Οι οποιεσδήποτε προσπάθειες για δημιουργία καλού κλίματος έχουν πέσει πολλάκις στο κενό, όπως θα πέσουν και οι όποιες επόμενες, μιας και ποτέ δεν υπήρξε μακρά περίοδος καλών σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τη γείτονά της εξ’ Ανατολών, καθ’ όλη τη διάρκεια της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας. Ήδη από τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830 και μετά, οι πόλεμοι ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, οι εντάσεις και οι συγκρούσεις δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο ή τυχαίο και σποραδικό, αλλά μάλλον παγιωμένη συνήθεια των γειτόνων μας.
Έχουν κάθε λόγο όμως τώρα να φοβούνται οι ανατολικοί μας γείτονες και δεν είναι τόσο η θωράκιση της Ελλάδος μέσω των πρόσφατων και πρωτόγνωρων για τα ελληνικά δεδομένα εξοπλιστικών προγραμμάτων, ούτε οι αμυντικές συμφωνίες στρατιωτικής συνδρομής που υπεγράφησαν… Άλλα είναι εκείνα που τη φοβίζουν περισσότερο και που για πολλούς δεν είναι άμεσα ορατά και κατανοητά!
Εάν ολοκληρωθεί το γιγαντιαίο έργο του αγωγού EastMed, θα υπάρξει μια σημαντική αλλαγή στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου που θα συμπαρασύρει τα πάντα. Σε αυτή την απευκταία γι’ αυτούς περίπτωση, η Τουρκία θα αντιμετωπίσει μια ισχυρή συμμαχία κρατών που θα αποτελείται από την Ελλάδα, τους Ελληνοκύπριους, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τη Γαλλία και βέβαια το μπλοκ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και που όπως πιστεύουν οι γείτονές μας, θα έχει ως κύριο στόχο να αποκλείσει την Τουρκία και το «Ψευδοκράτος” από την Ανατολική Μεσόγειο και να αποτρέψει συγχρόνως την αξιοποίηση των εκεί ενεργειακών πόρων από την Τουρκία -οι Τουρκοκύπριοι για τους Τούρκους αποτελούν αμελητέα ποσότητα και τους χρησιμοποιούν μόνο ως όχημα για τους σχεδιασμούς τους. Αυτή η μεγάλη αντί-Οθωμανική Συμμαχία στοχεύει κατά τους Τούρκους, στο να αποκόψει την Τουρκία από την Ανατολική Μεσόγειο υψώνοντας έναν αδιαπέραστο φράκτη μπροστά από τις ακτές τους, όπως επανειλημμένα προειδοποιούν κάποιοι φανατικοί «ειδικοί” επί των γεωπολιτικών, υπογραμμίζοντας από την άλλη, πως η Ευρωπαϊκή Ένωση καταβάλλει τεράστιες προσπάθειες για την όσο πιο ταχεία υλοποίηση του συγκεκριμένου αυτού σχεδίου -του EastMed, που βέβαια υποστηρίζουν με σθένος και οι ΗΠΑ στοχεύοντας να αποκομίσουν γενναίο μερίδιο από αυτόν τον υποθαλάσσιο ενεργειακό θησαυρό, ώστε επιτέλους να μειωθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και τις βασισμένες σε αυτό ορέξεις του Πούτιν.
Η κυβέρνηση τρέχει πίσω από τα τετελεσμένα της Τουρκίας εις βάρος των εθνικών μας συμφερόντων.
Ο Ερντογάν έχει διατυπώσει εδώ και χρόνια μια αναθεωρητική στρατηγική με βάση το Νεοθωμανικό δόγμα Νταβούτογλου και το στρατηγικό βάθος της Τουρκίας. Μετέτρεψε την Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Δυτικού τύπου, σε Προεδρική Δημοκρατία δεσποτικού χαρακτήρα ανατολικού τύπου. Δηλώνει σε κάθε ευκαιρία, το έκανε πριν δυο χρόνια μέσα στο Προεδρικό μέγαρο στην Αθήνα ο,τι, η νέα ισχύς της Τουρκίας δεν χωράει στον «στενό κορσέ» της Συνθήκης της Λοζάνης, ούτε στο status quo του Ψυχρού Πολέμου.
Όταν ο Ερντογάν ολοκλήρωσε τους στόχους του στα Νοτιοανατολικά σύνορα της χώρας του, έστρεψε τις πρωτοβουλίες του στα Νοτιοδυτικά.
Η πρώτη κίνησή του ήταν η παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου, με τις σεισμογραφικές έρευνες στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Μετά από λίγους μήνες ανακήρυξε την Τουρκική ΑΟΖ, Νοτιοανατολικά της Ρόδου και της Κρήτης, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, και υπέγραψε στην συνέχεια, με την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ και την ΕΕ κυβέρνηση της Λιβύης, συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ τους, και πάλι κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας.
Η τηλεφωνική επικοινωνία Μητσοτάκη-Ερντογάν άρκεσε για να ξαναβγούν στην πολιτική αγορά οι γνωστοί κύκλοι που υψώνουν τη σημαία «να τα βρούμε» με την Τουρκία, αποσιωπώντας το τίμημα. Η συνέντευξη Ροζάκη στον Σαχίνη πολυσυζητήθηκε, επειδή ακριβώς ήταν πιο ειλικρινής. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται για τις προσωπικές απόψεις ενός έγκριτου νομικού, αλλά για τον εκφραστή μίας σχολής σκέψης, η οποία επηρέασε αποφασιστικά την ελληνική πολιτική έναντι της Τουρκίας.
Έχει δίκιο ο Ροζάκης όταν λέει ότι η διεθνής νομολογία δεν δίνει αυτομάτως σε όλα τα νησιά, ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης και μεγέθους, πλήρη επήρεια σε ΑΟΖ. Σε αρκετές περιπτώσεις δόθηκε περιορισμένη επήρεια και σε ελάχιστες (π.χ. Νήσος των Φιδιών στη Μαύρη Θάλασσα) καθόλου επήρεια.
Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας αναφέρει ότι νησιά που διατηρούν ακόμα και στοιχειώδη οικονομική δραστηριότητα δικαιούνται ΑΟΖ. Δεν αναφέρει, όμως, ρητά ότι μοναδικό και αποκλειστικό κριτήριο για την οριοθέτηση είναι η αρχή της μέσης γραμμής. Εάν αυτό προβλεπόταν ρητά και σαφώς δεν θα χρειαζόταν διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, ούτε παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο όπου υπήρχε διαφωνία. Η οριοθέτηση θα ήταν μία τεχνική διαδικασία.
Ο Ροζάκης λέει ότι το πλεονέκτημα της Ελλάδας είναι «ότι έχει πραγματικά μία συστάδα νησιών, η οποία επεκτείνεται σε όλο το Αιγαίο. Μάλιστα υπάρχει μία γραμμή η οποία πιάνει από το Σούνιο και κατεβαίνει στη Ρόδο. Για τα νησιά αυτά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουνε πλήρη επήρεια. Για άλλα νησιά, ενδεχομένως δεν έχουνε πλήρη επήρεια. Όπως το Καστελλόριζο, λόγου χάριν». Εξηγεί γιατί –κατά την άποψή του– το Καστελλόριζο δεν έχει πλήρη επήρεια σε ΑΟΖ, καταλήγοντας: «Εγώ υποστηρίζω ότι το Καστελλόριζο έχει περιορισμένη επήρεια».
Η θέση Ροζάκη για το Καστελλόριζο
Είναι θεμιτή η νομική εκτίμηση του Ροζάκη –με βάση τη διεθνή νομολογία– ότι το Δικαστήριο (εάν κάποτε η υπόθεση φθάσει εκεί) θα δώσει στο Καστελλόριζο μειωμένη επήρεια. Αυτό, όμως, είναι ποιοτικά διαφορετικό από τη δήλωσή του πως το Καστελλόριζο δεν πρέπει να έχει πλήρη επήρεια. Η θέση αυτή του πρώην υφυπουργού Εξωτερικών και συμβούλου διαδοχικών κυβερνήσεων ίσως θα είχε (με πολλά ερωτηματικά) νόημα εάν η Τουρκία αναγνώριζε πως τα νησιά έχουν ΑΟΖ. Εάν, δηλαδή, επικαλείτο την αρχή της αναλογικότητας και ζητούσε –στο πλαίσιο εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα– να δοθεί στο Καστελλόριζο μειωμένη επήρεια.
Παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο, η Τουρκία με το έτσι θέλω δεν αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ. Δεν πρόκειται για μαξιμαλιστική θέση εν όψει διαπραγματεύσεων, όπως ισχυρίζονται κάποιοι στην Αθήνα. Η Τουρκία, άλλωστε, δεν έμεινε στα λόγια. Με το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης έχει δημιουργήσει τετελεσμένο σε βάρος της Ελλάδας.
Κατά συνέπεια, ακόμα κι αν κατά τη διάρκεια μίας εποικοδομητικής διαπραγμάτευσης η Αθήνα ίσως συζητούσε το ενδεχόμενο να αποδεχθεί μειωμένη επήρεια του Καστελλορίζου, θα ήταν πολιτικά-διπλωματικά αυτοκτονικό να το πράξει όταν η Άγκυρα τηρεί τόσο επιθετική-επεκτατική στάση. Είναι δραματικό το γεγονός ότι τη θέση Ροζάκη συμμερίζονται πολλοί στον πολιτικό, μιντιακό και ακαδημαϊκό σύστημα. Υπενθυμίζω τη δήλωση Κοτζιά ότι οι «Έλληνες είναι μοναχοφάηδες» που αναφερόταν στην επήρεια του Καστελλορίζου, καθώς και την παρεμφερή δήλωση του Κατρούγκαλου.
Τα 12 μίλια και η ναυσιπλοΐα
Η δεύτερη θέση του Ροζάκη που προκάλεσε αντιδράσεις αφορά στην επέκταση των χωρικών υδάτων. Δήλωσε συγκεκριμένα ότι η Ελλάδα «δεν πρέπει να πάει (από τα έξι στα 12 μίλια)… Καλώς να κάνει αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) 12 μιλίων στο Ιόνιο, ενδεχομένως και στα ηπειρωτικά της εδάφη, αλλά στα νησιωτικά θα κλείσει το Αιγαίο Πέλαγος. Στερεί τα εμπορικά και τα πολεμικά πλοία όλων των κρατών από την ελεύθερη δίοδο, από την ελευθερία των θαλασσών… Διότι απλούστατα θα κλείσει το σύνολο της θάλασσας… Αν κοιτάξετε το χάρτη με 12 μίλια θα δείτε ότι κλείνει συνολικά όλες τις διόδους ελεύθερης ναυσιπλοΐας».
Στην πραγματικότητα, για τα 12 μίλια ο Ροζάκης προβάλει το επιχείρημα που παραδοσιακά επικαλείται η Τουρκία. Πράγματι, η επέκταση θα μετέτρεπε το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου σε ελληνική θάλασσα. Αυτό, όμως, δεν θα είχε καμία πρακτική επίπτωση στη ναυσιπλοΐα των εμπορικών πλοίων, ενώ τα πολεμικά θα πραγματοποιούν εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων αβλαβή διέλευση, όπως προβλέπεται από το διεθνές δίκαιο.
Μία ματιά στον χάρτη δείχνει ότι το κεντρικό Αιγαίο, στις Κυκλάδες, είναι ελληνική θάλασσα και με το παρόν καθεστώς των έξι μιλίων. Το γεγονός αυτό δεν εμπόδισε τη ναυσιπλοΐα, ενώ έχουμε δει τουρκικά πολεμικά πλοία ακόμα και έξω από το Σούνιο να πραγματοποιούν καθόλου αβλαβή διέλευση, με την έννοια ότι στέλνονται εκεί για να κάνουν επίδειξη σημαίας.
Τα περί κλεισίματος του Αιγαίου στη ναυσιπλοΐα είναι απολύτως προσχηματικά. Θα ήταν πιο ειλικρινής ο Ροζάκης και όσοι τραγουδούν το ίδιο τραγούδι να είναι ειλικρινείς με τον εαυτό τους και με τους πολίτες, στους οποίους απευθύνονται. Στην πραγματικότητα, δεν θέλουν η Ελλάδα δεν επεκτείνει τα χωρικά ύδατα, επειδή φοβούνται το τουρκικό casus belli, το ότι η Άγκυρα έχει χαρακτηρίσει την επέκταση αιτία πολέμου.
Η εδαφική ακεραιότητα στη Χάγη!
Το τρίτο σημείο της συνέντευξης Ροζάκη που αξίζει σχολιασμού είναι η δήλωσή του για τις «γκρίζες ζώνες». Όπως αποκάλυψε, «οι διερευνητικές συνομιλίες γίνανε με βάση τη λογική ότι κάποτε θα πάμε στο δικαστήριο για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ και ότι όλες οι παράπλευρες προκριματικές διαφορές θα λυνόντουσαν, μέσα από αυτές τις διερευνητικές επαφές».
Ποιες είναι οι «παράπλευρες διαφορές»; Προφανώς οι «γκρίζες ζώνες» που τώρα στη ρητορική της Άγκυρας έχουν γίνει «τουρκικά νησιά υπό ελληνική κατοχή». Ο Σαχίνης ρώτησε τον Ροζάκη εάν συζητάμε και την κυριαρχία αυτών των νησιών. Ιδού η απάντηση: «Κατά την (επίσημη) ελληνική άποψη όχι. Εγώ δεν θα είχα αντίρρηση να συζητήσουμε το θέμα αυτό. Δηλαδή από της στιγμή που έχουμε τεκμήρια και αποδείξεις ότι είναι ελληνικά, δεν υπάρχει πρόβλημα. Ξέρετε ότι η συνθήκη της Λωζάννης λέει ότι η Τουρκία έχει (στην κατοχή της νησιά) που ευρίσκονται εντός 3 μιλίων από τις ακτές της. Άρα κατά βάση οτιδήποτε ευρίσκεται εκτός των 3 μιλίων είναι ελληνικό. Εγώ δεν φοβάμαι το δικαστήριο».
Ο «ποιητής» μας είπε ότι συμφωνεί να τεθεί στην κρίση διεθνούς δικαστηρίου εάν θα παραμείνουν στην Ελλάδα ή θα παραχωρηθούν στην Τουρκία όχι μόνο βραχονησίδες, αλλά και κατοικημένα νησιά (Φούρνοι, Οινούσσες, Λειψοί, Αγαθονήσι, Αρκιοί κ.α.). Πρόσθεσε ότι δεν φοβάται την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, επειδή η Συνθήκη της Λωζάννης είναι σαφής και υπέρ της Ελλάδας.
Νομικό κριτήριο και πολιτική σκοπιμότητα
Η Συνθήκη είναι σαφής και υπέρ της Ελλάδας, αλλά κανένα κράτος που σέβεται τον εαυτό του δεν θέτει στην κρίση ξένων δικαστών την εδαφική ακεραιότητά του, επειδή ένας γείτονας έχει εγείρει διεκδικήσεις! Εκτός κι αν είχε προηγουμένως ηττηθεί σε πόλεμο. Είναι κοινό μυστικό ότι για τόσο κρίσιμα ζητήματα ακόμα και στις αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων υπεισέρχεται η πολιτικό σκοπιμότητα, νοθεύοντας το αμιγώς νομικό κριτήριο.
Στο τραπέζι, άλλωστε, θα έμπαιναν για μοίρασμα μόνο ελληνικά νησιά, δηλαδή η Ελλάδα θα είχε μόνο να χάσει και η Τουρκία μόνο να κερδίσει. Στην ιδανική για την Ελλάδα περίπτωση το Δικαστήριο θα της παραχωρούσε αυτά που ήδη κατέχει. Ακόμα και στα διεθνή δικαστήρια, όμως, οι ιδανικές αποφάσεις δεν είναι κανόνας. Σε τελευταία ανάλυση, εάν η Τουρκία θεωρεί ότι αδικείται ας αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου και ας προσφύγει εναντίον της Ελλάδας.
