολουθεί το δεύτερο μέρος της διάλεξης

Κωνσταντινούπολη: Η πορεία προς την Άλωση

 

Άρθρο του Αναστάσιου Λαυρέντζου

Η 29η Μαΐου είναι ημέρα μνήμης και οδύνης για τον ελληνισμό, γιατί αυτή τη μέρα του 1453 η υπερχιλιόχρονη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, πλήρως εξελληνισμένη στην τελική της φάση, πέρασε οριστικά στο παρελθόν. Είχε προηγηθεί βεβαίως μια μακρόχρονη πορεία παρακμής και αποσύνθεσης, ώστε η πτώση της Πόλης να είναι απλώς η τελευταία πράξη. Πώς όμως το μακροβιότερο κρατικό μόρφωμα στη Δυτική Ιστορία έφτασε στο τέρμα του και ποιά τα βαθύτερα αίτια της παρακμής του; Τί διδάγματα θα μπορούσε να αντλήσει ο σύγχρονος παρατηρητής;

Το Βυζάντιο για αιώνες υπήρξε το ισχυρότερο μεσαιωνικό κράτος και από πολλές απόψεις υπήρξε το μόνο κράτος της εποχή του με αρκετά σύγχρονα στοιχεία: ένα αδιαμφισβήτητο κέντρο εξουσίας, ενιαία νομοθεσία σε όλη την επικράτειά του, αναλογικό φορολογικό σύστημα, αξιόλογο σύστημα κρατικής πρόνοιας, ισχυρό νόμισμα, κ.λπ. Ακόμη και ο στρατός μέσα από τον θεσμό των Θεμάτων είχε αποκτήσει στοιχεία «στρατεύσιμης λαϊκής δύναμης», τουλάχιστον την περίοδο του Βασιλείου Β’ του Βουλγαροκτόνου, ο οποίος στήριξε τους μικροϊδιοκτήτες γης και στηρίχθηκε σε αυτούς. Με τον θάνατο του Βασιλείου του Β’ (1025) το κράτος βρισκόταν στο απόγειο της δύναμής του: όχι μόνο όλοι οι εχθροί της αυτοκρατορίας σε Ανατολή και Δύση είχαν εξουδετερωθεί, αλλά παρά τους μακροχρόνιους πολέμους τα κρατικά ταμεία ήταν γεμάτα και ο στρατός ήταν ισχυρότερος από ποτέ. Παρ’ όλα αυτά, μόλις 46 χρόνια μετά – ιστορικό διάστημα ελάχιστο για τους ρυθμούς του μεσαίωνα – ο βυζαντινός στρατός θα υφίστατο μια ταπεινωτική ήττα στο Μάτζικερτ (1071), η οποία θα άνοιγε διάπλατα την πόρτα του μικρασιατικού οροπεδίου στα τουρκικά φύλα. Δέκα μόλις χρόνια μετά είχε χαθεί ο έλεγχος στο μεγαλύτερο μέρος της Μ.Ασίας, καθώς σημαντικές πόλεις είχαν περιέλθει στα χέρια Τούρκων φυλάρχων. Πού οφείλεται άραγε αυτή η ραγδαία μεταστροφή των δεδομένων;

Η δημόσια και η ιδιωτική ζωή του Βυζαντινού Αυτοκράτορα

Από ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας ήταν η υπέρτατη πηγή κάθε εξουσίας στη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Η ζωή του σχηματικά παρουσιάζει τρεις όψεις: α) οφείλει να υλοποιεί την αυτοκρατορική μεγαλοπρέπεια, πηγή και έκφραση της δύναμης και της αυθεντίας, β) είναι ο στρατιωτικός αρχηγός, ο πολέμαρχος και γ) είναι ο αρχηγός της Εκκλησίας. Έτσι, εντεταλμένος από το Θεό να βασιλεύσει ως «ελέω Θεού» ηγεμόνας, επαγρυπνεί πάνω από τα συμφέροντα του Κράτους υπηρετώντας τη Θεία Πρόνοια. Επιπλέον, οι κρατικές υπηρεσίες, οργανωμένες σε ένα αυστηρά ιεραρχικό σύστημα, ήταν δομημένες πάνω στην έννοια της τάξεως, θεμελιώδη αρχή της αυτοκρατορικής πολιτικής, που αντικατόπτριζε την αρμονία του σύμπαντος. Στα πλαίσια αυτά θα εξετάσουμε σε δύο ενότητες τον αυτοκρατορικό βίο, μέσα από τις βασικότερες τελετές ή εκδηλώσεις που τον χαρακτηρίζουν. Στην πρώτη θα ασχοληθούμε με τις αυτοκρατορικές τελετές δημοσίου χαρακτήρα, ενώ στη δεύτερη με εκείνες που άπτονται του ιδιωτικής του ζωής.

ΤΕΛΕΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Το τελετουργικό της βυζαντινής αυλής δεν μπορεί παρά να προσαρμόζεται στην ιερή εικόνα του αυτοκράτορα. Πληροφορίες για το τελετουργικό αυτό αντλούμε κυρίως από την Έκθεσιν περί βασιλείου τάξεως, του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου. Η τάξη που επικρατεί στην ουράνια κοινωνία, αποτυπώνεται στην προσπάθεια για την τήρηση της τάξης της ζωής στο παλάτι, η οποία επιτυγχάνεται μέσω μια παγιωμένης εθιμοτυπίας και την ύπαρξη πολλαπλών τελετών για κάθε σημαντική ή μη στιγμή.

Η κορωνίδα των βυζαντινών αυτοκρατορικών τελετών ήταν η στέψη του αυτοκράτορα. Με το πέρασμα των αιώνων υπήρξαν αρκετές αλλαγές που αφορούσαν το τελετουργικό της, οι οποίες απηχούσαν το χαρακτήρα που σταδιακά προσλάμβανε το βυζαντινό κράτος. Έτσι, τα πρώτα χρόνια του Βυζαντίου η στέψη είχε έντονο το στρατιωτικό στοιχείο. Είναι η εποχή όπου ο στρατός λειτουργεί ως το αποκλειστικό εκλεκτορικό σώμα, το οποίο διατηρεί την παράδοση του «στρατιώτη αυτοκράτορα». Κατά τον 5ο αιώνα η αναγόρευση και η στέψη του αυτοκράτορα γίνεται παρουσία της Συγκλήτου και των δήμων, με την ενεργό σύμπραξη του Πατριάρχη, ο οποίος τοποθετεί το διάδημα στο κεφάλι του εκλεγμένου. Κατά τον 6ο αιώνα η τελετή αναγόρευσης και στέψης μεταφέρεται από το «Έβδομον«, που ήταν στρατιωτικός καταυλισμός, στο ναό της Αγίας Σοφίας. Έναν αιώνα αργότερα η στέψη αποτελεί ξεχωριστή τελετή, η οποία λαμβάνει χώρα στον άμβωνα της Αγίας Σοφίας, με ουσιαστική πλέον συμμετοχή του Πατριάρχη σε αυτήν, προσδιορίζοντας έτσι τον θρησκευτικό χαρακτήρα της. Την ίδια εποχή ορίζεται να συμπίπτουν οι στέψεις των συμβασιλέων με τις μεγάλες εορτές της Χριστιανοσύνης (Χριστούγεννα-Πάσχα).

Κατά τον 10ο αιώνα η στέψη του αυτοκράτορα περιλαμβάνει επίσημη πομπή προς την εκκλησία της Αγίας Σοφίας, παράδοση των συμβόλων εξουσίας από τον Πατριάρχη και Θεία λειτουργία, την οποία ο μονάρχης παρακολουθούσε κρατώντας σταυρό. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας ο αυτοκράτορας έμπαινε επικεφαλής της πομπής των διακόνων, που κρατούσαν τα Άγια των Αγίων, και κατέληγε στο βήμα του ιερού όπου ο Πατριάρχης τον ευλογούσε, τον όρκιζε να περιφρουρεί το αμετάβλητο της ορθοδοξίας καθώς και τα δικαιώματα της αυτοκρατορίας και του υπενθύμιζε ότι πρέπει να φοβάται τον Θεό και να μην λησμονεί τον θάνατο. Τον 13ο αιώνα οι αυτοκράτορες της Νίκαιας πρόσθεσαν στο παλιό τελετουργικό και το μυστήριο του Χρίσματος, επηρεασμένοι από το δυτικό τελετουργικό τυπικό. Επίσης, κατά την Παλαιολόγεια περίοδο ο αυτοκράτορας κατέθετε έγγραφη ομολογία πίστης στην Ορθοδοξία και η τελετή στέψης αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της Θείας λειτουργίας.

Οι θρησκευτικές και πολιτικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας – Βυζαντίου ως τον 14ο Αιώνα μ. Χ.

Από Ιστορικά Θέματα

(από το νέο ιστολόγιο Ιστορίας: http://anaskaptontas.blogspot.gr/)

Στο ιστορικό προσκήνιο του Βυζαντίου το όνομα Ρως εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε δυτική πηγή του 839, όταν μαζί με πρεσβεία του αυτοκράτορα Θεοφίλου προς το Λουδοβίκο τον Ευσεβή ταξίδεψαν και Ρως εφοδιασμένοι με επιστολή του Θεοφίλου^[1]. Όμως, σε βυζαντινές πηγές αναφέρονται για πρώτη φορά με αφορμή τη ρωσική επίθεση στην Κωνσταντινούπολη του 869, όπου και παρουσιάζονται ως έθνος βάρβαρο και απολίτιστο. Ο κίνδυνος, τον οποίον εκπροσωπούσαν, οδήγησε σε προσπάθεια προσεταιρισμού τους δια της θρησκευτικής διπλωματίας. Σύμφωνα με τον Πατριάρχη Φώτιο, λίγο μετά την επίθεση πρεσβευτές των Ρως ζήτησαν να βαπτισθούν, όπως και έγινε. Η πρώτη προσπάθεια εκχριστιανισμού των Ρώσων δεν οδήγησε στον εκχριστιανισμό όλου του ρωσικού λαού. Όμως, αυτοί οι πρώτοι δεσμοί που δημιουργήθηκαν δεν εξέλειψαν ποτέ ολοκληρωτικά αφού μια χριστιανική κοινότητα, έστω και ολιγάριθμη, επιβίωσε τουλάχιστον στο Κίεβο. Ο τελικός εκχριστιανισμός πραγματοποιήθηκε επί του ηγεμόνα Βλαδίμηρου το 988. Σημαντικό στοιχείο που συνέβαλε στον εκχριστιανισμό των Ρως ήταν ο γάμος του Ρώσου ηγεμόνα με την πορφυρογέννητη αδερφή του αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ Άννα αλλά και ο θαυμασμός των Ρώσων για τη λειτουργική και λατρευτική γενικότερα ζωή των Βυζαντινών^[2].