Από την πλευρά μου, πάντως, οφείλω να αναγνωρίσω στον Ροζάκη ότι εξέφρασε με αρκετή καθαρότητα αυτά που οι ομοϊδεάτες του πολιτικοί, δημοσιογράφοι και ακαδημαϊκοί αποκρύπτουν επιμελώς όταν μιλάνε δημοσίως.
Η νομικός και διδάκτορας του Διεθνούς Δικαίου, μέλος του ΕΠΑΜ , Κέρη Μαυρομάτη, μιλώντας σήμερα στον 98.4 υποστήριξε ότι από την ελληνο-Ιταλική οριοθέτηση ΑΟΖ , μέχρι τις αναφορές Ελλήνων επισήμων και καθηγητών πάνω στα ζητήματα των θαλάσσιων ζωνών, όλη η συζήτηση δυστυχώς γίνεται προς εξυπηρέτηση των Τουρκικών αξιώσεων, όταν μάλιστα διαχρονικά η Ελλάδα δεν πράττει τίποτα ουσιαστικό ή κινείται διαρκώς σε λάθος βάση.
Όπως είπε, σκοπίμως τίθενται δημόσια θέματα επήρειας ή οριοθετήσεων και μάλιστα μερικών, όπως με την Αίγυπτο, την ώρα που το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, ρητώς και σαφώς ορίζει ότι κλειδιά είναι η αιγιαλίτιδα ζώνη έως τα 12 ναυτικά μίλια, ο καθορισμός των σημείων των γραμμών βάσεις και των προσόψεων των ατών σου και οι ευθείες από αυτές γραμμές μέτρησης με την αποστολή των συντεταγμένων τους στον ΟΗΕ.
Είναι, είπε η κ. Μαυρομάτη, υπερφίαλο να λες μεγάλωσε η Ελλάδα, επειδή η Ιταλία δέχεται τα 12 ναυτικά μίλια, όταν αυτό είναι κυριαρχικό σου δικαίωμα από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και αποτελεί μονομερή σου πράξη.
Η Κέρη Μαυρομάτη σχολίασε καυστικά όλη την θεώρηση του Χρήστου Ροζάκη περί μαξιμαλισμού των ελληνικών θέσεων, στην συνέντευξη του στη ΚΡΗΤΗ-TV και αποκάλυψε σωρεία αποφάσεων διεθνών και διαιτητικών δικαστηρίων που δικαιώνουν τις Ελληνικές θέσεις , που όπως είπε αποκρύπτονται σκόπιμα, ώστε να φανεί ότι η προσέγγιση και ο συμβιβασμός με τις Τουρκικές θέσεις είναι αναγκαίο κακό.
Παρατίθεται η εκπομπή στην οποία εκφράστηκαν οι απόψεις του κ. Ροζάκη
Η «έξοδος» του Barbaros ήρθε να υπενθυμίσει ότι η Τουρκία επιμένει στις πάγιες αμφισβητήσεις της.
Η πρόσφατη ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο με την προσπάθεια της Τουρκίας να κάνει έρευνες σε περιοχή που ανήκει στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και την αποστολή της ελληνικής φρεγάτας Νικηφόρος Φωκάς δεν ήρθαν ως κεραυνός εν αιθρία.
Η διαμάχη για την υφαλοκρηπίδα αποτελεί μία από τις βασικές διαφορές ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο από τη μια πλευρά και την Τουρκία από την άλλη. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, η «αναθεωρητική» στροφή της Τουρκίας ως προς τα όσα είχαν αποτυπωθεί στις συμφωνίες της δεκαετίας του 1920 και του 1930 που έκτοτε είχαν ορίσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, κατεξοχήν αποτυπώθηκε στο ερώτημα της υφαλοκρηπίδας.
Ας μην ξεχνάμε ότι τότε έχουμε και το πρώτο μεγάλο κύμα στροφής προς τις ενεργειακές έρευνες στο θαλάσσιο χώρο, όπως και τις σαφείς ενδείξεις ότι το Αιγαίο όπως και συνολικά η ανατολική Μεσόγειος κρύβουν σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων.
Το πρόβλημα της υφαλοκρηπίδας
Το πρόβλημα που είχε προκύψει ήταν συγκεκριμένο: η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής θέσης και του νησιωτικού χαρακτήρα της και δεδομένου ότι το διεθνές δίκαιο και ειδικά η Διεθνής Σύμβαση για τη Θάλασσα αναγνωρίζουν στα νησιά και τις κατοικημένες και με οικονομική δραστηριότητα βραχονησίδες δικιά τους υφαλοκρηπίδα διαθέτει μια εντυπωσιακή υφαλοκρηπίδα, όπως και ΑΟΖ εάν την κηρύξει.
Λόγω της συγκεκριμένης γεωγραφικής θέσης και επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο να έκανε η Ελλάδα στο Αιγαίο (όπως ανακοίνωσε ότι θα κάνει στο Ιόνιο), πάλι το Αιγαίο θα «έκλεινε» ως «ελληνική θάλασσα», κάτι που οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν αποφύγει να κάνουν μέχρι τώρα.
Η Τουρκία σταθερά και πάγια υποστηρίζει έναν τρόπο οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας (και κατ’ επέκταση της ΑΟΖ, εφόσον η μεθοδολογία είναι κοινή) που δεν αναγνωρίζεται από το διεθνές δίκαιο αφού θεωρεί ότι το κύριο κριτήριο είναι η «μέση γραμμή» ανάμεσα στις ηπειρωτικές περιοχές, μην αποδεχόμενη την αυτοτελή υφαλοκρηπίδα των νησιών. Παράλληλα, έχει διακηρύξει, με ψήφισμα της Εθνοσυνέλευσης το 1995 ότι τυχόν ελληνική επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. στο Αιγαίο θα αποτελούσε αιτία πολέμου (casus belli).
Ξεκάθαρα μηνύματα προς την ΠΓΔΜ, την Τουρκία, αλλά και για την επίλυση του Κυπριακού, έστειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος κατά την συνάντησή του με την Πρόεδρο της Εσθονίας κ. Κέρστι Κάλγιουλάιτ, στο Προεδρικό Μέγαρο. Αναφερόμενος στην ένταξη της ΠΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ, ο κ. Παυλόπουλος τόνισε ότι ως Ελλάδα ευνοούμε αυτή την προοπτική, αλλά βασική προϋπόθεση για την υλοποίησή της είναι η επίλυση του ζητήματος του ονόματος της γείτονος, κατά τρόπο συμβατό με την Ιστορία, το Διεθνές Δίκαιο και το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο.
«Η ένταξη της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση προϋποθέτει συμφωνία ως προς το όνομά της, η οποία κατοχυρώνει εγγυήσεις εξάλειψης του αλυτρωτισμού» τόνισε ο Πρόεδρος και πρόσθεσε ότι «πριν όμως από την κύρωση της συμφωνίας αυτής απαιτείται κατάλληλη αναθεώρηση του Συντάγματος της ΠΓΔΜ, δοθέντος ότι ουδένα δημοκρατικό κράτος μπορεί να ισχυρίζεται, ότι νομιμοποιείται να υπογράφει δεσμευτικές γι’ αυτό Διεθνείς Συνθήκες, οι οποίες παραβιάζουν ευθέως το Σύνταγμά του».
Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της ανακάλυψης του κοιτάσματος Ζορ, είναι ότι πρόκειται για φυσικό αέριο το οποίο είναι βιογενές, δηλαδή αυτούσιο μεθάνιο κυρίως, πολύ νεότερο και δεν προέρχεται από το σπάσιμο του πετρελαίου. Αυτό το γεγονός δεν είχε ληφθεί υπόψη στα κλασικά μοντέλα των εκτιμήσεων των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο. Έτσι με το κοίτασμα Ζορ, η ιταλική εταιρεία ΕΝΙ ανοίγει νέους δρόμους και δημιουργεί προοπτικές που δεν είχαν υπολογιστεί, ενώ βλέπουμε ότι είναι υπεργιγαντιαία κοιτάσματα που αλλάζουν όλα τα δεδομένα της περιοχής. Πρέπει λοιπόν ν’ αλλάξουμε και τα κλασικά μοντέλα σε αυτήν την περίπτωση, διότι δεν πρόκειται για ψαμμίτες, δηλαδή άμμος αλλά για ασβεστόλιθους που με το νερό εμπεριέχουν στοιχεία του φαινομένου Karstification, κατά συνέπεια έχουν εξαιρετικά μεγάλο πορώδες. Διότι ήταν σε παλαιολιμνοθάλασσες για εκατομμύρια χρόνια και μ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν μεγάλα σπήλαια γεμάτα με φυσικό αέριο. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι οι εκτιμήσεις και τα μοντέλα πρέπει να τροποποιηθούν και αυτή η πράξη θα έχει σημαντικότατες θετικές επιπτώσεις για την Ελλάδα και την Κύπρο όσον αφορά στην ΑΟΖ μας. Είναι λοιπόν απαραίτητο να ασχοληθούμε με διαφορετικό τρόπο μ’ αυτόν τον τομέα για να είμαστε πιο αποτελεσματικοί και για να προσδιορίσουμε καλύτερα και τις περιοχές όπου πρέπει να γίνουν σεισμικές έρευνες. Διότι με αυτά τα δεδομένα, αποδεικνύεται ότι πρέπει να έχουμε μια ευρύτερη ματιά για να είμαστε ανοιχτοί σε νέες γεωλογικές δομές ακόμα και στην περιοχή μας. Η Ελλάδα και η Κύπρος μέσω της τριμερούς με την Αίγυπτο μπορούν να παίξουν ένα δυναμικό ρόλο και στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μετά την αναγνώριση από πλευράς των ΗΠΑ του κυριαρχικού δικαιώματος της Κύπρου να εκμεταλλεύεται την κυπριακή ΑΟΖ, που συνιστά μια μείζονος σημασίας γεωπολιτική ανατροπή, αφού για πρώτη φορά εδώ και μισό αιώνα η Ουάσινγκτον όχι μόνο δεν ταυτίζεται με τις τουρκικές θέσεις στο ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών, αλλά είναι εντελώς αντίθετη και συγκρουόμενη, άλλη μια ανατροπή έρχεται να ανοίξει τον δρόμο για δραματικές αλλαγές των ισορροπιών στη Μέση Ανατολή και στη Μεσοποταμία.
Μιλάμε για την ανάδειξη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, το γνωστό ΡΚΚ, και του ιδεολογικού αλλά και οργανωτικού του κλώνου Κόμματος Δημοκρατικής Ενότητας (PYD), που δρα στο έδαφος της Συρίας, στο λεγόμενο Δυτικό Κουρδιστάν, σε μια διεθνώς νόμιμη πολιτική και στρατιωτική δύναμη, που μάχεται εναντίον των τζιχαντιστών του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους (Ι.Κ.) σε συνεργασία με τη συμμαχία των κρατών που πολεμά εναντίον του Ι.Κ.
Το γεγονός δε ότι οι αντάρτες ή για την ακρίβεια οι ένοπλες δυνάμεις του ΡΚΚ δρουν και μάχονται και στο έδαφος του Ιράκ, σε εδάφη που διεκδικεί η Αυτόνομη Κουρδική Διοίκηση του Β. Ιράκ, σε συνδυασμό με τη γενική διαπίστωση των στρατηγών που συντονίζουν τις επιχειρήσεις ότι σε όλα τα μέτωπα του ιδιότυπου αυτού πολέμου οι εμπειροπόλεμοι Κούρδοι αντάρτες του ΡΚΚ είναι η πιο αξιόμαχη δύναμη εδάφους από όλες όσες συμμετέχουν στις επιχειρήσεις, καθιστά τη νομιμοποίηση ακόμα πιο ισχυρή και σημαντική.
Επίσης, το γεγονός ότι η Τουρκία επέλεξε «λάθος» στρατόπεδο σε αυτόν τον πόλεμο, υποστηρίζοντας στην ουσία σε πολλά επίπεδα και με πολλούς τρόπους τους τζιχαντιστές, πράγμα που δεν της επιτρέπει να συμμετέχει ενεργώς στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών, της στερεί τη δυνατότητα να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο με τις ένοπλες δυνάμεις της στην καταπολέμηση της ισλαμικής απειλής, καθιστώντας ακόμα πιο απαραίτητο και καθοριστικό τον ρόλο του ΡΚΚ.
Η επιτάχυνση της διαδικασίας μεστόχο να καταγραφεί επαρκής πρόοδος εντός τριών μηνών, είναι η βασική επιδίωξη των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία θεωρούν πως ο «ουσιώδης χρόνος» είναι μέχρι το τέλος του χρόνου. Κι αυτό γιατί η Κύπρος το 2016 θα εισέλθει σε προεκλογική περίοδο και αυτό όπως εκτιμούν θα επηρεάζει το κλίμα των διαπραγματεύσεων.Παράλληλα εκτιμούν πως στο τρίμηνο θα διαπιστωθεί εάν οι συζητήσεις προχωρούν προς την κατεύθυνση συμφωνίας ή θα παραμένει το αδιέξοδο. Η επιτάχυνση της διαδικασίας παραπέμπει σε μια συνταγή για συνομιλίες εξπρές και παρόλο που αυτό διαψεύδεται από πλευράς του Διεθνούς Οργανισμού, φαίνεται να είναι στην ατζέντα του καθώς θα εξυπηρετούσε τους σχεδιασμούς που έχει διαμορφωθεί. Με την επανέναρξη της διαδικασίας το Μάιο, την οποία θεωρούν δεδομένη τα Ηνωμένα Έθνη, η ομάδα Άιντα θα προσπαθήσει μέσα από τις συζητήσεις να φέρει κοντά τις εκατέρωθεν θέσεις, να πετύχει δηλαδή περισσότερες συγκλίσεις στις βασικές πτυχές. Σε διαφορετική περίπτωση, θα επιχειρήσει να υποβάλει γεφυρωτικές προτάσεις. Παρά το γεγονός ότι αρκετές από τις γεφυρωτικές προτάσεις, τις οποίες ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα βαπτίζει «ουδέτερες», είναι έτοιμες, οι Οηέδες αποφεύγουν να το αναφέρουν. Κι αυτό επειδή θα προκληθούν αντιδράσεις καθώς θα θεωρηθεί πως «όλα είναι έτοιμα» είτε υπάρξουν διαπραγματεύσεις είτε όχι. Σημειώνεται συναφώς πως η Κυβέρνηση διά του Εκπροσώπου της έχει διαμηνύσει προς τον κ. Άιντα πως οι όποιες προτάσεις υποβληθούν από πλευράς του ΟΗΕ θα είναι μη δεσμευτικές. Είναι σαφές πως οι σχεδιασμοί των Ηνωμένων Εθνών στηρίζονται στις διαβεβαιώσεις που έχουν από το τουρκικό ΥΠΕΞ ότι η NAVTEX δεν θα ανανεωθεί στις 6 Απριλίου και το ερευνητικό σκάφος «Μπαρμπαρός» θα αποχωρήσει από την περιοχή. Τούτο θα κριθεί στις 6 Απριλίου, ημερομηνία λήξεις της οδηγίας, που εξέδωσε η Άγκυρα για έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Όπως ανέφερε στο «Φ» ενημερωμένη πηγή, είναι πλέον πρόδηλο πως η τακτική του Διεθνούς Οργανισμού στηρίζεται σε δυο άξονες, που ενώ θεωρούνται διαδικαστικού χαρακτήρα, ωστόσο αφορούν την ουσία: Γρήγορους ρυθμούς στις συνομιλίες και κατάθεση προτάσεων από τα Ηνωμένα Έθνη για γεφύρωση των διαφορών.
Η νέα Ελληνική κυβέρνηση έχει διάθεση ριζοσπαστικών αλλαγών, αλλά «δεν είναι μια νέα Κυβέρνηση που θα θελήσει να κάνει βήματα στον αέρα, χωρίς να έχει μελετήσει το τι θα επιφέρουν κάποιες επιλογές», τόνισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας , στις δηλώσεις του, μετά τις συνομιλίες με τον Κύπριο πρόεδρο , Νίκο Αναστασιάδη.
Ο πρωθυπουργός, απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ αν η κυβέρνηση του θα τολμήσει την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Κυπριακή Δημοκρατία, θα δώσει δικαίωμα στους μουσουλμάνους της Θράκης να εκλέγουν τον Μουφτή τους και θα επιτρέψει την δημιουργία Τεμένους στην Αθήνα, δήλωσε: «τα βήματα που πρέπει να κάνουμε το επόμενο διάστημα θα είναι βήματα προσεκτικά».
Επεσήμανε σχετικά πως πιστεύει «ότι ριζοσπαστικό είναι αυτό που μπορεί να δώσει ασφάλεια, προοπτική και συνέχεια. Όταν θέλεις να κάνεις μια τομή πρέπει να έχεις εξασφαλίσει τη συνέχεια μετά από αυτή την τομή».
Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι σε συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία και, «αναγνωρίζοντας ότι είναι στην Κυπριακή Δημοκρατία η πρωτοβουλία των κινήσεων για την επίλυση του Κυπριακού, η Ελληνική Κυβέρνηση θα στηρίξει σθεναρά τις αποφάσεις της Κυπριακής Κυβέρνησης, της εκλεγμένης Κυβέρνησης του κυπριακού λαού».
Επίθεση φιλίας, χωρίς όμως να κάνει ένα βήμα πίσω από τις πάγιες θέσεις της Άγκυρας για το Κυπριακό και το Αιγαίο, εξαπέλυσε χθες ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, μιλώντας το βράδυ ενώπιον επιχειρηματιών.
Συνεργάτες του Έλληνα πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά δηλώνουν συγκρατημένη αισιοδοξία ότι το 3ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας μπορεί να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση της έντασης στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά αυτό μένει να αποδειχθεί.
Η συνάντηση Σαμαρά – Νταβούτογλου στο Μέγαρο Μαξίμου, παρουσία των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, έγινε σε καλό κλίμα και στο τραπέζι ετέθη όλο το φάσμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, με έμφαση στο Κυπριακό, την ΑΟΖ και το Αιγαίο. Συζητήθηκαν επίσης και θέματα που αφορούν τη μουσουλμανική κοινότητα της Θράκης και την ελληνική μειονότητα στην Τουρκία, “όχι στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας”, όπως επισημάνθηκε.
“ΝΑ ΛΥΣΟΥΜΕ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ…”
Σε γενικές γραμμές ο τούρκος πρωθυπουργός στη βραδινή του ομιλία επέμεινε στη λογική της συνεκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων σε Κύπρο, εμμέσως και σε Αιγαίο. “Μπορεί να έχουμε διαφορές, αλλά μπορούμε να τις λύσουμε με διάλογο”, τόνισε. “Για το Κυπριακό σας απευθύνω έκκληση: ελάτε να επιλύσουμε το θέμα, να αξιοποιήσουμε τον ενεργειακό πλούτο. Χρειαζόμαστε οραματιστές, η ειρήνη ποτέ δεν έβλαψε. Όσο θα αναπτύσσονται οι οικονομικές σχέσεις και οι ανταλλαγές μεταξύ των δύο χωρών, θα απομακρύνεται ο κίνδυνος θερμών επεισοδίων”, είπε με έμφαση ο κ. Νταβούτογλου. Παράλληλα διαβεβαίωσε πως η Τουρκία δεν επιθυμεί ένταση στο Αιγαίο ή στην Ανατολική Μεσόγειο. “Εμείς συζητούμε τα πάντα, φυσικά υπάρχουν θέματα στα οποία διαφωνούμε. Στο Αιγαίο θα συνεχίσουμε τις διμερείς διερευνητικές συνομιλίες, χρειάζεται να εμβαθύνουμε. Θέλουμε, όταν υπάρχουν διαφορές, να μπορούμε να συνομιλούμε και να διερευνούμε την επίλυσή τους”.
Σε άλλο σημείο ευχήθηκε “περαστικά” στον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη, “για να μπορέσουμε να συζητήσουμε την υγεία της Κύπρου”. “Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν μια σχέση που πρέπει να εξελιχθεί, γιατί η Ελλάδα είναι από τους σημαντικότερους συνεργάτες και φίλους” σημείωσε, για να προσθέσει πως “η στήριξη που θα προσφέρει ο ένας στον άλλον θα συμβάλει στην ανάπτυξη των δύο οικονομιών”.
ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΣΧΕΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
“Η σχέση εμπιστοσύνης και η καλή γειτονία είναι αναγκαία για να ανέβουν οι σχέσεις σε όλα τα επίπεδα. Στόχος μας είναι η ευρύτερη ανάπτυξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων, για την ευόδωση του στόχου αυτού οι δύο κυβερνήσεις θα συνεχίσουν να εργάζονται σταθερά”, υπογράμμισε ο Αντώνης Σαμαράς στη δική του ομιλία και ζήτησε “να συνεχιστεί η σφυρηλάτηση των σχέσεων καλής γειτονίας και εμπιστοσύνης”. Ο Ευ. Βενιζέλος τόνισε πως “το κλειδί για την πλήρη εξομάλυνση είναι το Κυπριακό και ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας”.
Νωρίτερα ο τούρκος πρωθυπουργός είχε συνάντηση με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, ο οποίος τόνισε προς τον κ. Νταβούτογλου τη μεγάλη σημασία που έχει ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στην αρχή της καλής γειτονίας. Σήμερα, λίγο πριν αποχωρήσει η τουρκική αντιπροσωπεία από την Αθήνα, ο τούρκος πρωθυπουργός θα συναντηθεί στις 3 το μεσημέρι στο αεροδρόμιο “Ελ. Βενιζέλος” με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα.
Τις επόμενες εβδομάδες θα παιχθεί μία δύσκολη παρτίδα γεωπολιτικού πόκερ στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αγκυρα μοιάζει αποφασισμένη να τραβήξει το σχοινί, τουλάχιστον σε σχέση με την κυπριακή ΑΟΖ. Ολα δείχνουν ότι θα συνεχίσει τις «βόλτες», ενώ ταυτόχρονα θα ψάχνει να βρει εξέδρες για έρευνες προκειμένου να ολοκληρώσει το «σόου». Οι άνθρωποι που παίρνουν τις αποφάσεις στη Λευκωσία είναι απολύτως ψύχραιμοι, αλλά γνωρίζουν ότι τα δύσκολα έπονται. Η κυπριακή διπλωματία είναι τυχερή γιατί έχει έναν έμπειρο και κοσμοπολίτη υπουργό Εξωτερικών, ο οποίος συνδυάζει τον ρεαλισμό με την αποφασιστικότητα. Διαθέτει επίσης και νεότερους διπλωμάτες με καθαρό μυαλό στο Προεδρικό Μέγαρο.
Ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει, όμως, ιδιαίτερη προσοχή αυτή την περίοδο. Η αλαζονεία έχει χτυπήσει κόκκινο, την ίδια ώρα που δεν του βγαίνει τίποτα στην εξωτερική πολιτική. Οσα συμβαίνουν με επίκεντρο την Κύπρο του προκαλούν εκνευρισμό και ενίοτε οργή. Η συμμαχία με την Αίγυπτο, και μάλιστα με τον πρόεδρο Σίσι, φαντάζει ως «κόκκινο πανί» γιατί στο Κάιρο πρωτοναυάγησε το νεοοθωμανικό δόγμα. Η σχέση με το Ισραήλ επίσης ερεθίζει τον κ. Ερντογάν, ο οποίος τορπίλισε μια πολύ στενή στρατηγική σχέση δεκαετιών.
Ωθηση στις διεργασίες για οριοθέτηση κοινής ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου αναμένεται να δοθεί κατά τη σύνοδο κορυφής των τριών χωρών, που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο στο Κάιρο. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κοινό ανακοινωθέν της συνόδου θα κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ θα περιέχει και σαφή αποδοκιμασία των πρόσφατων τουρκικών προκλήσεων.