Μολονότι ο Βλαδίμηρος και οι διάδοχοί του ήταν ανεξάρτητοι απ’ το βυζαντινό έλεγχο σε πολιτικά θέματα, ο εκχριστιανισμός των Ρώσων αποτέλεσε την έναρξη μιας νέας πνευματικής και πολιτιστικής στροφής του λαού και του κράτους. Ήδη ο Φώτιος τον 9^ο αιώνα αναφέρει ότι οι Ρώσοι, αφού βαπτίσθηκαν, έγιναν «υπήκοοι και φίλοι» του Βυζαντίου, πως στο εξής θα υπάγονταν στον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί και θα αναγνώριζαν το κύρος του αυτοκράτορα, ως του επικεφαλής όλου του χριστιανικού κόσμου^[3]. Οι Ρώσοι ηγεμόνες αναγνώριζαν ότι ο αυτοκράτορας, ως κεφαλή της Χριστιανικής Κοινότητας, κατείχε μια ιδεολογική δικαιοδοσία επί της Ρωσίας^[4]. Ήταν μέλη της ιδεατής οικογένειας των ηγεμόνων επί της οποίας προΐστατο ο αυτοκράτορας με μια διπλή ιδιότητα, του paterfamilias και του αντιπροσώπου του Θεού^[5]. Η πίστη των Ρώσων προς την αυτοκρατορία διασφαλιζόταν κυρίως μέσω των μητροπολιτών του Κιέβου, οι οποίοι ουσιαστικά αντιπροσώπευαν και την πνευματική εξουσία του πατριάρχη αλλά και τα συμφέροντα του αυτοκράτορα.

Δρ. Γεώργιος Νεκτάριος Αθ. Λόης – Ο Εκχριστιανισμός Των Κροατών. Απόψεις για τη ζωή και το έργο των διαφωτιστών των Σλάβων Κυρίλλου και Μεθοδίου.

Η παρούσα εργασία παρουσιάστηκε στο «Καρίπειον Μέλαθρον» και δημοσιεύτηκε στον Τόμο: Χριστιανική Μακεδονία. Η ενδοχώρα της στον κόσμο της Ορθοδοξίας της Χερσονήσου του Αίμου, Προβληματισμοί Εθνικοί και Θρησκευτικοί επίκαιροι, Τ. III, ΙΕΘΠ, Θεσσαλονίκη 2014, σσ. 404-428

https://www.scribd.com/doc/245088471/%CE%94%CF%81-%CE%93%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%9D%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%91%CE%B8-%CE%9B%CF%8C%CE%B7%CF%82-%CE%9F-%CE%95%CE%BA%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CE%A4%CF%89%CE%BD-%CE%9A%CF%81%CE%BF%CE%B1%CF%84%CF%8E%CE%BD-%CE%91%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-%CE%B6%CF%89%CE%AE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%BF-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CF%89%CF%84%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%8E%CE%BD-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%A3%CE%BB%CE%AC%CE%B2%CF%89%CE%BD-%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%9C%CE%B5%CE%B8%CE%BF%CE%B4%CE%AF%CE%BF%CF%85

Ας δούμε, λοιπόν, ποιοι κατέστρεψαν τους αρχαίους ναούς!..

Από ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

Αναζητώντας με νηφαλιότητα την ιστορική αλήθεια, που θέλει να λέει ότι λάθη έγιναν από πολλές πλευρές, ας αναλογιστούμε πόσες καταστροφές έκαναν οι ίδιοι οι αρχαίοι με τους ανεξάντλητους εμφυλίους πολέμους (Πελοποννησιακοί Πόλεμοι, Ιεροί Πόλεμοι, Μεσσηνιακοί πόλεμοι κλπ)!.. Ο Ηρόστρατος, για παράδειγμα, πυρπόλησε τον Ναό της Εφεσίας Αρτέμιδος, που ήταν ένα από τα 7 Θαύματα του Κόσμου, η Θήβα με εξαίρεση την οικία του ποιητή Πίνδαρου κατεστράφη ολόκληρη, ενώ οι Ρωμαίοι άδειασαν κυριολεκτικά την αρχαία Ελλάδα από τα πιο σημαντικά πολιτιστικά της στοιχεία!.. Ας διαβάσουμε, λοιπόν, σήμερα μία περισπούδαστη μελέτη του Πρωτοπρεσβύτερου Κυριακού Τσουρού πάνω σ’ αυτό το θέμα, η οποία συμβάλλει κατά πολύ στην αντικειμενική διαφώτιση αυτού του θέματος!..

ΠΟΙΟΙ ΚΑΤΕΣΤΡΕΨΑΝ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΝΑΟΥΣ;

Πρωτοπρ. Κυριακού Τσουρού Γραμματέως της Σ. Ε. επί των αιρέσεων

Πολλά από τα «νεοεθνικά» ρεύματα, που δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα, ισχυρίζονται συχνά, ότι oι χριστιανοί κατέστρεψαν τους ναούς, τα ιερά και τα αγάλματα της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, καταστρέφοντας, έτσι, έργα τέχνης και μνημεία πολιτισμού. Για να στηρίξουν αυτό τον ισχυρισμό τους, επιστρατεύουν μεμονωμένα περιστατικά και προβάλλουν περιπτώσεις ακραίας συμπεριφοράς ως την επίσημη γραμμή της Χριστιανικής Εκκλησίας κατά της αρχαίας θρησκείας.

«Η Ορθοδοξία κατέστρεψε τους ναούς μας», λένε[1]. Σε ερώτηση: «Τι πρόσφερε η Ορθοδοξία στους Έλληνες;», δίδεται η απάντηση: «Την καταστροφή όλων των ναών, των έργων τέχνης και των βιβλιοθηκών»[2]. Οι χριστιανοί «έκαψαν όσα βιβλία δεν τους βόλευαν, βεβήλωσαν τα ελληνικά ιερά, κομμάτιασαν τα αγάλματα, γκρέμισαν τους ελληνικούς ναούς, καταλήστεψαν τον εθνικό πληθυσμό»[3]. Σε συκοφαντικό άρθρο κατά του Χριστιανισμού, υποστηρίζεται για τους χριστιανούς, ότι «Η πρώτη τους κίνηση ήταν να καταστρέφουν τους ναούς και τα αγάλματα των Ελλήνων στερώντας έτσι τον κόσμο από ανεπανάληπτα δημιουργήματα της αρχαίας τέχνης, για να μη μείνει ίχνος από τη «βδελυρή θρησκεία των ειδώλων»»[4]. Υπήρχε, λένε, ένα κατευθυντήριο «σχέδιο», το οποίο κατηύθυνε τις «χριστιανικές μάζες» ώστε να καταστρέψουν ό,τι ελληνικό. «Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε εμείς οι Έλληνες», γράφουν, «ότι τα ακρωτηριασμένα αγάλματα που θαυμάζουμε σήμερα στα μουσεία, οι ερειπωμένοι ναοί μπροστά στους οποίους εκστασιάζονται οι καλλιτεχνικές φύσεις και οι αρχαιόφιλοι… δεν είναι παρά τα φτωχικά λείψανα τρομερoύ μακελλειoύ που σπάραξε την ελληνική χώρα (και όχι μόνο αυτή) από τον 4ο ως τον 6ο τουλάχιστο αιώνα της χρονολογίας μας»[5].

Συχνά, για να ενοχοποιήσουν το Βυζάντιο, επικαλούνται τις επιδρομές του Αλάριχου κατά της Ελλάδος το 396 μ.Χ. και τις καταστροφές που προξένησε στους αρχαίους ναούς[6]. Όμως, ένα τέτοιο «επιχείρημα» αποδεικνύεται έωλο, «δείγμα της πιο χονδροειδούς προπαγάνδας ή άγνοιας» εκ μέρους των «νεοεθνικών». Και τούτο διότι, αποκρύπτουν ότι ο Αλάριχος δεν ήταν Βυζαντινός αλλά Γότθος, όπως και oι μοναχοί που τον συνόδευαν στις καταστροφές ήταν αιρετικοί αρειανοί, τους οποίους ο ίδιος ο Θεοδόσιος είχε καταδιώξει ένα χρόνο πρίν[7].

Το ελληνικό έθνος δεν είναι πρόσφατη κατασκευή

Από Άρδην-Ρήξη

Απόσπασμα από το βιβλίο του Μελέτη Μελετόπουλου, To ζήτημα του πατριωτισμού, το οποίο κυκλοφόρησε πέρυσι (σ.σ. 2010) από τις εκδόσεις Παπαζήση, δημοσιεύτηκε στο Άρδην τ. 84.

Τά στερεότυπα καί οἱ ἰδεοληψίες τῆς «προοδευτικῆς» διανόησης

«Θά ᾽ρθει πρῶτα ἕνα ψευτορωµέϊκο˙
νά µήν τό πιστέψεις. Θά φύγει πίσω».

Κοσµᾶς Αἰτωλός

Μία ὀλιγάριθµη ἀλλά πανταχοῦ παροῦσα ὁµάδα πανεπιστηµιακῶν, δηµοσιογράφων, διανοουµένων καί πολιτευτῶν ἐπιχειρεῖ τά τελευταῖα χρόνια µέ συστηµατικό καί ἐπίµονο τρόπο νά ἐπηρεάσει τήν κοινή γνώµη καί ἰδιαίτερα τήν νεολαία καί νά µεταβάλει τήν ἱστορική συνείδηση καί τούς πολιτικούς προσανατολισµούς τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Προωθεῖ καινοφανεῖς ἀπόψεις γιά γεγονότα µείζονος σηµασίας, ὅπως ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση, ἀλλά καί ὑποστηρίζει συγκεκριµένες θέσεις γιά τίς σύγχρονες ἑλληνοτουρκικές σχέσεις, τό Κυπριακό, τήν ἐνταξιακή πορεία τῆς Τουρκίας πρός τήν Εὐρωπαϊκή ῞Ενωση, τήν ὑποτιθέµενη ὕπαρξη µειονοτήτων στό ἐσωτερικό τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους, τήν ἀπόδοση ρατσιστικῶν καί σωβινιστικῶν χαρακτηριστικῶν στόν ἑλληνικό λαό, τήν σχέση µας µέ τήν Ὀρθοδοξία καί πολλά ἄλλα. Ἡ ἀπήχηση αὐτῶν τῶν ἀντιλήψεων στήν ἑλληνική κοινωνία εἶναι ἐλάχιστη, ἀφοῦ ὅλες οἱ ἔγκυρες µετρήσεις τῆς κοινῆς γνώµης δείχνουν µία συντριπτική κυριαρχία τοῦ πατριωτικοῦ αἰσθήµατος καί τῶν παραδοσιακῶν ἀξιῶν σέ ὅλες τίς ἡλικίες καί τίς κοινωνικές ὁµάδες. Παρά ταῦτα, ἡ προσπάθεια χονδροειδοῦς ἀναθεώρησης τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας, µαζί µέ τήν προώθηση «ἐναλλακτικῶν» ἀπόψεων στά ἐθνικά µας θέµατα, ἔχουν προκαλέσει κατά καιρούς µεγάλες ἀντιδράσεις καί τήν ὀργή τῆς κοινῆς γνώµης. []

Κεντρικό στοιχεῖο αὐτῆς ὅλης τῆς πολιτικῆς «φιλοσοφίας» εἶναι ἡ ἐπίθεση στήν ἔννοια τῆς Πατρίδας καί στό πατριωτικό συναίσθηµα. ῎Εχουν καταβληθεῖ ἀπό τούς κύκλους αὐτούς ἐπίµονες προσπάθειες νά ταυτισθεῖ ὁ Πατριωτισµός µέ τόν ἐθνικισµό, τόν σωβινισµό, τόν ρατσισµό, τήν µισαλλοδοξία. Κάθε αὐτονόητη, ἀκόµη καί ἡ µετριοπαθέστερη, ἄποψη γιά τήν ὑπεράσπιση τῆς ἐθνικῆς µας κυριαρχίας καί τήν ἀντιµετώπιση ξένης ἐπιβουλῆς συκοφαντεῖται ὡς «ἐθνικιστική ὑστερία» καί ἀντιπροτείνεται ὁ «διάλογος» γιά τά κυριαρχικά µας δικαιώµατα, ὁ κατευνασµός κ.λπ. Λογική ἀπόληξη παρόµοιων ἀντιλήψεων, βεβαίως, εἶναι ἡ διαµόρφωση ἑνός κλίµατος αὐτοενοχοποίησης καί παθητικῆς ἀποδοχῆς τῶν ἀµφισβητήσεων τῆς ἐθνικῆς µας ὑπόστασης. Καί ἡ ἀποδυνάµωση τοῦ πνεύµατος ἀντίστασης στίς ἀπειλές πού πάντοτε ὑπῆρχαν καί πάντοτε θά ὑπάρχουν, στόν ταραγµένο κόσµο πού πορευόµαστε ὡς ἔθνος ἐπί χιλιάδες χρόνια.

῎Αλλοθι καί ἀφορµή τῆς ἐπίθεσης ὁρισµένων προσώπων καί ὁµάδων ἐναντίον τοῦ πατριωτικοῦ αἰσθήµατος, τῆς ἔννοιας τοῦ ῎Εθνους καί ὅλων τῶν ἐθνικῶν συµβόλων, εἶναι ἀσφαλῶς ἡ κατάχρησή τους ἀπό τήν δικτατορία τῶν συνταγµαταρχῶν (1967-1974). Οἱ συνταγµατάρχες κατασκεύασαν ἕνα κάπηλο ἰδεολογικό προσωπεῖο χρησιµοποιώντας τά ἱερά καί τά ὅσια τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας, ὅπως τό Εἰκοσιένα, τό Σαράντα, τό τρίπτυχο Πατρίς-Θρησκεία-Οἰκογένεια κ.λπ.

῎Ετσι, µόλις κατέρρευσε τό δικτατορικό καθεστώς, τό 1974, ἡ κατάχρηση αὐτή τῶν ἐθνικῶν συµβόλων ἀπό τήν δικτατορία ἔδωσε τό «δικαίωµα» σέ κάποιους κύκλους νά ἐπιτεθοῦν ὄχι µόνον ἐναντίον τοῦ στρατοκρατικοῦ αὐταρχισµοῦ, ἀλλά καί τῶν συµβόλων πού αὐτός καταχράστηκε.

∆ιάφοροι πανεπιστηµιακοί, δηµοσιογραφοῦντες ἱστορικοί κ.λπ., [ ] ἀντέγραψαν καί εἰσήγαγαν ἀτελῶς κάποιες ἄσχετες πρός τά ἑλληνικά δεδοµένα θεωρητικές κατασκευές ἀπό τήν Εὐρώπη καί τίς ΗΠΑ ἤ ξεσήκωσαν κάποιες πολιτικῶς ὀρθές ἰδέες τῆς µόδας ἀπό πολιτικά περιοδικά τῆς Νέας Ὑόρκης ἤ τοῦ ῎Αµστερνταµ καί τίς ὕψωσαν ὡς λάβαρο πανεπιστηµιακῆς σταδιοδροµίας καί ἐπιστηµονικῆς ἀνέλιξης. Καί βρῆκαν στόν κλειστό τους χῶρο εὐνοϊκή ἀνταπόκριση, διότι στήν πανεπιστηµιακή µας κοινότητα ἡ ἄκριτη εἰσαγωγή θεωριῶν (ὅπως καί καταναλωτικῶν προϊόντων) ἀπό τό ἐξωτερικό, πού ὑποκαθιστᾶ τήν κοπιαστική παραγωγή τους, ἔχει δυστυχῶς µακρά παράδοση.

Τὰ βυζαντινὰ κάστρα τῆς Θράκης…

Από Ανιχνευτές

Τὸ ἐσωτερικὸ τοῦ κάστρου τοῦ Πυθίου σὲ παλαιότερη φωτογραφία

Μαγικὰ σημεῖα συσσωρευμένης γνώσεως παλαιοτέρων ἐποχῶν καὶ αἴσθησης ζωῆς τοῦ παρελθόντος ἀποτελοῦν τὰ κάστρα. Ἡ γεωγραφία τοῦ χώρου καθορίζει τὸν τόπο τους, τὰ ὑλικὰ τῶν βουνῶν καθορίζουν τὸ κτίσιμό τους, τὸ χρῶμα τῆς πέτρας καθορίζει τὸ χρῶμα τους. Τὰ ἐρειπωμένα κάστρα μὲ τοὺς ἀκανόνιστους ὄγκους τους δύσκολα μπορεῖς νὰ τὰ ξεχωρίσῃς· ἀπὸ μακριὰ μοιάζουν νά ΄χουν γίνῃ ἕνα μὲ τὰ βράχια καὶ τὴν πέτρα τῆς περιοχῆς. Ἡ ἐπέμβαση τοῦ ἀνθρώπου δέθηκε μὲ τὸ ἔργο τῆς φύσεως.

Ὁ Προκόπιος τὸν 6ο αἰ., ἀναφέρει ὁτι στὰ Βαλκάνια, ὑπάρχουν τουλάχιστον 600 σημεῖα στὰ ὁποῖα κτίσθηκαν κάστρα ἢ βελτιώθηκαν τὰ τειχίσματα τους, ἀπὸ τὸν Ἰουστινιανό. Τὰ περισσότερα ἀπὸ αὐτὰ τὰ σημεῖα ἔχουν πλέον ταυτισθεῖ.

Οἱ πρωτοβυζαντινὲς πόλεις ἀκολούθησανν τὴν παράδοση καὶ τὴν χάραξη τῶν ρωμαϊκῶν πόλεων, τῶν μεγάλων διαστάσεων μὲ τὸ ἑλληνιστικὸ ἱπποδάμειο σύστημα. Ἀπὸ τὸν 9ο ὅμως αἰ., ὅσες ἀπὸ αὐτὲς ἐξακολουθοῦσαν νὰ ζοῦν, ἔχουν περιορίσει τὴν ἔκτασή τους, ἐνῶ τὸ ἱπποδάμειο σύστημα ἐγκαταλείπεται. Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς μεγάλες πόλεις τῆς αὐτοκρατορίας, τὴν Κωνσταντινούπολη, τὴν Θεσσαλονίκη καὶ μερικὲς ἀκόμα, οἱ ὑπόλοιπες μετατρέπονται σὲ κατοικημένα κάστρα γιὰ τὴν προστασία τοῦ ἀγροτικοῦ πληθυσμοῦ.