Στον απόηχο της συνεχιζόμενης έντασης στην κυπριακή ΑΟΖ, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς επισκέπτεται σήμερα τη Λευκωσία για να υπογραμμίσει τη στήριξη της Ελλάδας στην Κυπριακή Δημοκρατία και στη συνέχεια θα μεταβεί στο Κάιρο για την τριμερή σύνοδο κορυφής με τους προέδρους της Κύπρου και της Αιγύπτου, Αναστασιάδη και Σίσι.
Οι τρεις ηγέτες θα συζητήσουν το «καυτό» θέμα της αξιοποίησης των πηγών ενέργειας στην Αν. Μεσόγειο και, στο πλαίσιο αυτό, θα διαμηνύσουν την αντίθεσή τους στις πρόσφατες «παράνομες ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν εντός της ΑΟΖ της Κύπρου», όπως υπογραμμιζόταν στο κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν οι τρεις χώρες μετά τη συνάντηση των υπ. Εξωτερικών τους πριν από μία εβδομάδα στη Λευκωσία. Χαρακτηριστική της περιρρέουσας ατμόσφαιρας είναι η εκτίμηση του πρώην πρέσβη της Αιγύπτου στην Αγκυρα, Φατί ελ Σάζλι, ότι ένα θέμα που βρίσκεται στο προσκήνιο είναι η συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου για την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών τους και πώς η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει τα συμφέροντα άλλων χωρών.
Η σύνοδος κορυφής του Σαββάτου, που δεν έχει ενθουσιάσει την Αγκυρα, έρχεται ως συνέχεια της προεργασίας που έχει γίνει στις συναντήσεις των υπ. Εξωτερικών των τριών χωρών στο περιθώριο των γεν. συνελεύσεων του ΟΗΕ το 2013 και το 2014, και της πιο εξειδικευμένης διαβούλευσής τους στη Λευκωσία, που ήταν η πρώτη μετά την είσοδο του «Μπαρμπαρός» στην κυπριακή ΑΟΖ.
Θα συζητηθούν, επίσης, η μετανάστευση, οι επενδύσεις και ο τουρισμός, αλλά και η πολιτική μετάβασης στην Αίγυπτο, όπου οι κ. Σαμαράς και Αναστασιάδης θα εκφράσουν τη στήριξή τους στον κ. Σίσι. Οι τρεις ηγέτες αναμένεται να δεσμευθούν ότι θα συνεργαστούν για την παρεμπόδιση της ροής ξένων μαχητών προς το «Ισλαμικό Κράτος» και της χρηματοδότησής του.
( Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης)
Όλοι πιά έχουν συνειδητοποιήσει ότι η μοίρα της Κύπρου με αυτήν της Ελλάδας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Η εξελισσόμενη κρίση στην Μεγαλόνησο αφορά εξ ίσου και τα δύο ελληνικά κράτη της Ανατολικής Μεσογείου. Τα πιθανά σενάρια που υπάρχουν μπροστά μας, εκτός και εάν συμβεί κάτι απρόβλεπτο, είναι τα εξής.
Σενάριο πρώτο: η Τουρκία κλιμακώνει περαιτέρω την κρίση, είτε επιχειρώντας να τοποθετήσει πλατφόρμα και γεωτρύπανο μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ είτε στέλνοντας πολεμικά πλοία να προσεγγίσουν την κυπριακή ακτογραμμή είτε προκαλώντας τα ελληνικά πολεμικά που βρίσκονται εκεί. Σε αυτήν την περίπτωση, θα βρεθεί αντιμέτωπη όχι μόνον με το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό αλλά και το ρωσσικό και το ισραηλινό που ναυλοχούν στην περιοχή, πιθανώς δε και με τον αμερικανικό Έκτο Στόλο. Παράλογο εγχείρημα, αλλά βεβαίως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μία τέτοια εξέλιξη, αφού η εμφανής κρίση μεγαλείου του Ερντογάν μπορεί να τον οδηγήσει σε γεωπολιτική παραίσθηση και το γνωστό σύνδρομο «σταματώ το τραίνο με το δάχτυλο». Μικρές πάντως πιθανότητες έχει, κατά την γνώμη μου, αυτό το σενάριο.
Σενάριο δεύτερο: η Ελλάδα και η Κύπρος υποχωρούν (και στην πραγματικότητα ακυρώνουν) την τριμερή συνάντηση Σαμαρά-Αναστασιάδη-Σίσσι στο Κάϊρο στις 8 Νοεμβρίου, ξαναρχίζουν οι συνομιλίες γιά το νέο Σχέδιο Ανάν και η Τουρκία θριαμβεύει. Το σενάριο αυτό σημαίνει στη πραγματικότητα γεωπολιτική «φινλανδοποίηση» της Ελλάδας και υπαγωγή της Κύπρου στην τουρκική σφαίρα κυριαρχίας.
Δεδομένου ότι η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν σήμερα σημαντικούς κρίκους στην γεωπολιτική αρχιτεκτονική της Δυτικής Συμμαχίας εναντίον των τζιχαντιστών, τους οποίους η Τουρκία αντιθέτως στηρίζει με έμμεσο τρόπο, αποκλείεται η Δύση και το Ισραήλ να επιτρέψουν έναν διπλωματικό-γεωστρατηγικό θρίαμβο της Τουρκίας επί της Ελλάδας. Επίσης μία τόσο ταπεινωτική υποχώρηση της Ελλάδας και μία παραίτηση από τα ενεργειακά κοιτάσματα θα διέλυε ό,τι έχει απομείνει από το πολιτικό σύστημα και η Ελλάδα όπως και η Κύπρος θα εισέρχονταν στον αστερισμό της αποσταθεροποίησης. Μικρές αλλά όχι ανύπαρκτες πιθανότητες δίνω σε αυτό το σενάριο, δεδομένης της θλιβερής εμπειρίας των Ιμίων.
Αθήνα: Η προκλητική τοποθέτηση του Οσμάν Ασκίν Μπακ, τούρκου βουλευτή του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μέσα στην ελληνική Βουλή, στην οποία βρέθηκε ως μέλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ μπορεί να αιφνιδίασε ορισμένους. Σίγουρα πάντως δεν αιφνιδιάστηκαν κορυφαία στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών, καθώς ο κ. Μπακ είναι… «σεσημασμένος» στην προσπάθεια προώθησης ακόμη και των πλέον ακραίων τουρκικών θέσεων στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Σύμφωνα με Το Βήμα, ο κ. Μπακ είναι άλλωστε ο συντάκτης έκθεσης, μέσω της οποίας επιχείρησε να περάσει αναλλοίωτες τις θέσεις της Άγκυρας για την Ανατολική Μεσόγειο σε κείμενο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ. Η έκθεση είχε τίτλο «Ευρωπαϊκή ενεργειακή Ασφάλεια: Ο Νότιος Διάδρομος Αερίου» και είχε εκπονηθεί στο πλαίσιο της Επιτροπής Επιστήμης και Τεχνολογίας (και πιο συγκεκριμένα της Υποεπιτροπής Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Ασφαλείας).
Όποιος ανατρέψει στο σημερινό κείμενο της έκθεσης, δεν θα βρει τίποτα το επιλήψιμο. Έχει όμως ενδιαφέρον να δει κανείς τι περιείχε το αρχικό προσχέδιο του κ. Μπακ. Σε αυτό αναφερόταν χαρακτηριστικά ότι «η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει υπάρξει πολύ δραστήρια, επιδιώκοντας μονομερείς ενέργειες (unilateral activities) στην έρευνα των ενεργειακών πόρων της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τις αρχικές έρευνες να ξεκινούν το 2006… Η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει προτείνει την καθιέρωση μηχανισμών καθορισμού των σχετικών μεριδίων (σσ. του φυσικού αερίου), διαμοιρασμού των εσόδων και εξαγωγής αυτών των πόρων. Οι προτάσεις αυτές έμειναν αναπάντητες από τους Ελληνοκυπρίους».
Λευκωσία: Εντείνονται οι πιέσεις και οι υποδείξεις προς τη Λευκωσία, για να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, με τους Αμερικανούς να επιμένουν στη συζήτηση του θέματος των υδρογονανθράκων στις συνομιλίες. Μια προσέγγιση που απορρίπτεται από τη Λευκωσία ενώ είναι προφανές πως μια τέτοια εξέλιξη, μεταξύ άλλων, επιβραβεύει την τουρκική επιθετικότητα. Οι διπλωματικές κινήσεις αναμένεται ότι θα ενταθούν, ενώ με ενδιαφέρον αναμένονται οι επαφές που θα έχει σήμερα στη Λευκωσία ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για την Ενεργειακή Διπλωματία, Amos J. Hochstein. Κι αυτό γιατί η κυβέρνηση θέλει να ακούσει τις προσεγγίσεις της Ουάσινγκτον για τα θέματα της ενέργειας και μετά και την κάθοδο του «Μπαρμπαρός» στην κυπριακή ΑΟΖ.
Πάντως, η Λευκωσία ξεκαθαρίζει πως το θέμα των υδρογονανθράκων δεν ήταν και δεν θα είναι στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων. Κατά την περίοδο κατά την οποία οι διαπραγματεύσεις διεξάγονταν μεταξύ Χριστόφια και Ταλάτ, το θέμα αναφέρθηκε στη συζήτηση των αρμοδιοτήτων της κεντρικής κυβέρνησης, αλλά δεν ήταν μέρος της διαπραγμάτευσης. Συμφωνήθηκε πως όλες οι θαλάσσιες ζώνες που προβλέπονται από τη UNCLOS (ΑΟΖ, Υφαλοκρηπίδα, θέματα οριοθέτησης κ.λπ.) θα είναι ομοσπονδιακή αρμοδιότητα. Υπήρχε αναφορά στη σχετική πρόνοια της Σύμβασης για τη Θάλασσα του 1982. Συμφωνήθηκε, επίσης, ότι το μέρος των ομοσπονδιακών εσόδων που θα πηγαίνουν στις συνιστώσες πολιτείες θα κατανέμονται βάσει μιας φόρμουλας που συνδυάζει πληθυσμό και συμμετοχή στο ΑΕΠ. Τούτο θα ίσχυε για μεταβατική περίοδο δέκα χρόνων ή μέχρι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των Τουρκοκυπρίων να φτάσει το 85% του ΑΕΠ των Ε/κ. Μετά το πέρας της μεταβατικής περιόδου η κατανομή θα γινόταν με βάση τη συμμετοχή στο ΑΕΠ. Την περίοδο κατά την οποία συζητείτο η φόρμουλα αυτή, η συμμετοχή των Τ/κ στο ΑΕΠ ήταν 8% και ο συνδυασμός με τον πληθυσμό ανέβαζε το ποσοστό στο 17%.
Που κρύφτηκε το ελληνικό πολεμικό ναυτικό και η αεροπορία;
Σε τι ακριβώς χρησιμεύουν τα πολεμικά μας σκάφη και αεροπλάνα, πιο ακριβά από το βάρος τους σε χρυσάφι, αν, τη στιγμή που η Τουρκία προκαλεί στην Κύπρο, εξαφανίζονται από προσώπου Γης;!
Μόνο για «μίζες» και εξάρτηση χρειαζόμαστε αυτή την τεράστια, πανάκριβη στρατιωτική μηχανή, που δεν θέλουμε όχι να χρησιμοποιήσουμε, αν ό μη γένοιτο χρειαστεί, αλλά ούτε καν να επιδείξουμε;
Δεν εννοούμε ότι οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να αναλάβουν, σε αυτή την φάση, τη manu military ανακοπή των τουρκικών «δραστηριοτήτων» στις κυπριακές θάλασσες. Εννοούμε ότι, για να μη χρειαστεί να το κάνουν αύριο, θάπρεπε σήμερα να «δείχνουν τη σημαία» τους στην Κύπρο και να συντηρούν ένα βαθμό αβεβαιότητας στον αντίπαλο. Ισραηλινοί, Ρώσοι, Βρετανοί αλωνίζουν στις κυπριακές θάλασσες, Γερμανοί και Γάλλοι χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο «Ανδρέας Παπανδρέου» (θα τρίζουν τα κόκκαλα του μακαρίτη), μόνον οι ‘Ελληνες απουσιάζουν από την περιοχή.
Τα βλέπει αυτά η ‘Αγκυρα και έτσι που πάμε θα στείλει αλεξιπτωτιστές στο Σύνταγμα.
Η παθητικότητα έναντι της τουρκικής επιθετικότητας και της παρασκηνιακής αμερικανικής ανοχής αν όχι παρότρυνσης προς την ‘Αγκυρα, θα αυξήσει, δεν θα μειώσει τα προβλήματα Αθήνας και Λευκωσίας και, πολύ φυσιολογικά, θα αποθρασύνει την Τουρκία. Μακροχρόνια συνιστά στρατηγική αναδίπλωση από την ανατολική Μεσόγειο, είδος «γεωπολιτικής αυτοκτονίας» του ελληνισμού.
Η Αθήνα παραιτείται από τα τεράστια πλεονεκτήματα που της δίνει η στρατηγική θέση της Κύπρου για την δική της άμυνα, όχι όμως από τα προβλήματα που αναπόφευκτα της δημιουργεί η κυπριακή άμυνα!
Η παραβίαση της κυπριακής ΑΟΖ από την Τουρκία συνιστά τη σοβαρότερη έμπρακτη επιβουλή κατά της κυπριακής κυριαρχίας μετά την εισβολή του 1974. Η μη ουσιαστική αντίδραση του ελλαδικού και κυπριακού πολιτικού προσωπικού όπως και των δύο κρατών – και της ΕΕ – διευκολύνει την περαιτέρω κλιμάκωση της εξωτερικής πίεσης που θα μπορούσε να συνδυαστεί και με οικονομικές επιθέσεις κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και να χρησιμοποιηθεί αύριο για να εκβιασθεί μια τυχόν «αντιμνημονιακή» κυβέρνηση σε Αθήνα ή Λευκωσία, αν υπάρξει.
Σαφέστατο μήνυμα προς την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας έστειλαν οι υπουργοί Εξωτερικών Κύπρου, Ελλάδας και Αιγύπτου, Γιάννης Κασουλίδης, Ευάγγελος Βενιζέλος και Χασάν Σούκρι, αντίστοιχα, οι οποίοι συναντήθηκαν σήμερα, Τετάρτη, στη Λευκωσία.
Σε δηλώσεις μετά την ολοκλήρωση της τριμερούς συνάντησης, ο κύπριος υπουργός Εξωτερικών Γιάννης Κασουλίδης ανέφερε ότι Κύπρος, Ελλάδα και Αίγυπτος καλούν όλα τα κράτη να σεβαστούν τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της Κυπριακής Δημοκρατίας επί της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της. Καλούν, επίσης, την Άγκυρα «να μην προχωρήσει σε σεισμογραφικές έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ και να μην επαναλάβει παρόμοιες ενέργειες στο μέλλον».
Εξάλλου, οι υπουργοί των τριών χωρών έστειλαν το μήνυμα ότι η συνεργασία τους δεν στρέφεται εναντίον άλλης χώρας, αλλά αποτελεί πόλο έλξης για όλες τις χώρες που επιθυμούν να συνεργαστούν για την προώθηση της σταθερότητας και της ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο. Επισήμαναν δε ότι η συνεργασία τους εδράζεται στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της θάλασσας.
Αποφάσισαν, ακόμη, διεύρυνση του διαλόγου σε όλα τα επίπεδα, περιλαμβανομένης της στενής συνεργασίας σε διεθνείς οργανισμούς και διασκέψεις, ενώ υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας στον τομέα του τουρισμού. Επίσης, οι τρεις υπουργοί προετοίμασαν τη σύνοδο κορυφής, που θα γίνει στις 8 Νοεμβρίου στο Κάιρο, μεταξύ των προέδρων Αιγύπτου, Κύπρου και του Έλληνα πρωθυπουργού.