Τὸν 10ο αἰ. οἱ Βυζαντινοὶ χρησιμοποιοῦν τὴ λέξη «κάστρο» γιὰ νὰ δηλώσουν τειχισμένους οἰκισμούς.

Ἡ Θράκη εἶναι μία γεωγραφικὴ ἐνότητα ποὺ περιλαμβάνει τὴν χερσόνησο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, φθάνει δυτικὰ μέχρι τὸν ποταμὸ Νέστο καὶ βόρεια μέχρι τὴν ὀροσειρὰ τοῦ Αἴμου. Αὐτὴ ἡ περιοχὴ ἦταν ἡ ἐνδοχώρα τῆς βυζαντινῆς πρωτεύουσας καὶ τὰ κάστρα τῆς Θράκης ἀποτελοῦσαν τὴν ἀσπίδα τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Τὰ κάστρα αὐτά, παρουσιάζουν μία μεγάλη ποικιλία καὶ ἀναδεικνύουν ἀνάγλυφα τὸ δίκτυο ἄμυνας καὶ οἴκησης τῆς περιοχῆς. Πολλὲς ἀπὸ τὶς προϋπάρχουσες πόλεις ἀνακατοικοῦνται τὸν 9ο αἰ. καὶ ἀποκτοῦν ἄλλο ὄνομα.

Αναστάσιος Λαυρέντζος: Έφτασε η ώρα να απαντηθεί το ερώτημα που τέθηκε το 1204

Από Ινφογνώμων Πολιτικά

Το 1204 ήταν ίσως η πιο σημαντική χρονιά για τον ελληνισμό. Ήταν η χρονιά της πρώτης άλωσης της Κωνσταντινούπολης, όταν η πόλη ήταν ακόμη η Νέα Υόρκη του Μεσαίωνα και όχι η σκιά του εαυτού της που έπεσε αργότερα στους Οθωμανούς.

Από την άποψη αυτή το 1204 ήταν απείρως πιο σημαντικό από το 1453, αλλά με βάση το ιστορικό ερώτημα που έθεσε, πιο σημαντικό και από το 1821… Σε αυτό το ερώτημα θα αναφερθούμε στη συνέχεια και θα δείξουμε ότι ήλθε η ώρα να απαντηθεί οριστικά σήμερα…

Το 1204 η ανικανότητα, αλλά και η ανενδοίαστη βουλιμία ενός πολιτικού συστήματος που θυσίασε καθετί συλλογικό και μακροπρόθεσμο στον βωμό του πρόσκαιρου και του ατομικού, έφερε έξω από τα τείχη της Βασιλεύουσας τις ορδές των σταυροφόρων. Αυτοί δεν είχαν παρά να λεηλατήσουν (με ασύλληπτη βαρβαρότητα για χριστιανούς…) μια πόλη της οποίας τον πλούτο δεν είχαν καν φανταστεί. Θα πετύχαιναν έτσι την πρώτη μεγάλη αποικιακή τους κατάκτηση.

Είχαν προηγηθεί 80 χρόνια βυζαντινής παρακμής, εμφυλίων συγκρούσεων και αλληλοϋπονομεύσεων μεταξύ της αυλικής γραφειοκρατίας και της στρατιωτικής αριστοκρατίας, οι οποίες οδήγησαν σε μια ταχύτατη (για τα δεδομένα της εποχής) συρρίκνωση της αυτοκρατορίας. Ελάχιστοι έχουν συνειδητοποιήσει πόσο εύκολα και πόσο γρήγορα χάθηκε την περίοδο αυτή μια τεράστια γεωγραφική έκταση με συμπαγείς ελληνικούς και ελληνόφωνους πληθυσμούς όπως η Μ.Ασία. Κι όμως, τυφλωμένοι από το πάθος τους οι ντόπιοι διεκδικητές της εξουσίας και του πλούτου, δεν δίστασαν να παραδώσουν ακόμη και τα κλειδιά μεγάλων μικρασιατικών πόλεων, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη στρατιωτική συνδρομή των Τούρκων φυλάρχων στους εμφύλιους πολέμους τους. Αργότερα θα ερχόταν και η ώρα των σταυροφόρων…

29 Μαΐου 1453 : Η Άλωση της Πόλης – Αφιέρωμα

Σκλάβωσαν τους κατοίκους της Πόλης, σκότωσαν τον αυτοκράτορά τους και οι γαζίδες (πολεμιστές) έβαλαν χέρι στα κορίτσια των χριστιανών. … την πρώτη Παρασκευή μετά την κατάκτηση έψαλαν τις ευχαριστίες τους στην Αγιά Σοφιά.

Αφιέρωμα στην Άλωση της Πόλης (παλαιότερες δημοσιεύσεις από την Ένωση Μακεδόνων Κέρκυρας):

1. 28-29 Μαΐου 1453 : Το αιώνιο πένθος του Ελληνισμού…
2. Η Πόλη εάλω…
3. Η Άλωση 1453! “Πάλι με χρόνους με καιρούς”… Οι προφητείες των Αγίων για την Ανάκτηση της Πόλης!
4. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης μέσα από τα μάτια των Οθωμανών, Βενετών και Γενουατών
5. Η Άλωση 1453! “Η Αγωνία και η Άλωση!”
6. Η Άλωση 1453! “Θρύλοι και παραδόσεις”
7. Χρόνης Αηδονίδης – Θρήνος για την Άλωση της Πόλης
8. Οι πλούσιοι λαγοί
9. Παναγιώτης Κανελλόπουλος – Γεννήθηκα στο 1402
10. Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης 1453 ~ Η Μηχανή του Χρόνου (Όλη η εκπομπή)
11. ΒΙΝΤΕΟ: Οι Τούρκοι “σφάζουν” και την ιστορία! Η ντροπή της ταινίας 1453!

Και τη μεσαιωνική Ιστορία κακοποιούν οι… «μακεδόνες»!

Από DefencePoint.gr

Οι Βούλγαροι ηττούνται από τον Βασίλειο Β’ Βουλγαροκτόνο (πάνω). Ο θάνατος του Σαμουήλ, βλέποντας τους τυφλούς στρατιώτες του (κάτω). Πηγή: Βικιπαίδεια.

Ο Σαμουήλ υπήρξε τσάρος της Βουλγαρίας, ιδρυτής της πρώτης, λεγόμενης, βουλγαρικής αυτοκρατορίας και αντίπαλος του Βασιλείου Β’ Βουλγαροκτόνου. Ο Σαμουήλ ήταν στρατηγός του Βουλγαρικού Στρατού, στην εποχή του τσάρου Ρωμανού-Σημεώνος Α’ της Βουλγαρίας. Ο Σαμουήλ και οι τρείς αδερφοί του ήταν απόγονοι του κόμη Νικολάου, ενός Βούλγαρου αξιωματούχου, στην υπηρεσία του Βυζαντίου και για αυτό ονομάστηκαν Κομητόπουλοι – οι γιοί το κόμη. Τόπος καταγωγής τους ήταν δε η Σόφια, η σημερινή πρωτεύουσα της Βουλγαρίας.

Οι τέσσερεις αδερφοί Κομητόπουλοι επαναστάτησαν κατά του Βυζαντίου και του υποστηριζόμενου από αυτό βασιλιά της Βουλγαρίας Ρωμανού Α’. Ωστόσο τα πράγματα δεν ήταν ευνοϊκά, αρχικά, για αυτούς. Η προσπάθειά τους να προσεταιρισθούν τους Βλάχους της δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου, αποδείχτηκε καταστροφική, καθώς οι Βλάχοι τους απέκρουσαν, σκοτώνοντας και τον μεγαλύτερο αδερφό Δαβίδ.

Ο δεύτερος αδερφός, ο Μωυσής, σκοτώθηκε πολιορκώντας τις Σέρρες. Τον Ααρών τον σκότωσε ο αδερφός του Σαμουήλ, γιατί ήθελε να ειρηνεύσει με το Βυζάντιο και ο ίδιος ανέλαβε τα ηνία της Βουλγαρίας. Η τύχη και του Σαμουήλ είναι γνωστή, καθώς ο μεγάλος Βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ τον σύντριψε στη μάχη του Κλειδίου, το 1014 και τελικά κατέλαβε τη Βουλγαρία. Ο δε Σαμουήλ πέθανε το 1018, μη έχοντας συνέλθει ποτέ από την ήττα στο Κλειδί.

Σημαντικό στοιχείο ήταν η τιτλοφόρηση του βασιλείου του Σαμουήλ, από τον ίδιο, «μακεδονική αυτοκρατορία». Την άποψη του μακαρίτη Σαμουήλ, υιοθέτησαν, φυσικά και οι «ιστορικοί» των Σκοπίων και τα εντός της Ελλάδος ενεργούμενα του γειτονικού κρατιδίου, προσθέτοντας μάλιστα και το «σλαβική», στον τίτλο του κράτους του Σαμουήλ.

Το βιβλίο στο Βυζάντιο

Ειλητάριο. Θεία Λειτουργία Μεγάλου Βασιλείου, 12ος αι. Σινά, Μονή της Αγίας Αικατερίνης

Στο Βυζάντιο συναντούμε δύο τύπους βιβλίων : το ειλητάριο ή ειλητό και τον κώδικα.

Το ειλητάριο ήταν γνωστό από τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους, οι οποίοι το κατασκεύαζαν από πάπυρο και το ονόμαζαν κύλινδρο. Το ειλητάριο στη Βυζαντινή εποχή ήταν από ορθογώνιο κομμάτι παπύρου, περγαμηνής ή χαρτιού το οποίο τυλιγόταν γύρω από έναν άξονα σε κάθετη ή σπανιότερα σε οριζόντια διεύθυνση. Ο αναγνώστης όταν διάβαζε το κείμενο ξετύλιγε λίγο λίγο με το αριστερό χέρι και το ξανατύλιγε με το δεξί. Από τα ρήματα ειλείν και ανελίσσειν που δηλώνουν ακριβώς αυτή την κίνηση, ο τύπος αυτός του βιβλίου ονομάστηκε ειλητάριο ή ειλητό.