Η επίκληση της διεθνούς νομιμότητας για την παραβίαση των κανόνων του Δικαίου της Θάλασσας αποτελεί την αυτονόητη πρώτη αντίδραση στο σκηνικό έντασης που έχει δημιουργήσει η Τουρκία στις σχέσεις της με την Ελλάδα και την Κύπρο. Με αφορμή την παραβίαση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της τελευταίας από τουρκικά πλοία, και τη διαφαινόμενη πρόθεση της Αγκυρας να αποκτήσει πλατφόρμα με σκοπό να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, ορθώς προβάλλεται η σημασία της αναγνώρισης της διεθνούς προσωπικότητας και της εθνικής κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αλλά η ελληνική και κυπριακή προσέγγιση δεν εξαντλούνται στην καθόλα αναγκαία και ορθή επίκληση του δικαίου.
Καλώς ή κακώς, αυτό που μετρά είναι οι ψυχροί υπολογισμοί. Υπό αυτό το πρίσμα, το επόμενο βήμα είναι η στρατιωτική εγρήγορση της Ελλάδας που βρίσκεται σε εξέλιξη και σε αυτή τη φάση παίρνει τη μορφή της αυξημένης ελληνικής ναυτικής παρουσίας ανοικτά της Κύπρου.
Ακολουθούν οι γεωπολιτικές κινήσεις που υλοποιούνται παράλληλα, σε τρεις άξονες: ο πρώτος αφορά την τριμερή συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου, που ξεκίνησε διστακτικά πέρυσι στη Νέα Υόρκη και επιταχύνεται ως απόρροια της ξεκάθαρης πολιτικής βούλησης όλων των εμπλεκομένων μερών. Στη χθεσινή συνάντηση των τριών υπουργών Εξωτερικών, Βενιζέλου, Κασουλίδη και Σούκρι, στη Λευκωσία -και ενώ επίκειται η σύνοδος κορυφής Σαμαρά, Αναστασιάδη και Σίσι, στο Κάιρο- οι τρεις χώρες κατήγγειλαν «τις παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ και κάλεσαν την Τουρκία να σταματήσει τις σεισμικές δραστηριότητες στην περιοχή». Το ότι την καταγγελία προσυπογράφει το σημαντικότερο ίσως αραβικό κράτος -η χώρα με τον μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό, την κρίσιμη γεωγραφική θέση και τον ξεχωριστό ιστορικό συμβολισμό- έχει τεράστια σημασία.
Ο δεύτερος άξονας είναι οι στρατηγικές σχέσεις που αναπτύσσουν η Ελλάδα και η Κύπρος με την ισχυρότερη χώρα της περιοχής, το Ισραήλ. Στο πλαίσιο αυτό ο Ισραηλινός υπ. Εξωτερικών θα επισκεφθεί τη Λευκωσία την ερχόμενη εβδομάδα, ενώ στο τέλος του μήνα θα ακολουθήσει και ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Ο τρίτος αφορά την εμβάθυνση της συνεργασίας με τους «ισχυρούς» που περιλαμβάνει την παροχή πολλαπλών διευκολύνσεων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η χθεσινή επιστολή του Φρανσουά Ολάντ προς τον Νίκο Αναστασιάδη, στην οποία ο Γάλλος πρόεδρος υπογραμμίζει ότι «το Δίκαιο της Θάλασσας πρέπει να γίνεται σεβαστό απ’ όλα τα κράτη, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας».
Το οικοδόμημα στηρίζεται και στην ενεργειακή διάσταση. Τη στιγμή που η Τουρκία προκαλεί στην κυπριακή ΑΟΖ, εντός της οποίας δραστηριοποιούνται δυτικές εταιρείες, μεταξύ αυτών και η αμερικανική Noble, ο Ελληνας υπ. Ενέργειας, Γιάννης Μανιάτης, θα επισκεφθεί τις ΗΠΑ όπου θα έχει επαφές όχι μόνο με τον Αμερικανό ομόλογό του και την αρμόδια υφ. Εξωτερικών για θέματα Ενέργειας, αλλά και με εκπροσώπους ενεργειακών κολοσσών, ενώ θα μιλήσει στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών στην Ουάσιγκτον και στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, για το ενεργειακό σκηνικό στην Αν. Μεσόγειο και τον ρόλο που προτίθενται να διαδραματίσουν η Ελλάδα και η Κύπρος για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης που αποτελεί δεδηλωμένο στρατηγικό στόχο των ΗΠΑ.
Επίκληση διεθνούς νομιμότητας, στρατιωτική εγρήγορση, εμβάθυνση στρατηγικών συνεργασιών με τους περιφερειακούς παίκτες, ταύτιση με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ και των χωρών της Ε.Ε. στην περιοχή αλλά και με τους οικονομικούς σχεδιασμούς των εταιρειών τους, Αθήνα και Λευκωσία κινούνται προσεκτικά και μεθοδικά σε μια δύσκολη συγκυρία, με την προσδοκία ότι θα βρουν ανταπόκριση από συμμάχους και εταίρους.
Τι είναι ΑΟΖ;
Σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της θάλασσας, αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) θεωρείται η θαλάσσια έκταση, εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή άλλης εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ενέργειας από το νερό και τον άνεμο.
Η διαφορά χωρικών υδάτων και ΑΟΖ είναι πως τα χωρικά ύδατα αφορούν σε πλήρη κυριαρχία, ενώ η ΑΟΖ αποτελεί απλό κυριαρχικό δικαίωμα, το οποίο αναφέρεται στη δικαιοδοσία του παράκτιου κράτους μέχρι και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η επιφάνεια είναι διεθνή ύδατα.
Στην περίπτωση όπου οι ΑΟΖ δύο ή περισσοτέρων χωρών αλληλοεφάπτονται
έγκειται στις ενδιαφερόμενες χώρες να ορίσουν από κοινού θαλάσσια σύνορα. Συνήθως η ΑΟΖ ορίζεται στη μισή απόσταση μεταξύ των δύο χωρών.
Ποιο είναι το ζήτημα με την ΑΟΖ Κύπρου; Το 1988, η Κύπρος προχώρησε στην επικύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Κύπρος το 2003 προσέγγισε την Ελληνική Κυβέρνηση και ζήτησε να προχωρήσουν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ, αλλά η Ελλάδα αρνήθηκε την οριοθέτηση. Η Ελλάδα δεν έχει ορίσει ΑΟΖ με καμία γείτονα χώρα, αν και έχει το δικαίωμα να το πράξει. Μια τέτοια ενέργεια στο Αιγαίο πέλαγος αποτελεί -κατά δήλωση της Τουρκίας- casus belli. H Ελλάδα έχει υπογράψει μόνο διακρατική συμφωνία συνεργασίας στους τομείς Έρευνας και διάσωσης στις περιοχές όπου συμπίπτουν τα όρια FIR Αθηνών και Λευκωσίας.
Η Κύπρος οριοθέτησε τα θαλάσσια σύνορά της με την Αίγυπτο το Φεβρουάριο του 2003, με το Λίβανο τον Ιανουάριο του 2007 και με το Ισραήλ το 2010. Η συμφωνία αυτή μεταξύ των χωρών, βασίζεται στη διεθνώς αποδεκτή αρχή της μέσης γραμμής (δηλαδή γραμμής ίσης αποστάσεως από τις ακτές των χωρών) και στους όρους της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Παράλληλα, το διάστημα 16 Φεβρουαρίου έως 16 Ιουλίου του 2007, η Κύπρος εγκαινίασε τον πρώτο γύρο υποβολής αιτήσεων αδειών έρευνας και αδειών εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων.
Η Τουρκία δεν αποδέχεται τις συμφωνίες αυτές αρνούμενη να προχωρήσει σε οριοθέτηση της ΑΟΖ στην περιοχή προβάλλοντας ότι επιχείρημα ότι δεν θα πρέπει να αποκλειστεί από τις συμφωνίες το ψευδοκράτος.
Που κρύφτηκε το ελληνικό πολεμικό ναυτικό και η αεροπορία;
![](http://maccunion.files.wordpress.com/2012/06/btn_blue_122x44.gif?w=122")
Ένωση Μακεδόνων Κέρκυρας 
Πρόσφατα σχόλια