Στα ειλητάρια οι Βυζαντινοί έγραφαν σύντομα κείμενα, όπως λειτουργίες των Πατέρων αλλά κυρίως διοικητικά έγγραφα και γράμματα. Για να εξασφαλιστεί το απόρρητο της αλληλογραφίας έκλειναν το ειλητό με βουλοκέρι που έφερνε τη σφραγίδα του αποστολέα.

Τα αυτοκρατορικά έγγραφα τα έκλειναν με χρυσή σφραγίδα και ονομάζονταν χρυσόβουλα. Το χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου (1301 μ.Χ) που φυλάσσεται στο Βυζαντινό Μουσείο, περιέχει προνόμια που έδωσε ο αυτοκράτορας στην Μονεμβασιά. Χρυσόβουλα επίσης υπάρχουν στις βιβλιοθήκες του Αγίου Όρους, της Μονής της Πάτμου και του Βατικανού.

Δέσιμο τετραδίων σε τόμο

Tο ειλητάριο δεν ήταν κατάλληλο για τη συγγραφή μεγάλων και πολλών κειμένων γι αυτό το λόγο από τον 3ο αι. μ. Χ. και έπειτα οι Βυζαντινοί κατασκεύασαν ένα δεύτερο τύπο βιβλίου, τον κώδικα στον οποίο έγραφαν μεγάλα κυρίως κείμενα, όπως η Βίβλος. Χρησιμοποίησαν το φτερό χήνας από τον 4ο αιώνα μ.Χ. και μετά. Το 331 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ανέθεσε στον Ευσέβιο Καισαρείας να του προμηθεύσει 50 περγαμηνούς κώδικες που περιείχαν την Αγία Γραφή για τις εκκλησίες της νέας πρωτεύουσας. Πολλές φορές κείμενα παπύρου αντιγράφονταν σε περγαμηνή για να σωθούν από την καταστροφή, αφού ο πάπυρος ήταν και ευπαθής και δύσχρηστος. Ο κώδικας, πρόδρομος του σημερινού τετραδίου, αποτελείται από μεγάλα κομμάτια χαρτιού ή περγαμηνής, διπλωμένα δύο φορές στα δύο. Στο τέλος όλα τα κομμάτια δένονταν σε τόμο.

Οι πολυτελείς κώδικες που προορίζονταν για τον αυτοκράτορα και τους πλούσιους αξιωματούχους ήταν περίτεχνα διακοσμημένες με πολύτιμες πέτρες, χρυσό, μαργαριτάρια και σμάλτο.

Το αρχαιολατρικό μίσος για το χριστιανικό Βυζάντιο

Από ΑΚΤΙΝΕΣ

Τοῦ πρωτ. π. Βασιλείου Ἀ. Γεωργοπούλου, Λέκτωρος Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ

Στόν ἰδεολογικό ὁρίζοντα τῶν συγχρόνων ἀρχαιολατρῶν διαπιστώνει κάποιος τό ρῆγμα, πού προκαλοῦν στήν ἑνότητα τῆς ἱστορικῆς πορείας τοῦ γένους. Βλέπουμε μιά συνεχῆ καί μόνιμη προσπάθεια νά ἀπαξιωθεῖ συνολικά τό κεφάλαιο ἐκεῖνο τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας πού ἀφορᾶ στή περίοδο τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας στά πλαίσια μιᾶς εὐρύτερης ἰδεολογικῆς στόχευσής τους. Το χριστιανικό Βυζάντιο χαρακτηρίζεται ὡς «καταστροφέας» τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ.

Στά ἴδια πλαίσια καί γιά λόγους ἰδεολογικῶν σκοπιμοτήτων, ὅλη ἡ ἱστορική περίοδος, τῆς βυζαντινῆς χριστιανικῆς αὐτοκρατορίας προσεγγίζεται μέ ἀναχρονιστικές ἀναφορές, παρουσιάζεται μέσα ἀπό τό παραμορφωτικό πρῖσμα καί τίς προκαταλήψεις δυτικῶν ἱστορικῶν τοῦ 18 καί 19 αἰώνα. Κατ’ ἐπέκταση ἀπαξιώνεται ὄχι μόνο ἕνα πολύ μεγάλο τμῆμα τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας, ἀλλά καί τό σύνολο τοῦ πολιτισμοῦ πού δημιουργήθηκε μέ ἀφορμή τήν παρουσία τοῦ Χριστιανισμοῦ.

Στίς διάφορες ἀρχαιολατρικές κινήσεις παραλλήλως μέ τήν συστηματική μεθόδευση τῆς ἀπαξίωσης τοῦ Βυζαντίου διαπιστώνει κάποιος μιά ὅλως ἰδεατή, ρομαντική θεώρηση καί ὄχι κατά βάση ἱστορική παρουσίαση, τῆς εἰκόνας τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας στό σύνολό της, ὅπως καί τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς θρησκείας. Κατανοοῦνται καί προβάλλονται μέ ἀναχρο νιστικά κριτήρια. Παραπέμπουν εὐθέως στήν εἰκόνα περί ἀρχαίας Ἑλλάδας πού εἶχε δημιουργήσει ὁ Ρομαντισμός τοῦ 18ου καί 19ου αἰῶνα.

Τό πόσο βεβαίως διαφορετική εἶναι ἡ πραγματικότητα τό ἐπισημαίνουν μέ χαρακτηριστική σαφήνεια οἱ εἰδικοί. Ἐνδεικτικῶς μόνο θά παραθέσουμε κάποιες μαρτυρίες.

Ι) Ὁ Γάλλος Ἀκαδημαϊκός Charles Diehl ἀναφέρει ὅτι τό Βυζάντιο: «διά δέ τῆς στρατιωτικῆς ἀξίας αὐτοῦ ἐπανειλημμένως ἔσωσε τήν Εὐρώπην. Ὑπῆρξεν, ἀπέναντι τῆς βαρβαρότητος, τό κέντρον θαυμασίου πολιτισμοῦ, τοῦ τελειοτέρου καί τοῦ μᾶλλον λεπτεπιλέπτου, τό ὁποῖον ἐπί ἀρκετόν χρόνον ἐγνώρισεν ὁ Μεσαίων. Ὑπῆρξεν ὁ διδάσκαλος καί ὁ ἀναμορφωτής τῆς Σλαβικῆς καί Ἀσιατικῆς Ἀνατολῆς, οἱ λαοί τῆς ὁποίας ὀφείλουσιν εἰς αὐτό τήν θρησκείαν, τήν φιλολογίαν, τήν καλλιτεχνίαν καί αὐτό τό διοικητικόν αὐτῶν σύστημα. Ἡ πανίσχρος ἐπίδρασις αὐτοῦ εἶχεν ἐπεκταθῆ μέχρι καί αὐτῆς τῆς Δύσεως,ἡ ὁποία σπουδαίως ἐπωφελήθη τοῦ πνευματικοῦ καί καλλιτεχνικοῦ πλούτου αὐτοῦ. Αὐτό εἶναι τό ὁποῖον προηγεῖται σήμερον ὅλων τῶν Ἀνατολικῶν λαῶν τῆς Εὐρώπης, ἰδίως δέ ἡ σύγχρονος Ἑλλάς ὀφείλει πολύ περισσότερα εἰς τό Χριστιανικόν Βυζάντιον παρ’ ὅ,τι εἰς τάς Ἀθήνας τοῦ Περικλέους καί τοῦ Φειδίου».

ΙΙ) Ὁ καθηγητής Νικόλαος Τωμαδάκης ἀναφερόμενος στήν ἑνότητα τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας, μέ ἀφορμή τήν προσφορά τοῦ Βυζαντίου καί τῶν βυζαντινῶν ἱστορικῶν συγγραφέων εἰδικότερα, τονίζει τά ἑξῆς: “Πληροφοροῦν ἡμᾶς περί ἐποχῆς χιλίων πεντακοσίων συναπτῶν ἐτῶν, καθ’ ἅ τό Ἔθνος ἡμῶν ἐνεκολπώθη τόν Χριστιανισμόν, διέδωκε τοῦτον ἐσωτερικῶς καί ἐξωτερικῶς, καί ἐπροστάτευσε τήν Εὐρώπην ἀπό τήν ἐπιδρομήν τῶν βαρβάρων. Ἔτι πρός, διεφύλαξε τήν ἀρχαίαν παράδοσιν, τά χειρόγραφα, τούς συγγραφεῖς, τήν σκέψιν.

Ἐκάλυψε τήν περίοδον αὐτήν δι’ ἐνδόξων κατορθωμάτων, διά κοινωνικῆς καί φιλανθρωπικῆς δράσεως τῆς πολιτείας καί τῆς Ἐκκλησίας ἀπαραμίλλου, διά πλήθους μοναστῶν, λογίων, σοφῶν, ἐπιστημόνων, καλλιτεχνῶν, ἀνθρώπων τοῦ πνεύματος. Διεμόρφωσε τήν σημερινήν γλωσσικήν, θρησκευτικήν καί πνευματικήν μας παράδοσιν”.

ΙΙΙ) Ὁ καθηγ. Δημήτριος Σοφιανός ὑπογραμμίζει ὅτι: «ἡ προσφορά τοῦ Βυζαντίου, μέ τήν ἁρμονική καί γόνιμη συναίρεση Ἑλληνισμοῦ καί Ὀρθοδοξίας, δέν εἶναι εὐκαταφρόνητη καί δέν πρέπει νά ὑποτιμᾶται οὔτε καί νά παραχαράσσεται σκόπιμα».

IV) Στήν ἴδια συνάφεια, μέ ἄλλη ἀφορμή, ὁ καθηγητής τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Φιλολογίας, Θησ. Τζαννετάτος, τονίζει ὅτι: “ἀνεκτίμητος πάντοτε κρίνεται ἡ συμβολή τῶν ἑλληνικῶν μονῶν εἰς τήν διάσωσιν τῶν κειμένων τῆς θύραθεν παιδείας, κατά τούς Βυζαντινούς Χρόνους”.

V) Ἀνάλογες εἶναι και οἱ ἐπισημάνσεις τῆς Καθηγήτριας Αἰκ. Χριστοφιλοπούλου: “οἱ Βυζαντινοί παρά τήν διαφοράν τῆς θρησκείας ἐθαύμαζον τήν ἑλληνικήν ἀρχαιότητα, διεφύλαξαν τήν μεγάλην πνευματικήν κληρονομίαν της καί δέν ἀπέστεργον τήν μίμησιν εἰς πλείστους τομεῖς τοῦ ἐντέχνου λόγου”.

Τά παραπάνω ἀποδεικνύουν γιά μία ἀκόμη φορά πόσο διαφορετική εἶναι ἡ πραγματικότητα ἀπό τήν ἰδεοληπτική, ἐμπαθῆ καί ἀνιστόριτη συνθηματολογία τῶν συγχρόνων ἀρχαιολατρῶν.

Ορθόδοξος Τύπος, 20/12/2013

Είμαστε όλοι Βυζαντινοί – Βυζαντινά ονόματα-επίθετα

Από Βυζαντινών Ιστορικά

Τα επώνυμα τα διακρίνουμε σύμφωνα με τη σημασία τους σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες, που δηλώνουν αντίστοιχα βαφτιστικό όνομα, καταγωγή, επάγγελμα και παρατσούκλια (ή προσωνύμια).

Αναζητήστε το όνομά σας μέσα σε μια μεγάλη ομάδα βυζαντινών ονομάτων και επιθέτων

Κλασσικά Βυζαντινά : Βρανάς, Λεμονής, Πρωτόπαπας, Μοσχωνάς, Μαγγίνος, Βαλάντης, Πρωτονοτάριος, Νοτάριος, Δρόσος, Κρυστάλλης, Πανορμίτης, Μαργαρίτης, Νότης, Νοταράς, Γλυνός, Γληνός, Βάρδας, Βαρδής, Πολύζος, Δεδούσης, Ζαρίφης, Βενέτης, Αετός, Κυριαζής, Αρχοντής, Σπανός, Φάνος, Σπάθης, Βαρδής, Βαλάντης, Βαλάσης, Αυγερινός, Μάνθος, Παίσιος, Γαβαλάς,Τσάνος, Ολόβολος, Σκαρλάτος, Μανουήλ, Πολυμέρης, Ευταξίας, Τριάντης, Γαλάτης, Βρεττός, Θέμελης, Βατάτζης, Βεργής, Κάραλης, Κυρίτσης, Πάγκαλος, Αγαλιανός, Ρωμανός, Ρήγας, Ράλλης, Βατός, Στασινός, Μόσχος, Ρηγίνος, Ρίζος, Ριζάριος, Ρούσσος, Ρουσέτος, Έξαρχος, Σακκελλάριος, Λιβέρης, Λάσκαρης, Λιονταρής, Δράκος, Δρακούλης, Γκόλφης, Γκολφίνος, Γενναίος, Γαϊτάνος, Γιασεμής, Δούκας, Δίκαιος, Κομνηνός, Σχολάριος, Στάικος, Δραγούμης, Γιάγκος, Εκήβολος, Κύρκος, Ιερεύς, Ισαάκιος, Γιακουμής, Σέβος, Ακύλας, Νοτάρης, Αναγνώστης, Αστέριος, Αξιώτης, Τάσσος, Βασιλικός, Σταυράκιος, Παγώνης, Βελισσάριος, Φραγκιάς, Καλογιάννης, Αλεξινός, Νομικός, Ναρσής, Αριστάκης, Μαυριανός, Αρέστης, Ιωαννίκιος, Ονούφρης,Πανταζής, Παλαιολόγος,Ρένος, Ρενάτος, Σταυριανός, Σερεμέτης, Σερέτης.

Λατινοβυζαντινά : Ρουφίνος, Μαρκιανός, Μαυρίκιος, Βαλέριος, Τίτος, Αιμιλιανός, Βαλεντινιανός, Ιουστίνος, Ιουστινιανός, Ιουλιανός, Βάλης, Φαβιανός, Αυγουστίνος, Γερμανός, Ιοβιανός, Ιγνάτιος, Πατρίκιος, Τιβέριος, Τραϊανός, Πρίσκος, Αύγουστος.

Φραγκοβυζαντινά : Δομένικος, Δομέστικος, Φραντζής, Λεονάρδος, Φλουρής, Λουίζος, Φραντζέσκος, Μπατίστας, Δονάτος, Τζανέτος, Ιώσηππος, Λίβιστρος.

Αρχαιοβυζαντινά : Ζήνων, Πανάρετος, Μένανδρος, Μελίτων, Ανδρόνικος, Φιλάρετος, Φωκάς, Φωκίων, Ηράκλειος, Ηρακλεωνάς, Κλεάνθης, Λέων, Καλλίμαχος, Καλλίστρατος, Παντολέων, Φιλιππικός, Αντύπας, Γλαύκος, Υπάτιος, Ερωτόκριτος, Σοφιανός, Πάμφιλος, Νάρκισσος, Ιμέριος.

Χριστιανικά : Ευστράτιος, Μηνάς, Αρτέμιος, Αλέξιος, Βασίλειος, Μιχαήλ, Δαμασκηνός, Αρσένιος, Δημήτριος, Άγγελος, Νείλος, Γεννάδιος, Παφνούτιος, Ιωάννης, Στέφανος, Θεόδωρος, Ευμάθιος, Λουκάς, Αγαπητός, Στέργιος, Ισίδωρος, Θεοτόκης, Θεολόγος, Θεωνάς, Ησύχιος, Πρόδρομος, ΠοΕπώνυμα του παρελθόντος- Βυζαντινοί αξιωματούχοι/11-12ος αιων.

Κωνσταντινούπολη: Μοναδικά βυζαντινά ευρήματα στα χέρια των Τούρκων

Από Pontos-News.GR

Εκτελούνται μεταφορές βυζαντινών ευρημάτων όχι μόνο για το Μετρό Θεσσαλονίκης, αλλά και για το Μετρό της Κωνσταντινούπολης. Μεταφέρθηκαν από το Γενί Καπί, όπου έχουν βρεθεί εδώ και οκτώ χρόνια, τα 37 βυθισμένα πλοία στο πάλαι ποτέ λιμάνι του Θεοδοσίου, απ’ όπου περνάει η νέα σιδηροδρομική γραμμή.

«Το σκάφος αυτό είναι ένα είδος χρονοκάψουλας. Το βρήκαμε με όλο του το φορτίο μέσα» λέει η αν. καθηγήτρια Ισίλ Οσαϊζάτ

«Το παλαιότερο βυθισμένο πλοίο που βρέθηκε είναι περίπου 1.500 ετών, ενώ όλα έχουν υποστεί φθορές από τις δυνάμεις της φύσης» είπε ο επικεφαλής του Τμήματος Ναυτικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης και του σχετικού περί βυθισμένων πλοίων προγράμματος του Γενί Καπί, Ουφούκ Κοτζαμπάς, ανακοινώνοντας την ολοκλήρωση των ερευνών στη θέση αυτή, προκειμένου να συνεχιστεί η εργολαβία.

Για την αποκατάσταση των βυζαντινών πλοίων, που είναι πλέον και το ζητούμενο, γιατί δεν έχουν βρεθεί πουθενά τόσα πολλά μαζί, ανέφερε πως «θα είναι μια ευαίσθητη και μακροχρόνια διαδικασία. Τα πλοία θα ενισχυθούν, με χημικές ουσίες, και θα μπορούν να φιλοξενούν τους επισκέπτες τους». Εξέφρασε επίσης την πεποίθηση ότι «η ανεκτίμητη αυτή συλλογή που τράβηξε την προσοχή τόσο της κοινής γνώμης όσο και του επιστημονικού κόσμου κατά την ανασκαφή αναμένεται να ενισχύσει πολύ τον πολιτιστικό τουρισμό της Τουρκίας».

Σε αυτή την ανασκαφή, που ήταν μία από τις μεγαλύτερες που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία, έχουν βρεθεί εκτός των πλοίων 10.000 αντικείμενα, καθώς ήταν ένα από τα σπουδαιότερα λιμάνια της πρωτεύουσας του Βυζαντίου. Το αρχαιολογικό αυτό σύνολο συνιστά τη μεγαλύτερη συλλογή μεσαιωνικής ναυσιπλοΐας στον κόσμο.

Οι μελέτες για το πολύτιμο αυτό ανασκαφικό υλικό βρίσκονται σε εξέλιξη είπε ο κ. Κοτζαμπάς, επισημαίνοντας ότι τα ευρήματα στο Γενί Καπί έχουν εμπνεύσει άλλα συναφή προγράμματα, όπως το «LIMEN: πολιτιστικά λιμάνια από το Αιγαίο στη Μαύρη Θάλασσα», το οποίο στοχεύει να δημιουργήσει έναν κατάλογο αντικειμένων πολιτισμού σε πολλές παράκτιες πόλεις του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας. Το κέντρο των επιστημονικών εργασιών που παρήχθησαν ήταν φυσικά η Κωνσταντινούπολη, ενώ ξεκίνησαν ήδη κάποια πιλοτικά έργα στην Πόλη για να προωθήσουν ένα δίκτυο πολιτιστικού τουρισμού που δημιουργείται. Το πρόγραμμα έχει χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση με 1,2 εκατ. ευρώ και θα διαρκέσει δύο χρόνια. Ενα από τα έργα του προγράμματος θα είναι και η κατασκευή ενός πιστού αντιγράφου βυθισμένου πλοίου από αυτά που βρέθηκαν σε αυτή την ανασκαφή. Έχει επιλεγεί το σκάφος υπ. αριθμόν 12, γιατί είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα, σύμφωνα με την υπεύθυνη της ανακασκευής του πλοίου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ισίλ Οσαϊζάτ. «Το σκάφος αυτό είναι ένα είδος χρονοκάψουλας όπως το βρήκαμε, με όλο το φορτίο που μετέφερε. Αυτό το δεκάμετρο σκαρί θα ξανανοίξει πανιά στον Μαρμαρά ύστερα από περίπου 1.000 χρόνια».

Η κατασκευή του υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί σε ένα εξάμηνο. Έχουν άλλωστε αναπτύξει εμπειρία στην κατασκευή αντιγράφων αρχαίων πλοίων μετά το πρώτο που κατασκεύασαν, το οποίο παρουσιάστηκε μαζί με το σχετικό βίντεο στην έκθεση που οργάνωσε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης της Ντόλλης Γουλανδρή στο Μουσείο Σακίπ Σαπαντζί στον Βόσπορο με τίτλο «Κυκλάδες – δυτική Μικρά Ασία».

Στην εκπληκτική αυτή έκθεση είχαμε δει το ακριβές αντίγραφο ενός προϊστορικού πλοίου όπως αυτό απεικονίζεται σε ένα τηγανόσχημο ελληνικό αγγείο. Το ξύλινο προϊστορικό σκαρί, με τα κατάλληλα φωτιστικά εφέ έμοιαζε να πλέει στα νερά του Αιγαίου. Είχε μήκος 14 μέτρων, και κατασκευάστηκε από το Ερευνητικό Κέντρο Ενάλιας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Άγκυρας στο πλαίσιο του «Προγράμματος επανεκκίνησης των κυκλαδικών πλοίων». Το «χτίσιμό» του έδειχνε ότι τα κυκλαδικά πλοία κατασκευάζονταν όπως και τα ιστιοπλοϊκά σήμερα, χωρίς συνδετικά υλικά και καρφιά. Εκμεταλλεύονταν την ιδιότητα του ξύλου να φουσκώνει όταν έρχεται σε επαφή με το νερό.

Της Ν.Κοντράρου-Ρασσιά

Πηγή: enet.gr

Τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα του Αγίου Όρους!

Από anti-ntp.net

Σε μια εποχή που η τυπογραφία άνηκε ακόμη στο μακρινό μέλλον, τα χειρόγραφα αποτελούσαν το μοναδικό τρόπο για να διασωθούν οι αρχαίες γνώσεις στο διηνεκές.

Στο Μεσαίωνα, μια εποχή σκοταδισμού και θρησκευτικού φανατισμού, ορισμένα μοναστήρια λειτούργησαν –σε πείσμα της… κατεστημένης θεοκρατικής αντίληψης– και ως «κιβωτοί γνώσεων» διαφυλάσσοντας τα αρχαία κείμενα με τη μορφή χειρογράφων.

Τα χειρόγραφα αυτά αντιγράφονταν από μοναχούς μέσα στο ημίφως των μοναστηριακών εργαστηρίων, στα περίφημα καλλιγραφεία. Τα περισσότερα αρχαιοελληνικά κείμενα που διασώθηκαν ως τις μέρες μας, είναι αποτέλεσμα των ακατάπαυστων αντιγραφών, που γίνονταν σ’ αυτά τα εργαστήρια από ορισμένους γενναίους μοναχούς.

Μοναχούς που έβαζαν σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή τους προκειμένου να διαφυλάξουν τις αρχαίες γνώσεις, που για κάποιους φανατικούς χριστιανούς θεωρούνταν «αιρετικές». Κι όμως, αυτές οι «αιρετικές» γνώσεις ήταν εκείνες που οδήγησαν στην αναγέννηση του Δυτικού πολιτισμού…

Ακόμη και στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα, σε μια εποχή που κυριαρχούσε η αγραμματοσύνη, οι αγιορείτες μοναχοί έδιναν έμφαση στο γραπτό λόγο, θεωρώντας ότι συμβάλει στην πνευματική αναβάθμιση των ανθρώπων. Γι’ αυτό και έγραφαν, αντέγραφαν και διαφύλατταν χιλιάδες χειρόγραφα, όχι μόνο θεολογικού ή λειτουργικού χαρακτήρα, αλλά και «κοσμικών γνώσεων», οι οποίες κληροδοτήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες σοφούς.

Τα χειρόγραφα αυτά, πέρα από το περιεχόμενο τους, ήταν και διακοσμημένα με καλλιγραφίες, πράγμα που τα καθιστούσε αληθινά μνημεία τέχνης. Παρά τις καταστροφές και τις αφαιμάξεις που υπέστησαν, οι βιβλιοθήκες των μοναστηριών του Άθω κρύβουν έναν πραγματικό θησαυρό αρχαιοελληνικών γνώσεων. Σήμερα, στις μοναστηριακές βιβλιοθήκες του Αγίου Όρους φυλάσσονται περίπου 20.000 πολύτιμα χειρόγραφα, που περιμένουν υπομονετικά τους ειδικούς για να τα μελετήσουν…

Οι θρησκευτικές και πολιτικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας – Βυζαντίου ως τον 14ο Αιώνα μ. Χ.

Από Θέματα Ελληνικής Ιστορίας

Στο ιστορικό προσκήνιο του Βυζαντίου το όνομα Ρως εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε δυτική πηγή του 839, όταν μαζί με πρεσβεία του αυτοκράτορα Θεοφίλου προς το Λουδοβίκο τον Ευσεβή ταξίδεψαν και Ρως εφοδιασμένοι με επιστολή του Θεοφίλου^[1]. Όμως, σε βυζαντινές πηγές αναφέρονται για πρώτη φορά με αφορμή τη ρωσική επίθεση στην Κωνσταντινούπολη του 869, όπου και παρουσιάζονται ως έθνος βάρβαρο και απολίτιστο. Ο κίνδυνος, τον οποίον εκπροσωπούσαν, οδήγησε σε προσπάθεια προσεταιρισμού τους δια της θρησκευτικής διπλωματίας. Σύμφωνα με τον Πατριάρχη Φώτιο, λίγο μετά την επίθεση πρεσβευτές των Ρως ζήτησαν να βαπτισθούν, όπως και έγινε. Η πρώτη προσπάθεια εκχριστιανισμού των Ρώσων δεν οδήγησε στον εκχριστιανισμό όλου του ρωσικού λαού. Όμως, αυτοί οι πρώτοι δεσμοί που δημιουργήθηκαν δεν εξέλειψαν ποτέ ολοκληρωτικά αφού μια χριστιανική κοινότητα, έστω και ολιγάριθμη, επιβίωσε τουλάχιστον στο Κίεβο. Ο τελικός εκχριστιανισμός πραγματοποιήθηκε επί του ηγεμόνα Βλαδίμηρου το 988. Σημαντικό στοιχείο που συνέβαλε στον εκχριστιανισμό των Ρως ήταν ο γάμος του Ρώσου ηγεμόνα με την πορφυρογέννητη αδερφή του αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ Άννα αλλά και ο θαυμασμός των Ρώσων για τη λειτουργική και λατρευτική γενικότερα ζωή των Βυζαντινών^[2].

Μολονότι ο Βλαδίμηρος και οι διάδοχοί του ήταν ανεξάρτητοι απ’ το βυζαντινό έλεγχο σε πολιτικά θέματα, ο εκχριστιανισμός των Ρώσων αποτέλεσε την έναρξη μιας νέας πνευματικής και πολιτιστικής στροφής του λαού και του κράτους. Ήδη ο Φώτιος τον 9^ο αιώνα αναφέρει ότι οι Ρώσοι, αφού βαπτίσθηκαν, έγιναν «υπήκοοι και φίλοι» του Βυζαντίου, πως στο εξής θα υπάγονταν στον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί και θα αναγνώριζαν το κύρος του αυτοκράτορα, ως του επικεφαλής όλου του χριστιανικού κόσμου^[3]. Οι Ρώσοι ηγεμόνες αναγνώριζαν ότι ο αυτοκράτορας, ως κεφαλή της Χριστιανικής Κοινότητας, κατείχε μια ιδεολογική δικαιοδοσία επί της Ρωσίας^[4]. Ήταν μέλη της ιδεατής οικογένειας των ηγεμόνων επί της οποίας προΐστατο ο αυτοκράτορας με μια διπλή ιδιότητα, του paterfamilias και του αντιπροσώπου του Θεού^[5]. Η πίστη των Ρώσων προς την αυτοκρατορία διασφαλιζόταν κυρίως μέσω των μητροπολιτών του Κιέβου, οι οποίοι ουσιαστικά αντιπροσώπευαν και την πνευματική εξουσία του πατριάρχη αλλά και τα συμφέροντα του αυτοκράτορα.

Τα δεδομένα όμως που ίσχυαν απ’ τα τέλη του 10^ου αιώνα μεταβλήθηκαν ριζικά κατά το 13ο αιώνα. Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης απ’ τους Σταυροφόρους το 1204 και η κατάκτηση των ρωσικών πριγκιπάτων από τους Μογγόλους του Μπακού στο διάστημα 1237-1240 (εγγονού του Τζενγκίς Χαν) επηρέασαν τις βυζαντινο-ρωσικές σχέσεις τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα^[6]. Το άμεσο αποτέλεσμα των γεγονότων αυτών ήταν η χαλάρωση των σχέσεών τους. Όμως, ποτέ δεν εξέλειψαν πλήρως και έτσι έγινε δυνατή η αναβίωσή τους στα τέλη του 13ου και στον 14ο αιώνα. Επιπλέον, οι εξελίξεις που πυροδότησαν μετέβαλαν σε μεγάλο βαθμό και τα ίδια τα κράτη και τη φύση των σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών.

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης μέσα από τα μάτια των Οθωμανών, Βενετών και Γενουατών

Από Ερανιστής

Γράφει ο Γιάννης Σιατούφης

29 Μαΐου 1453, τη μοιραία Τρίτη, έπεσε η Πόλη στα χέρια των Οθωμανών, πράγμα που σήμαινε το τέλος της μεσαιωνικής ελληνικής αυτοκρατορίας. Για το συγκλονιστικό αυτό γεγονός πληροφορίες αντλεί κανείς, εκτός από τους Έλληνες Ιστορικούς της Άλωσης Φραντζή, Δούκα, Χαλκοκονδύλη, Κριτόβουλο, και από τις επιστολές του πατριάρχη Γεννάδιου Σχολάριου, και από Οθωμανούς, Βενετούς και Γενουάτες αυτόπτες μάρτυρες κι όχι μόνο.

Σκλάβωσαν τους κατοίκους της Πόλης, σκότωσαν τον αυτοκράτορά τους και οι γαζίδες (πολεμιστές) έβαλαν χέρι στα κορίτσια των χριστιανών. … την πρώτη Παρασκευή μετά την κατάκτηση έψαλαν τις ευχαριστίες τους στην Αγιά Σοφιά.

Ξεκινώντας από τους Οθωμανούς Τούρκους ιστορικούς και χρονικογράφους μας κάνει εντύπωση ότι τα στοιχεία που παραθέτουν είναι συνοπτικά, που συχνά συσκοτίζουν και αντικρούουν την εικόνα της περιγραφής του κορυφαίου αυτού γεγονότος. Ο σημαντικότερος από τους Οθωμανούς χρονικογράφους, ο οποίος ήταν παρών στην Άλωση, ήταν ο Ασίκ Πασά Ζάντε (1400-1486). Όπως όλα τα πρώιμα οθωμανικά χρονικά, φέρει τον τίτλο «Τεβαρίχ-ι αλ –ι Οσμάν», δηλαδή Ιστορία του οίκου του Οσμάν, του ιδρυτή της δυναστείας. Μεταξύ άλλων ο Ασίκ αναφέρει ότι: «ήλθαν και στρατοπέδευσαν γύρω από τα τείχη της Ιστανμπούλ και την απέκλεισαν εντελώς και από τη γη και από τη θάλασσα με τα πλοία τους. Είχαν 400 πλοία στη θάλασσα και άλλα 70 που τα έφεραν από το Γαλατά ρυμουλκώντας τα πάνω στην ξηρά. Οι πολεμιστές ήταν πανέτοιμοι και ξεδίπλωσαν τις σημαίες τους. Κοντά στα θεμέλια των τειχών μπήκαν στη θάλασσα και έφτιαξαν γέφυρες κάνοντας επίθεση. Ο πόλεμος εξακολούθησε για 50 μερόνυχτα. Στην 51^η μέρα ο σουλτάνος έδωσε άδεια για ελεύθερη λεηλασία. Έκαναν νέα μεγάλη επίθεση και στην 51^η μέρα, μια Πέμπτη (!!) πήραν την ακρόπολη. Υπήρχαν πολλά πλούτη για λεηλασία: χρυσάφι, ασήμι, διαμαντικά και ωραία υφάσματα και άλλα ακριβά αντικείμενα τοποθετήθηκαν στην αγορά του στρατοπέδου. Μετά άρχισαν να τα πουλούν. Σκλάβωσαν τους κατοίκους της Πόλης, σκότωσαν τον αυτοκράτορά τους και οι γαζίδες (πολεμιστές) έβαλαν χέρι στα κορίτσια των χριστιανών. … την πρώτη Παρασκευή μετά την κατάκτηση έψαλαν τις ευχαριστίες τους στην Αγιά Σοφιά. Η ισλαμική παράκληση απαγγέλθηκε στο όνομα του σουλτάνου Μεχμέτ Χαν Γαζί. … η νίκη αυτή επιτελέστηκε από το σουλτάνο Μεχμέτ Χαν στο έτος Εγίρας 857».

Άλλος Οθωμανός χρονικογράφος και αυλικός αξιωματούχος ήταν ο Τουρσούν Μπέης (1425-1499/1500). Αυτός μεταξύ άλλων παρουσιάζει το βεζύρη του Μωάμεθ Β΄, Χαλίλ Πασά, να έχει πραγματοποιήσει μυστικές συνεννοήσεις με τους πολιορκημένους Βυζαντινούς πριν από την Άλωση, γι’ αυτό συνελήφθη. Κάνει λόγο για το θάνατο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, για τα πλούσια λάφυρα και για τη Αγιά Σοφιά, που του προξένησε μεγάλη εντύπωση.

Ο Ρούχι Εντιρνελί (από την Αδριανούπολη-Εντιρνέ) μας δίνει μια πληροφορία, που δεν υπάρχει αλλού, ότι ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος είχε αρνηθεί να παραδοθεί στον Οθωμανό πολιορκητή της Πόλης, έχοντας εμπιστοσύνη στα κείμενα των Ευαγγελίων περί του «άπαρτου» της Πόλης.

Η Άλωση 1453! «Η Αγωνία και η Άλωση!»

Από INSOMNIA

Ο Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαικός Παναγιώτης Ζέππος, κάνει ένα εκπληκτικό ιστορικό σημείωμα για τα αίτια και την πτώση της Ελληνικής Αυτοκρατορίας του Βυζαντίου και όλα όσα προηγήθηκαν πριν την τελική Άλωση και την πτώση…

Γράφει ο Παναγιώτης Ζέππος
Ακαδημαικός

Η ΑΛΩΣΗ της Πόλης στις 29 Μαΐου 1453 υπήρξε το τέρμα της αγωνίας που εγνώρισεν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ήδη από αρκετούς αιώνες πριν. Υπήρξεν η κάθαρση του δράματος που επαίχθη εις βάρος της υπερχιλιόχρονης Αυτοκρατορίας με πρωταγωνιστές τους κάθε λογής εχθρούς της σ’ Ανατολή και Δύση.

Υπήρξεν ειδικώτερα το θλιβερό τέρμα της αγωνίας που εγνώρισεν η συρρικνωμένη Αυτοκρατορία στα χρόνια του τελευταίου αυτοκράτορος, στα χρόνια του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ του Παλαιολόγου, του ηρωικού αυτού ηγεμόνος, που με τον θάνατο και την θυσία του εσφράγισε το τέλος μιας εποχής δοξασμένης στην μακραίωνα ιστορία του Ελληνισμού.

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και εφέτος, χρέος μας είναι να θυμηθούμε και πάλι την Αγωνία και την Άλωση. Και χρέος μας είναι να προσφέρωμε και εφέτος ευλαβικό μνημόσυνο στην θλιβερά επέτειο και στον τραγικό και ηρωικό θάνατο του Κωνσταντίνου.

Οι μνήμες, – οι ιδέες, οι πράξεις και τα γεγονότα, – έχουν λεχθή πολλές – πολλές φορές. Όμως, έστω και χωρίς πρωτοτυπία αξίζει να θυμηθούμε και τις ιδέες και τις πράξεις και τα γεγονότα, τιμώντας έτσι ακόμη μία φορά, λιτά και απέριττα, τις θλιβερές μνήμες του Γένους των Ελλήνων.

Στην μακρά και πολύχρονη ιστορία της, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία εγνώρισε εχθρούς, που από κάθε της πλευρά, από Βορρά και Νότο και από Ανατολή και Δύση, επροσπάθησαν να την καταλύσουν. Τους εχθρούς όμως αυτούς, εξ αρχής είχεν η Αυτοκρατορία την δύναμη να τους αποκρούση. Και στα χρόνια της δυναστείας των Μακεδόνων, η Αυτοκρατορία είχε φθάσει αναμφισβήτητα στην ακμή της.

Από τον 11ον όμως αιώνα αρχίζουν να φαίνονται τα σημάδια της κάμψεως. Και στην κάμψη αυτή, συνετέλεσαν μεν και λόγοι εσωτερικοί, λόγοι κοινωνικής και οικονομικής δομής, αλλά κυρίως και λόγοι εξωτερικοί, η εμφάνιση των Τούρκων στην Ανατολή και η εισβολή των Φράγκων από τη Δύση.

Επιδρομείς από τον 9ο και από τον 10ον αιώνα, οι Τούρκοι, λαός πολεμικός και θρησκευτικώς φανατισμένος, εκλόνισαν το Βυζαντινό Κράτος από την Ανατολή και διά πυρός και σιδήρου έγιναν κύριοι της Μικράς Ασίας από του 11ου και του 12ου αιώνος. Η μάχη του Ματζικέρτ κατά το 1071 και η μάχη του Μυριοκεφάλου κατά το 1176, ήταν μάχες αιφνιδιασμού και πανικού για τους βυζαντινούς, αλλά και σταθμοί ανεπανόρθωτοι για το κατρακύλισμα της Αυτοκρατορίας προς τον έκτοτε βαθμιαίον αφανισμό της. Από τον 12ον αιώνα, η Μικρά Ασία έπαυσε να είναι ο μεγάλος πνεύμων του Βυζαντινού Κράτους. Και σύντομα, από το 1204, η συμφορά συνεπληρώθη με την εισβολή των Φράγκων από την Δύση, των Φράγκων, που κατέλυσαν την εξουσία του αυτοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη και με σύστημα απογύμνωσαν την άλλοτε πανίσχυρη Αυτοκρατορία από τον κοινωνικό και τον οικονομικό της οπλισμό.